Падзеі 30 жніўня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.
Дата дня
Штогод 30 жніўня па ініцыятыве ААН адзначаецца Міжнародны дзень зьніклых.
У 1999 годзе ў Беларусі зьніклі палітычныя апанэнты Аляксандра Лукашэнкі Юры Захаранка, Віктар Ганчар і Анатоль Красоўскі.
16 сьнежня 2019 году нямецкае выданьне Deutsche Welle апублікавала інтэрвію, у якім Юры Гараўскі, які назваў сябе байцом беларускага «эскадрону сьмерці», расказаў, як удзельнічаў у выкраданьні і забойстве праціўнікаў Аляксандра Лукашэнкі 20 гадоў таму пад камандаваньнем Дзьмітрыя Паўлічэнкі.
24 сьнежня Лукашэнка заявіў, што ніхто акрамя яго ня мог даць каманду аб выкраданьні і забойстве палітыкаў, а ён «ніколі ў жыцьці не аддаваў такую каманду» і ня дасьць цяпер.
Год таму ў гэты дзень
- У цэнтры Менску прайшоў маштабны «Марш міру і незалежнасьці». Сілавікі затрымалі каля 140 чалавек.
- Пратэставыя «Маршы міру і незалежнасьці» прайшлі ў іншых гарадах Беларусі: Горадні, Магілёве, Гомлі, Мазыры, Сьветлагорску, Рэчыцы. Сілавікі затрымалі каля 30 чалавек.
- У сувязі з палітычным крызісам і супрацьстаяньнем у беларускім грамадзтве Кіраўнікі Каталіцкай і Праваслаўнай цэркваў заклікалі да малітвы за Беларусь.
Таксама ў гэты дзень
1579 — пасьля амаль месячнай аблогі маскоўскі гарнізон Полацку капітуляваў перад войскамі Рэчы Паспалітай на чале са Стэфанам Баторыям.
1919 — утвораная Менская беларуская школьная рада.
1991 — абвешчана незалежнасьць Азэрбайджану.
У гэты дзень нарадзіліся
187 — Эрнэст Рэзэрфорд, адкрывальнік пратону, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі па хіміі 1908.
У памяці
1885 — памёр Юльян Корсак, беларускі паэт і перакладчык
1929 — памёр беларускі паэт Паўлюк Трус.
1940 — памёр брытанскі фізык Джозэф Томпсан, адкрывальнік электрону, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі па фізыцы 1906.
1991 — памёр Міхал Арановіч. У часы савецкай улады Арановіч на працягу 30 гадоў быў адзіным каталіцкім сьвятаром у Горадні.
2004 – памерла Ганна Ўланава, дзяячка беларускага адраджэнскага руху.
Зьбіралася напісаць сцэнар мастацкага фільму паводле «Каласоў пад сярпом тваім» Уладзімера Караткевіча. Плянавала ўзяцца за кнігу, прысьвечаную змаганьню за свабоду Беларусі ў найноўшай гісторыі. Мела запаветную мару пра незалежны беларускі тэлеканал. Але найперш Ганна марыла выдаваць духоўны часопіс для моладзі, у руках якой будучыня Беларусі. Яшчэ гімназісткай яна абрала месца далейшага навучаньня — Варшаўскі ўнівэрсытэт Стэфана Вышынскага.
Атрымаўшы атэстат сталасьці, паехала ў Варшаву, каб трапіць на размову да рэктара. Пасьля сустрэчы зь ім Ганна пачула, што залічаная без экзамэнаў.
А перад тым была выпускная гімназычная вечарына, дзе Ганна — у белай сукенцы, аздобленай чырвонымі ружамі, — усё ж прасьпявала па-беларуску палянэз Агінскага «Разьвітаньне з Радзімай». Але шэрасьць ды подласьць і тут паказалі твар: настаўніца музыкі, зь якой усё было дамоўлена, ня выканала абяцаньня і не ўключыла музычнага суправаджэньня.
Ганна Ўланава пакутавала ад іншай хваробы, але памерла таму, што яе зраненаму і збалеламу сэрцу хранічна неставала кіслароду мовы і свабоды.
Уладзімер Арлоў, Імёны Свабоды, 4-е выданьне, с. 522–523.
2013 — памёр Шэймас Хіні, ірляндзкі пісьменьнік, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі па літаратуры.
