Беларускі палітоляг з Кіеву Ігар Тышкевіч, экспэрт праграмы «Міжнародная і ўнутраная палітыка» Украінскага інстытуту будучыні, заяўляе, што Масква пачала «загоннае паляваньне» на Лукашэнку, сьцьвярджае, што Масква падтрымлівала беларускія пратэсты, і прагназуе, якія два варыянты разьвіцьця падзеяў Пуцін мог прапанаваць беларускаму кіраўніку.
Сьцісла:
- Масква не зьлівае Лукашэнку. Масква ставіць Лукашэнку перад выбарам.
- Ідзе загоннае паляваньне, калі расстаўляюць сьцяжкі, каб прымусіць зьвера бегчы, куды трэба паляўнічым
- Масква робіць усё, каб спаліць масты для магчымага адступленьня Лукашэнкі
- Расеі важна стварыць такія палітычныя партыі, якія пад чырвона-зялёнымі ці бел-чырвона-белымі сьцягамі будуць адстойваць інтарэсы Масквы ў Беларусі
— Напярэдадні гэтай, травеньскай, сустрэчы Пуціна і Лукашэнкі ўжо традыцыйна, асабліва ў расейскіх тэлеграм-каналах, нагняталася думка, што «Лукашэнка надакучыў, Лукашэнку зьліваюць». Па-вашаму, ці ёсьць для такой думкі нейкія рэальныя стратэгічныя падставы?
— Масква не зьлівае Лукашэнку. Масква ставіць Лукашэнку перад выбарам. Масква сьвядома звужае ягоную прастору для манэўру.
Ідзе такое загоннае паляваньне, калі расстаўляюць сьцяжкі, каб прымусіць зьвера бегчы ў тым накірунку, куды трэба паляўнічым. Заўважце, расейскія СМІ падкрэсьлівалі не афіцыйную вэрсію Менску ў інцыдэнце з самалётам, а казалі пра «бліскучую апэрацыю беларускага КДБ». Па-другое, Расея нядаўна фармальна зьняла з вышуку Ціханоўскую. Па-трэцяе, зьявіліся праблемы з пастаўкамі расейскай нафты ў Беларусь праз тое, што расейскія пастаўшчыкі нібыта баяцца амэрыканскіх санкцыяў.
Усё гэта адбываецца на фоне палітычных правакацыяў супраць Украіны, бо ў чэрвені ў Менску адбудзецца зьезд гэтай званай «рускай дыяспары», на які, хутчэй за ўсё, прыедуць дэлегацыі ДНР і ЛНР.
Таму Масква робіць усё, каб спаліць масты для магчымага адступленьня Лукашэнкі, для разрыву адносінаў Менску з Захадам, і адпаведна ставіць яму ўмовы. Альбо Лукашэнка пагаджаецца на расейскія пляны ўваходжаньня ў беларускую эканоміку і расейскія прынцыпы палітычнай рэформы ў Беларусі.
Альбо — армянскі варыянт. Армянскі варыянт — гэта тое, што Расея рабіла ў ліпені-жніўні 2020 году, калі Масква фактычна падтрымлівала пратэсты ў Беларусі. І цяпер Расея можа паставіць на перамогу дэмакратыі ў Беларусі, на «беларускага Пашыньяна». Пры гэтым дамовіўшыся з Захадам, што Масква захоўвае дамінуючую ролю ў Беларусі.
— Вы сказалі фразу, якая нярэдка гучыць, што «Расея падтрымлівала пратэсты». Але справы гавораць самі за сябе. Пуцін адным з першых адразу афіцыйна прызнаў Лукашэнку пераможцам выбараў, потым Масква паабяцала палітычную і нават вайсковую падтрымку...
— ...Трэба паглядзець расейскія афіцыйныя СМІ ў жнівеньскія дні. «Пераабуваньне ў палёце» адбылося толькі паміж 17 і 30 жніўня. Але 12-16-га жніўня расейскія афіцыйныя СМІ яшчэ былі не на баку Лукашэнкі, гэтаму шмат доказаў. Так што ёсьць нейкія абстрактныя палітычныя заявы, а ёсьць рэальная праца СМІ, паліттэхнолягаў, у сацыяльных сетках, тэлеграм-каналах, праца здымачнай групы Расейскага тэлебачаньня і гэтак далей.
— Тым ня менш Пуцін, які, відаць, усё ж важнейшая асоба ў Расеі, адразу прызнаў «перамогу» Лукашэнкі, потым паабяцаў пры неабходнасьці ваенную падтрымку. Менавіта гэта, на думку многіх, тады і пераламала сытуацыю. Але маё пытаньне наступнае — цяперашні ціск Крамля на Лукашэнку мае на мэце яго адхіліць ад улады альбо проста зрабіць больш згаворлівым?
— Расея спрабуе працаваць у бяспройгрышным фармаце. Я хачу нагадаць, што ў армянскіх падзеях Масква да апошняга падтрымлівала дзейнага прэм’ера Армэніі. Тады таксама казалася, што расейскія войскі гатовыя забясьпечыць парадак у Армэніі. Але ў пэўны момант адбылася дамова Масквы з партнэрамі з Эўразьвязу і ЗША наконт таго, што Захад атрымае ў Армэніі дэмакратыю і перамогу гэтак званай «народнай рэвалюцыі», але ў замежнай палітыцы Армэнія застаецца пад моцным уплывам Расейскай Фэдэрацыі.
Гэта той варыянт, які будзе прапаноўвацца Лукашэнку. Расеі важна, каб у Беларусі фармальна была дэмакратыя, розныя палітычныя партыі ў парлямэнце, дзе парлямэнцкая кааліцыя прызначае ўрад. Расеі важна стварыць такія палітычныя партыі, якія пад чырвона-зялёнымі ці бел-чырвона-белымі сьцягамі будуць адстойваць інтарэсы Масквы ў Беларусі. Гэта тое, што хутчэй за ўсё, Пуцін прапаноўваў Лукашэнку, і даў яму час падумаць.
— Вы ўзгадалі пра згоду, якая (на вашую думку і думку іншых аналітыкаў) была дасягнутая паміж Расеяй і Захадам у армянскім пытаньні, а раней — у малдаўскім пытаньні. Напярэдадні сустрэчы прэзыдэнтаў ЗША і Расеі Байдэна і Пуціна многія ставяць дылему, а ці магчыма дасягненьне такога кансэнсусу паміж Масквой і Вашынгтонам па беларускім пытаньні?
— Так, Расея ўжо два разы дамаўлялася з Захадам па постсавецкай прасторы — у Армэніі і Малдове — і ў абодвух выпадках расейскі ўплыў толькі ўзрастаў. Пры тым, што фармальна выконваліся дэмакратычныя працэдуры. Таму нішто не замінае Расеі дамовіцца па Беларусі, у тым самы фармаце.
Я магу нагадаць восеньскую пастанову Бундэстагу па Беларусі. Там дэпутаты казалі пра выключную ролю Расейскай Фэдэрацыі і што Расея можа ў любым фармаце ўключыцца ў працу, але гэта пажадана аформіць праз мэханізм АБСЭ. Ня бачу, каб за гэтыя месяцы нешта радыкальна зьмянілася, каб Эўропа не пайшла на такі «дагаварняк».
— Вы жывяце ва Ўкраіне, якая апошнім часам прымае вельмі рэзкія рашэньні ў дачыненьні да беларускага рэжыму. Ці ёсьць згода па гэтым пытаньні ва ўкраінскіх палітыкаў, чаму Кіеў дэманструе такую выразную пазыцыю?
— На жаль, украінскія палітыкі дагэтуль не абралі адназначнай стратэгіі, як ставіцца да Беларусі. Палітыка Кіева ідзе хутчэй у лёгіцы рэагаваньне на тое, што адбываецца ў Беларусі, і ў лёгіцы крокаў паводле просьбаў замежнапалітычных партнэраў Украіны. На жаль, самастойнай стратэгічнай палітыкі Ўкраіны, адказу на пытаньне, якая Беларусь патрэбна Ўкраіне, пакуль няма. Вельмі спадзяюся, што гэтая стратэгія будзе распрацаваная.
