Лінкі ўнівэрсальнага доступу

The Wall Street Journal: Пуцін хоча Байканур


Байканур.
Байканур.

Эстонія баіцца, што можа стаць чарговымі «Судэтамі» для Крамля. Але ў Масквы можа быць і больш прывабная мэта — Казахстан. Пра гэта піша газэта The Wall Street Journal.

Як і ў Эстоніі, насельніцтва Казахстану складаюць каля адной чвэрці этнічныя расейцы; але ў адрозьненьне ад Эстоніі, ён не зьяўляецца членам НАТО, і краіны НАТО не абавязаныя яго абараняць. Як і Ўкраіна, Казахстан перадаў сваю ядзерную зброю Расеі ў 1990-я гады. Як і Украіну, Расея вельмі хоча Казахстан. Расея ўзяла Крым і атрымала дамінуючае становішча ў Чорным моры. Для забесьпячэньня дамінуючага становішча ў космасе, Расея мае патрэбу ў касмадромы Байканур на поўдні Казахстану.

Расея пабудавала Байканур у 1950-х і 60-х гадах, калі Казахстан быў часткай СССР. Гэта касмадром, зь якога былі запушчаны «спутнік» і Гагарын. Гэта месца, зь якога стартуюць ўсе расейскія пілятваныя місіі з усімі расейскімі экіпажамі на Міжнародную касьмічную станцыю. Расея арандуе Байканур да 2050 году за $115 млн. у год.

Расейскі «працоўны конь» ракета Пратон-М мела дзевяць стартавых няўдач з моманту свайго дэбюту ў 2001 годзе, у тым ліку адзін у пачатку гэтага лета, у выніку чаго зьнішчаны тэлекамунікацыйны спадарожнік за $ 275 млн. У 2007 годзе Пратон-М упаў ў цэнтральным Казахстане; Казахстан адказаў двухмесячным мараторыем на запускі і спаганяе з Расія $ 61 млн. штрафу.

Расея мае намер быць самадастатковай у космасе, і, такім чынам, пазбыцца залежнасьці ад Казахстану. Расея мае стартавую пляцоўку на сваім паўночным захадзе, недалёка ад Белага мора, пад назвай касмадром Плясецк, але гэта занадта далёка на поўнач для эфэктыўнага запуску. Чым далей вы знаходзіцеся ад восі Зямлі, тым хутчэй вы паварочваецеся; такім чынам, паверхня Зямлі зьяўляецца найбольш мабільнай на экватары. Чым хутчэй ракета ляціць з моманту запуску, тым лягчэй ідзе паскарэньне для выхаду на арбіту. Мыс Канавэрал (адсюль запускаюць амэрыканскія ракеты) 28 градусаў на поўнач ад экватару; Плясецк — на 62 градусаў на поўнач.

У 2011 годзе ў Расеі пачалося будаўніцтва новага касмадрому на Далёкім Усходзе. Справы ідуць ня добра: будаўніцтва атрымала неафіцыйны назоў dolgostroi.

Спадар Пуцін хоча Байканур, і ён можа быць гатовы ўзяць Казахстан, каб атрымаць яго.

У адным са сваіх выступаў Пуцін сказаў, што Казахстан, на яго думку, ня меў дзяржаўнасьці. Ён дадаў, што Казахстан зьяўляецца «часткай вялікай рускага сьвету».

Між тым, Расія перамясьцілася чатыры тысячы вайскоўцаў на мяжу з Казахстанам у рамках «пляну навучаньня».

Прэзыдэнт Казахстану Нурсултан Назарбаеў сказаў, што «незалежнасьць — наш дарагі скарб» і «мы ніколі не здадзім яго». У цяперашні час Казахстан зьяўляецца досыць свабоднай краінай. ЗША павінны зрабіць усё магчымае, каб захаваць яго ў такім стане, — піша The Wall Street Journal.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG