Агляд беларускага Сеціва за тыдзень
(эфір 25 чэрвеня)Вядучы Віталь Тарас. "Свабоду" па-беларуску чытаюць і слухаюць у глябальным сеціве ў 52-х краінах сьвету. 3-ці Статут ВКЛ на сучаснай беларускай мове ў Інтэрнэце. Польскі музычны фэст Басовішча чакае на музыкаў зь Беларусі За апошні час у сеціве няшмат зьявілася новых беларускамоўных рэсурсаў. Аднак, некаторыя інтэрнэт старонкі набылі новае аблічча. Сайт "Дэманстрацыя" (ягоны адрас –www.draniki.com/demo) вырашыў зьмяніць свой зьнешні выгляд. Як самакрытычна прызнаюць самі ягоныя стваральнікі, падштурхнула іх да гэтага крытыка ўжо вядомага нашым слухачам Дзеда Талаша. Глядзі ў каталёгу dt.home.by рубрыку "Дзедава дзяга". Так што дызайн "Дэманстрацыі" цалкам зьямініўся. Што тычыць самых дэманстрацыяў, дык новага тут мала. Што зробіш – лета. У рэйтынгу "Акавіта" ў катэгорыі СМІ беларуская старонка "Радыё "Свабода" ў чэрвені трывала займае другое мейсца паводле колькасьці наведваньняў пасьля Хартыі-97. А вось па колькасьці краінаў, дзе "Свабоду" чытаюць і слухаюць у інтэрнэце – 52, сайт радыё выйшаў на першае мейсца. На 9-м мейсцы паводле папулярнасьці, адразу за сайтам – дзяржаўнага агентцва БелТА – яшчэ адна радыйная старонка. Навіны Радыё Рацыя (колішняй ФМ- радыёстанцыі 101,2, вяшчаньне якой спынілі беларускія ўлады) можна цяпер чытаць на адрасе www.racja.pl На "Беларускай палічцы" – новыя паступленьні. Гэта "Рэч паспалітая абодвух народаў" (публікацыя архіўных дакумантаў, якія сьведчаць аб гісторыка-культурных узаемадачыненьнях і здабытках палякаў і ліцьвінаў у складзе Рэчы паспалітай.) А таксама Трэці разьдзел Статуту Вялікага княства Літоўскага – аб пашырэньні Вялікага Княства Літоўскага й шляхецкіх вольнасьцях. Пераклад гэтага, як і папярэдніх разьдзелаў Статуту, на сучасную мову, рабіў Юрай Касіч зь Вітабску. Дакумант надрукаваны лацінкай паводле дарэформавага правапісу. Вось назвы некаторых артыкулаў трэцяга разьдзелу Статуту. "Артыкул 3-і. Аб захаваньні й спакоі усіх падданых Нашых, грамадзянаў гэтага гаспадарства, з боку рознага разуменьня і ўжываньня набажэнства хрысьціянскага. Артыкул 4-ы. Мы, Гаспадар, абяцаем пашыраць Вялікае Княства Літоўскае; а тое, што было забранае і адыйшло, да яго вараціць. Артыкул 6-ы. Аб Сойме Вольным; аб Сойміках павятовых і справаваньні іх, ды пасланьні зь іх зямяцкіх паслоў на Вольны Сойм; аб соймавых кур'ерах, вызваленых ад вайсковае павіннасьці; таксама прыязджаньні паноў Радцаў, зямяцкіх ураднікаў і шляхты. Артыкул 10. Каб шляхціч ня быў схоплены бяспраўна. Артыкул 28. Пра абмову, быццам меў быць непрыстойнае маці сынам, і пра абмаўленьне жаночых асобаў шляхецкіх. Артыкул 37. Аб гараджанах – што ня маюць на кірмашы сялянаў рабаваць. Артыкул 43. Хто чаго за Вялікім Князем Казімірам і Аляксандрам, і за Вялікім Князем Ягонае міласьці Жыгімонтам Аўгустам быў у валадараньні, той тым вечна мае права валодаць. Артыкул 46. Мы, Гаспадар, абяцаем аднолькава роўную справядлівасьць чыніць усім; ды хабару Мы й паны Рада Нашая браць не павінны; і, таксама ж, аб гонары толькі Мы самі, Гаспадар, судзіць маем права. Артыкул 51 (апошні). Аб манаполіі, гэта значыць аб недаваньні адное асобе ў арэнду й кіраваньне набыткаў, усёй Рэчы Паспалітай належачых." Гэты артыкул гучыць актуальна і для сёньняшняй Беларусі, больш як праз чатыраста дзесяць гадоў пасьля выхаду Статуту Вялікага Княства Літоўскага. Беларуская мова на тарашкевіцы, ды яшчэ лацінскім шрыфтам пакуль досыць экзатычная для інтэрнэту. Але менавіта лацінкай карыстаецца ананімны аўтар старонкі Беларусь-2000, хаця чамусьці просіць прабачэньня за гэта ў сваіх наведнікаў. Аўтар гэтага сайту з катэгорыі так званых хатніх, як ён сам піша, нарадзіўся й вырас у Менску, але мусіў зьехаць разам з баьцкамі ў Польшчу, дзе вучыцца ў 1-м агульнаадукацыйным ліцэі. У сваім уступным слове малады аўтар піша:"Калі я жыў у Беларусі, ніколі ня думаў аб такіх праблемах як патрыятызм, народ, нацыяналізм, матчына мова й гэдак далей…" А заканчвае ён словамі: " Я ганаруся сваёй радзімай – ганаруся, што я Беларус, што беларусы маюць вялікую гісторыю, вялікі дух, якога не перамагла нават імпэрыя. Дзякуй табе, Божа, што я нарадіўся менавіта на гэтай зямлі." Адрас сайту Беларусь-2000 – priv6.onet.pl/poz/belarus І на закачэньне – навіна для аматараў рок-музыкі. У інтэрнэце зьявіўся сайт, прысьвечаны традыцыйнаму рок-фэсту "Басовішча", які адбудзецца сёлета 14-15 ліпеня ў польскім мястэчку Грудэк каля Беластоку. Паводле папрярэдняй інфармацыі, у фэстывалі возьме ўдзел папулярны польскі гурт, які грае ў стылі хэві-мэтал, ACID DRINKERS. Зь беларускага боку на Басовішча-2000 прыедуць маладыя рок-гурты, якія зараз удзельнічаюць у адборачным конкурсе ў Менску, а таксама легендарныя Уліс, НРМ, Кася Камоцкая. Што тычыць фэсту Басовішча, больш інфармацыі пра яго можна атрымаць у інтэрнэце паводле адрасу: www. geocities. сom/basoviszca Такім, чынам Беларускі дыялёг сёньня атрымаўся ў нас крыху з польскім ухілам. На гэтым Shutdown. Нагадаю наш адрас: www. swaboda. Org