Міхась Скобла: «Спадар Яўген, складзены вамі зборнік аўтографаў — адзіны такі ў гісторыі беларускай літаратуры. Аўтографаў у нас ніхто не дасьледаваў, і яны рэдка публікуюцца. Што падштурхнула вас адрасаванае толькі вам аддаць на прачытаньне ўсім зацікаўленым?»
Яўген Стасевіч: «Я палічыў, што гэта — ня проста аўтографы, гэта адносіны народнага паэта да жыцьця, да сям’і, да Беларусі. Амаль у кожным аўтографе Ніла Гілевіча прысутнічае Радзіма, прысутнічае яго боль за беларускую мову. І я вырашыў апублікаваць гэтыя надпісы, каб яны дарэмна не прапалі, каб засталіся для нашчадкаў, для тых, хто будзе цікавіцца спадчынай Ніла Сымонавіча. Я хацеў бы, каб з гэтай кніжкай пазнаёмілася як мага больш людзей, якія любяць і цэняць творчасьць народнага паэта».
Скобла: «Аднойчы, калі я быў студэнтам філфаку БДУ, да нас на сустрэчу прыйшоў Іван Пятровіч Шамякін. Акурат выйшаў у сьвет ягоны раман „Петраград-Брэст“. Пасьля сустрэчы студэнткі пасталі ў чаргу па аўтографы. І якое было іх расчараваньне, калі пісьменьнік проста расьпісаўся на кнізе. А як праявіў сябе ў жанры аўтографа Ніл Гілевіч?»
Стасевіч: «Я наогул лічу, што пісьменьнік ці журналіст пішуць для людзей, не для сябе. І калі людзі хочуць мець аўтограф творцы, то чакаюць ад яго нейкага слова, сказанага толькі для іх, а ня подпісу. Аднойчы я арганізаваў сустрэчу зь Нілам Гілевічам у сваім дасьледчым інстытуце, дзе працаваў дырэктарам. І Ніл Сымонавіч там таксама раздаваў аўтографы, і ён кожнаму пісаў нейкае добрае цёплае слова. І цяпер яшчэ людзі памятаюць пра тую сустрэчу.
Характэрнай асаблівасьцю Ніла Гілевіча зьяўляецца тое, што ён вельмі сур’ёзна ставіцца да аўтографаў на кнігах.
Стасевіч: «Падзея» тая адбылася ажно ў 1950 годзе ў піянэрскім лягеры «Будаўнік» пад Менскам. Там мы ўпершыню і сустрэліся зь Нілам Сымонавічам. У час канікулаў мы, студэнты, працавалі ў лягеры важатымі, каб зарабіць на нейкі плашчык. Па вечарах мы, маладыя людзі, зьбіраліся і гутарылі. А ў піянэрлягеры працаваў фізруком вельмі здаровы, моцны, высокі хлапец, мы яго празвалі Бомай. І ў яго была дзяўчына, і яны сустракаліся зь ёю, нават у лесе… Мы неяк сядзім, а Бома вядзе тую дзяўчыну зь лесу… І тут Ніл Сымонавіч выдаў экспромт: «Раз сядзелі мы на ганку, / Гаварылі пра каханку, / Раптам бачым — лезе Бома, / Як мядзьведзь той з буралома». Тады ўпершыню на маіх вачах ствараўся верш, і я даведаўся, што перада мною паэт Ніл Гілевіч«.
Скобла: «Вы па адукацыі і па прафэсіі — тэхнік, кандыдат эканамічных навук. Што для вас паэзія, і наколькі яна патрэбная вам у сёньняшнім жыцьці?»
Стасевіч: «Паэзія ў маім жыцьці займае вельмі важнае месца. Я наогул не магу ўявіць свайго жыцьця бяз вершаў. Я думаю, што чалавек, які ня любіць паэзію, нешта істотнае страчвае. Ён нешта важнае не спазнае, бо самыя мудрыя, самыя вялікія думкі выказваюць не філёзафы, а паэты. Я ў гэтым перакананы. І я перакананы, што Ніл Сымонавіч Гілевіч яшчэ недастаткова ацэнены ўсімі намі як вялікі паэт, асабліва як паэт-сатырык. На жаль, мы, беларусы, ня цэнім тое, што маем, і не аддаем чалавеку пры жыцьці таго, што ён заслужыў, дзеля чаго паклаў жыцьцё. Я лічу, што Ніл Гілевіч належыць да ліку найлепшых сатырычных паэтаў ня толькі Беларусі, а і ўсяго славянскага сьвету».
Таксама ў гэтым выпуску «Дома літаратара» —
Наталка Бабіна: «Апошні раз „Нашу ніву“ закрывалі ў 1915 годзе»
