Мы ў адным з «гарачых пунктаў» краіны. Праз Бучу ідзе траса на Кіеў. Паралельна, на поўдні — яшчэ адна траса: адтуль мы таксама чуем гул артылерыі. Кватэра, у якой нам далі прытулак — у «ціхім» квартале. Але адзін са снарадаў даляцеў і сюды. У дом з самага краю. Жыхары тут заціснутыя з усіх бакоў. Ня выехаць ні ў сталіцу, ні на захад.
*
Дзень сёмы. Сёньня ўласьнікі прадуктовай крамы раздавалі людзям бясплатна ўсё, што засталося. Не было ні «штурму», ні бойкі, ні нават мацюкоў. Але на імгненьне заўважыў у кагосьці ў вачах гэты першабытны інстынкт «выжывае мацнейшы». Маленькая прыватная крама каторы дзень распрадае рэшткі. Яшчэ трошкі, апусьцее і яна. Надзея ў людзей застанецца толькі на валянтэраў. Ваду, калі яе вырубілі падчас першых абстрэлаў, мы хадзілі набіраць да суседняй будоўлі, дзе яе пампуюць са сьвідравіны і разьліваюць са шлянга. Побач — кампактны недабудаваны жыльлёвы комплекс з некалькіх шматпавярховікаў. Цяпер невядома, ці дачакаюцца ўласьнікі кватэр навасельля. І ці «дажывуць» будынкі да канца вайны. Бо ў суседні — жылы — снарад ужо трапіў.
*
Таго, звычайнага, жыцьця ня тое што няма — яго ўжо і ня будзе. І цябе «ранейшага» ня будзе. Усьведамленьне гэтага факту чым далей, тым болей адкрывае маштаб трагедыі. З тваёй першай (акупаванай ворагам) радзімы запускаюць ракеты па другой радзіме. Твае бацькі і ўсе родныя — там, ты — тут. Твой сын у свае 4 яшчэ ня ўмее чытаць, але ўжо мае першыя ўрокі выжываньня.
*
У кнігах пра вайну заўжды ўражвала, як людзі падчас сусьветнай катастрофы спакойна пасьвяць коней, езьдзяць на трамваі, гатуюць каву… Сёньня, пасьля адлігі, выпаў сьнег. Выйшлі з сынам на вуліцу і пакідаліся сьнежкамі на пустой дзіцячай пляцоўцы. Тумблер мозгу пераключаецца не да канца, толькі напалову: ты «завісаеш» між гульнёй і рэчаіснасьцю. І пры першым гуле снарадаў бяжыш з малым у сховішча.
*
Восьмы дзень вайны. З ранку да вечара зачышчалі ад расіян горад. Пастаянная беганіна з пакою ў бамбасховішча, ролю якога ў нас выконвае ванны пакой.
*
Дзень дзявяты. Пасьля ўчорашніх перамоваў зьявілася інфармацыя, што будуць эвакуаваць дзяцей, жанчын і пажылых людзей. Сяброўка зь дзецьмі і жонка з сынам сядзяць на торбах. Мінула пара гадзін — інфармацыя аказалася фэйкам. На вуліцах зноў кадыраўцы, танкі прасунуліся бліжэй да цэнтру, на вуліцу Хмяльніцкага. Зноў моцныя выбухі, страляніна. Кажуць, кадыраўцы ўначы разграмілі супэрмаркет і банкетавалі. У адным з пад’ездаў у іншым канцы гораду ўскрылі дзьверы і забілі мужчыну. Кажуць, ягонае цела дагэтуль ляжыць у двары.
Напад Расеі на Ўкраіну
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
