У ліпені 1934 эўрапейская краіна Андора абрала сабе законнага караля. Гэтым каралём стаў Барыс Скосыраў, родам зь Вільні. Пра яго яшчэ ў 1980 годзе напісаная кніга, якая так і не дайшла да Беларусі. Чаму?
20 ліпеня спаўняецца роўна 25 гадоў ад часу першай інаўгурацыі Аляксандра Лукашэнкі. Рэфэрэндумы, зьніклыя палітыкі, «500 даляраў» — наколькі добра вы памятаеце прэзыдэнцтва Лукашэнкі за гэтую чвэрць стагодзьдзя? Праверце сябе.
Адольфа Гітлера спрабавалі забіць дзясяткі разоў. Самы знакаміты замах на жыцьцё фюрэра адбыўся 20 ліпеня 1944 году ў стаўцы Гітлера «Ваўчынае логава» ва Ўсходняй Прусіі. Кожны год 20 ліпеня ў Бэрліне ўскладаюць вянкі ў гонар пакараных нацыстамі ўдзельнікаў змовы супраць Гітлера.
20 ліпеня спаўняецца 25 год з дня інаўгурацыі Лукашэнкі, са сваіх 64 гадоў ён 25 год кіруе Беларусьсю. У аглядзе Свабоды — вобраз Лукашэнкі ў выяўленчым мастацтве.
Вясна 1991 году. Людзі пратэстуюць супраць сацыяльнай і эканамічнай палітыкі ўраду Вячаслава Кебіча. Сярод іншых слова ўзяў прадстаўнік парлямэнцкай фракцыі «Камуністы за дэмакратыю» Аляксандар Лукашэнка. Гэта адзіны ягоны вулічны выступ перад народам.
У 27 ён заснаваў уласную кампанію, адкрыў завод, адвучыўся ў Парыскай архітэктурнай школе і стаў адным з заснавальнікаў беларускага мадэрну і нэаготыкі ў дойлідзтве. 150 гадоў таму нарадзіўся Лявон Вітан-Дубейкаўскі.
Нацыянальная камісія Ўкраіны ў пытаньнях рэабілітацыі ахвяраў рэпрэсій камуністычнага рэжыму 1917–1991 гадоў выбрала сваё кіраўніцтва і разгледзела першыя 50 зваротаў сваякоў і грамадзян, якія ў той час былі незаконна асуджаныя.
Малады і энэргічны палітык.
«Мушу вам сказаць як гісторык, няхай не пакрыўдзяцца на мяне іншыя народы, але я лічу, што беларусы і ленінградцы пацярпелі ў гады Вялікай Айчыннай вайны больш за любыя народы».
Аляксандар Лукашэнка, відавочна, не фанат высокіх тэхналёгіяў. За 25 гадоў прэзыдэнцтва яго ня бачылі са смартфонам, ён не вядзе Twitter, а кампутар на ягоным стале ў Палацы незалежнасьці ні разу не паказвалі ўключаным.
Актывісты грамадзкага аб’яднаньня «Альтэрнатыва» сабралі каля 1000 подпісаў пад зваротам у Віцебскі гарвыканкам з прапановай разьмясьціць у цэнтры гораду шыльды з гістарычнымі назвамі вуліцаў.
Прэзыдэнт Літвы Гітанас Наўседа кажа, што гатовы паляпшаць стасункі зь Беларусьсю, але абяцае прытрымлівацца жорсткай пазыцыі адносна блякаваньня імпарту электраэнэргіі зь Беларускай АЭС (БелАЭС) у Астраўцы, паведамляе delfi.lt.
17 ліпеня Ўладзімір Пуцін і Аляксандар Лукашэнка наведаюць Валаамскі мужчынскі манастыр. Свабода паглядзела, што гэта за месца.
Апэляцыйны суд Амстэрдаму 16 ліпеня вынес папярэдняе рашэньне па «скіфскім золаце», паведамілі ў прэс-службе суду.
«Гаварыў Язэп Барэйка», — гучала на заканчэньне ягоных перадач на Свабодзе ў гады «халоднай вайны».
Археалягічныя і экспэртныя працы на месцы меркаванай магілы Віктара Каліноўскага ў Сьвіслачы закончаныя. Працы ішлі 4 дні — ад 8-га да 11 ліпеня. Калі былі выяўленыя парэшткі двух чалавек, археолягі спынілі сваю частку працы, паведамляе Радыё Рацыя.
Кампутарная праграма Photoshop 1.0 зьявілася, калі Савецкі Саюз ужо развальваўся, але задоўга да гэтага крамлёўскія цэнзары мянялі гісторыю на фотаздымках.
Барбара Шчука ўсё дзяцінства правяла ў Кобраўцах — вёсцы за Астрыной, мястэчкам у Шчучынскім раёне на Горадзеншчыне. У бацькоўскі дом цяпер прыяжджаюць як на лецішча. А пра тое, што было «за польскім часам», нагадвае хіба толькі стары куфар у адрыне.
Ці канфліктавалі партызаны Бельскіх зь мясцовым насельніцам, чым скончыліся гэтыя канфлікты і ў чым унікальнасьць самага вялікага партызанскага атраду зь яўрэяў, разьбіраемся з гісторыкам Кузьмом Козакам.
Факт, пра які забыліся: у красавіку 1994-га, ужо пры Мечыславу Грыбу, Прэзыдыюм Вярхоўнага Савету 12-га скліканьня абмяркоўваў варыянт арышту старшыні Саўміну Кебіча, кіраўніка Нацбанку Багданкевіча і першага Кебічавага намесьніка Міхаіла Мясьніковіча.
Аляксандар Лукашэнка абсалютны рэкардсмэн у працягласьці кіраваньня краінай за апошнія 100 гадоў. Але і 23 гады не рэкорд. У нашай гісторыі шмат прыкладаў, калі людзі знаходзіліся ва ўладзе па 30, 40 і нават 50 гадоў. Свабода сабрала пяць палітычных доўгажыхароў ад часоў Міндоўга да нашых дзён.
Міністэрства замежных справаў Латвіі ў чацьвер выклікала часовага паверанага ў справах Расеі Вадзіма Васільева і заявіла яму пратэст у сувязі са спробамі Расеі апраўдаць злачынствы Іосіфа Сталіна і Адольфа Гітлера.
Ці будзе ў Беларусі з Расеяй адзіная валюта? Гэта пытаньне зноў гучыць напярэдадні сустрэчы прэзыдэнтаў абедзьвюх краін. Яна прызначана на 18 ліпеня.
Амбасадару Расеі ў Літве 11 ліпеня літоўскія дыпляматы выказалі пратэст у сувязі з плянамі сьвяткаваць гадавіну захопу Вільні і Коўна правядзеньнем артылерыйскага салюту ў Маскве.
Гэтае адкрыцьцё адсоўвае дату прыбыцьця людзей у Эўропу з Афрыкі на 150 тысяч гадоў.
Трэці дзень на могілках у горадзе Сьвіслач на Горадзеншчыне ідуць працы па эксгумацыі парэштак, які могуць належаць брату Кастуся Каліноўскага Віктару.
10 ліпеня 1994 адбыўся друг тур прэзыдэнцкіх выбараў, на якіх перамогу атрымаў Аляксандар Лукашэнка.
МЗС Эстоніі выказаў пратэст амбасадзе Расеі ў сувязі з намерам правесьці салют у Маскве 22 верасьня ў гонар 75-й гадавіны вызваленьня Таліну ад нямецкай акупацыі. Пра гэта ведамства заявіла ў сераду.
Было і ўхваленьне парадкаў Адольфа Гітлера, і «ўзяцьце за яйкі», і «вершы Быкава», і «Скарына Піцерскі», і гамафобныя выказваньні, і «падзяка» за ўваскрасеньне Хрыста…
У часы ІІ Усясьветнай вайны ў Налібацкай пушчы дзейнічаў найбуйнейшы ў Эўропе габрэйскі партызанскі лягер. Больш за тысячу чалавек уратаваліся ў ім ад Галакосту. Упершыню больш за сотню яго былых жыхароў і іх нашчадкаў сабраліся разам у тым самым лесе, які выратаваў іх ад сьмерці.
Сьледчы камітэт пачаў эксгумацыю меркаванага пахаваньня Віктара Каліноўскага — старэйшага брата кіраўніка паўстаньня 1863–1864 гадоў. Генэтычная экспэртыза можа пацьвердзіць, што ў Вільні на Гедзімінавай гары знайшлі менавіта Кастуся Каліноўскага.
Мэмарыяльная сьцяна, прысьвечаная ўцёкам габрэяў з Наваградзкага гета ў 1943 годзе, зьявілася каля музэю габрэйскага супраціву ў Наваградку.
Чаму герою амэрыканскай Вайны за незалежнасьць, аднаму з правадыроў польскага паўстаньня супраць Расейскай імпэрыі Тадэвушу Касьцюшку раптам паставілі помнік у Беларусі — саюзьніцы Расеі, якою ўжо 25 гадоў кіруе аўтакратычны лідэр?
Колькі год самаму старому рукапісу ў архіве і чаму тут выкарыстоўваюць адміністрацыйны падзел на паветы, а не раёны, Свабодзе распавёў Дзяніс Лісейчыкаў, намесьнік дырэктара архіву.
Мэтадычны дапаможнік «Беларускія буржуазныя нацыяналісты», выдадзены ў друкарні Вышэйшай школы КДБ пры Савеце Міністраў СССР у 1957 годзе пад рэдакцыяй палкоўніка Мікалая Куляшова пад грыфам «Зусім сакрэтна».
Помнікі зьявіліся ў месцах баёў паўстанцаў Каліноўскага — каля вёскі Новы Двор Сьвіслацкага раёну на Горадзеншчыне і каля аграгарадка Лыскава Пружанскага раёну на Берасьцейшчыне.
Расейская служба Радыё Свабода апублікавала матэрыял Сяргея Лойкі пра тое, як з Чарнобылю пад Кіеў выводзілі забруджаны ракетны дывізіён.
За адзінаццаць гадоў да «крывавага салюту» на сьвяце ў цэнтры Менску ўзарвалася самаробная бомба, начыненая мэталічнымі прадметамі, у выніку чаго былі параненыя 54 чалавекі.
«Вызвольны паход Чырвонай арміі ў Заходнюю Беларусь» меў жорсткі і кровапралітны характар, кажа аўтар.
3 ліпеня афіцыйна сьвяткуецца Дзень Незалежнасьці Рэспублікі Беларусь (Дзень Рэспублікі). Што вы ведаеце пра гэтую дату і падзеі вакол яе? Праверце сябе.
У Лукіскай турме ў Вільні адбывалі пакараньне такія вядомыя беларусы як навуковец Барыс Кіт, драматург Францішак Аляхновіч, паэт Максім Танк, пісьменьнік Максім Гарэцкі, дырыгент Рыгор Шырма.
«Унія, якая існавала больш за 200 гадоў, стала натхненьнем для ўсёй Эўропы», — напісалі Даля Грыбаўскайце і Анджэй Дуда.
Сёньня спаўняецца 450 гадоў з дня падпісаньня Люблінскай уніі — зьвязу паміж Каронай Польскай і Вялікім Княствам Літоўскім. Уплыў Люблінскай уніі на гісторыю краін, якія ўтваралі Рэч Паспалітую, ацэньваюць гісторыкі зь Беларусі, Польшчы і Літвы.
41 год таму Леанід Брэжнеў наведаў Менск і ўручыў беларускай сталіцы залатую зорку гораду-героя.
Народны артыст СССР Інакенці Смактуноўскі да канца жыцьця не расказваў, што ягонага дзядзьку расстралялі, а бацька адседзеў у турме.
9 дэпутатаў прагаласавалі «супраць» у другім чытаньні законапраекту аб адтэрміноўках ад прызыву ў войска. Звычайна ж кнопку «супраць» націскаюць 1–2 дэпутаты.
26 чэрвеня 1941 году на выхадзе з гораду ва ўрочышчы Цагельня былі расстраляныя вязьні перасыльнай турмы. Жалобныя ўрачыстасьці «Ігуменскі шлях» ладзяцца ад канца чэрвеня 1991 году, у іх традыцыйна бяруць удзел прадстаўнікі Літвы і Польшчы.
28 чэрвеня 1914 сэрб Гаўрыла Прынцып забіў у Сараеве эрцгерцага Франца Фэрдынанда і яго жонку. Яго засудзілі не на сьмерць, а на 20 гадоў зьняволеньня, і пасадзілі ў турму ў Тэрэзіенштаце (цяпер Тэрэзін), дзе ён памёр ад сухотаў у 1918.
105 гадоў таму, 28 чэрвеня 1914, у Сараеве застрэлілі насьледніка аўстрыйскага трону, эрцгерцага Франца Фэрдынанда. Прафэсар Кэмбрыджу Крыстафэр Кларк у інтэрвію Радыё Свабода адказвае на пытаньні пра ўрокі Першай Сусьветнай вайны.
27 чэрвеня 30-годзьдзе адзначае адно з найстарэйшых грамадзкіх аб’яднаньняў Беларусі — Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны. Свабода сабрала 10 добрых спраў, да якіх спрычынілася ТБМ.
Загрузіць яшчэ