За тры дні ад пачатку ваенных дзеяньняў на тэрыторыі СССР нямецкія войскі бесьперашкодна дайшлі да Менску. Арганізаваць эвакуацыю ўлады ня здолелі, дзясяткі тысяч сем’яў засталіся ў акупаваным горадзе. Як выжывалі так званыя «калябаранты», на якіх без разбору ляпіла кляймо савецкая прапаганда?
Тут пабывалі самыя вядомыя людзі свайго часу. А сёньня дзяржава ня можа абараніць магілы гаспадароў ад бяспамяцтва і вандалаў.
Даваенныя фонды галерэі Юдаля Пэна ў Віцебску складалі больш за 800 карцін. Пасьля вайны з эвакуацыі вярнулася толькі чвэрць. Свабода распавядае малавядомую гісторыю спадчыны славутага віцебскага мастака, які стаў настаўнікам усясьветна вядомых Марка Шагала і Восіпа Цадкіна.
22 чэрвеня 1941 года заходні пункт савецкай мяжы і мяжы БССР знаходзіўся за 150 кілямэтраў ад Берасьця, але менавіта з абароны крэпасьці савецкая прапаганда зрабіла адзін з галоўных мітаў вайны. Чаму саветы намагалася схаваць і забыць падзеі першага дня вайны ў самай заходняй кропцы БССР?
Советская историография все разрушения в Минске списывала на немецкие войска. Позже выяснилось, что Красная армия тоже бомбила столицу Беларуси, и случалось это не раз. Свобода разобралась, от кого Минск пострадал больше.
Памятны знак Пятру Першаму запраектаваны ў выглядзе гарматы на пастамэнце і шыльды. Ідэя падабаецца ня ўсім.
19 чэрвеня спаўняецца 95 гадоў з дня нараджэньня Васіля Быкава, беларускага пісьменьніка, публіцыста і грамадзкага дзеяча.
11 пытаньняў пра творцу, які пісаў пра вайну і маральны выбар чалавека. Праверце свае веды.
Жыхары вёскі Пакалюбічы Гомельскага раёну сабралі каля тысячы подпісаў пад зваротам у інстанцыі. Яны супраць дазволу ўладаў пабудаваць аптэку на месцы брацкага пахаваньня чырвонаармейцаў. Супраць паўстала ўся вёска.
Пісьменьнік і журналіст Канстанцін Скуратовіч з гісторыкам Аляксандрам Куляевым напісалі кнігу, прысьвечаную беларусам, якія бралі ўдзел у «зімняй вайне» — нападзе СССР на Фінляндыю ў 1939–1940 гадах.
Жыхары вёскі Пакалюбічы Гомельскага раёну сабралі каля тысячы подпісаў супраць дазволу пабудаваць аптэку на месцы брацкага пахаваньня чырвонаармейцаў.
У Дзень амэрыканскага сьцягу распавядаем неверагодную гісторыю пра тое, як напачатку 1890-х простыя расейцы плакалі ад шчасьця, калі бачылі гэты сьцяг, бо амэрыканцы выратавалі іх ад страшэннай бяды.
Калі 26 красавіка 1986-га ўзарваўся рэактар, Васіль Несьцярэнка быў дырэктарам Інстытуту ядзернай энэргетыкі АН БССР у пасёлку «Сосны». Зь першых дзён аварыі дабіваўся, каб партыйнае кіраўніцтва ратавала людзей. Гэта каштавала яму кар’еры, працы, здароўя.
У Горадні працягваецца рэканструкцыя Старога замка. Ужо відаць будынкі, якіх, па словах гісторыкаў, раней тут, можа, і не было. Архітэктар, адказны за рэканструкцыю, тлумачыць, што ўсё робіцца як мае быць.
Размовы зь гісторыкам Яўгенам Мірановічам пра парлямэнцкія выбары ў Польшчы 4 чэрвеня 1989 году і пра тое, як падляскія беларусы ў 1989 годзе сфармавалі Беларускі выбарчы камітэт і паставілі двух беларускіх кандыдатаў на выбарах.
Магілёўскі аблвыканкам прызнаў «гісторыка-мэмарыяльным месцам пахаваньня» гістарычную частку габрэйскіх могілак у абласным цэнтры.
У 1944 годзе НКВД УССР вёў справу аб Беларускай цэнтральнай радзе і ўтрымліваў для гэтага на яшчэ акупаванай беларускай тэрыторыі сваю групу агентаў. Яе ўзначальваў капітан дзяржаўнай бясьпекі пад псэўданімам «Баглій».
У Лукашэнкі гэта значна даўжэй. У Пуціна гэта заўжды 7 траўня.
Чаму графа Чапскага несправядліва зрабілі тварам бровару «Аліварыі»? І як кніга пра 15 выбітных жанчын у беларускай гісторыі можа пашкодзіць «великому и могучему русскому языку»?
Согласно не подтвержденной документально версии, на следующие дни после аварии на ЧАЭС самолеты разгоняли «чернобыльские» облака над Беларусью, спасая Москву. О событиях 33-летней давности вспоминает житель Чериковского района Николай П., который в то время работал в райкоме партии.
«Хапун», «шуняўка», «дзіравы», «людзі ў цывільным», «сіні бусік», «царскі гарадавы»…
Сёлета ўвосень у Берасьці плянуюць адкрыць помнік Аляксандру Пушкіну. Якіх яшчэ асобаў небеларускай гісторыі ўшанавалі ў помніках у часы незалежнасьці ў Беларусі?
Паводле не пацьверджанай дакумэнтальна вэрсіі, на наступныя дні пасьля аварыі на ЧАЭС самалёты асаджвалі «чарнобыльскія» аблокі над Беларусьсю ратуючы Маскву. Пра падзеі 33-гадовай даўнасьці згадвае жыхар Чэрыкаўскага раёну Мікалай П., які на той час працаваў у райкаме партыі.
Калі ў красавіку 1986 году выбухнуў Чарнобыль, першаму сакратару ЦК КПБ Мікалаю Сьлюнькову навукоўцы прынесьлі мапы радыяцыйнага забруджваньня і патрабавалі адсяленьня людзей. Сьлюнькоў заявіў: «Ня трэба сеяць паніку», паклаў дакумэнты і прапановы ў сэйф і зьехаў у адпачынак.
Міты — неадʼемны спадарожнік гісторыі, заявіў у інтэрвію Свабодзе ўкраінскі гісторык, выкладчык Кіеўскага нацыянальнага ўнівэрсытэту Арцём Папакін з нагоды заявы пра тое, што знойдзены ў Беларусі старажытны шалом нібыта належаў князю Ізяславу.
Як спэцслужба хавала праўду пра аварыю, прымушала панікуючых замежных турыстаў хадзіць на экскурсіі пад радыеактыўным попелам, падмяняла ўзоры глебы ў журналістаў і пераконвала Анатоля Дзятлава не расказаць у судзе пра праблемы рэактара РБМК.
Пра атрыманьне лічбавых копіяў беларускіх буквароў, выдадзеных 300–400 гадоў таму, паведаміў агенцтву БелаПАН намесьнік дырэктара ўстановы па навуковай працы і выдавецкай дзейнасьці Алесь Суша.
Наваградзкі райвынканкам абвясьціў збор сродкаў на ўсталяваньне ў горадзе помніка першаму князю Вялікага Княства Літоўскага Міндоўгу.
На досьвітку 6 чэрвеня 1944 года на ўзьбярэжжы паўноча-заходняй Францыі пачалася найбуйнейшая ў гісторыі марская дэсантная апэрацыя. Каб вызваліць Эўропу ад акупацыі, на пляжах Нармандыі высадзілася 156 тысяч жаўнераў антыгітлераўскай кааліцыі. Сярод іх быў і ўраджэнец Бялынічаў Хоня Кацман.
6 чэрвеня спаўняецца 75 гадоў з дня высадкі саюзных войскаў у Нармандыі. Гэта была найбольшая ў гісторыі марская дэсантная апэрацыя.
У менскую кнігарню «Акадэмкніга» паступіла кніга прафэсара Вольгі Дадзіёмавай «Музыкальная культура Беларуси: историческая судьба и творческие связи». Цяжкая хвароба прыкавала Вольгу да ложка. Яна знайшла ў сабе сілы даць інтэрвію Радыё Свабода.
Сэрыял HBO «Чарнобыль» быў раскрытыкаваны за тое, што ў ім граюць толькі белыя акторы, але крытыку заявілі, што актор зь іншым колерам скуры ў гістарычным сэрыяле глядзеўся б неаўтэнтычна.
Учора выйшаў апошні эпізод мінісэрыялу «Чарнобыль» вытворчасьці амэрыканскага HBO і брытанскага Sky. Пасьля паказу сцэнарыст сэрыялу Крэйг Мэйзін у сэтцы Twitter падзякаваў гледачам па-ўкраінску, па-беларуску і па-расейску.
«Шаноўнае спадарства, 4 чэрвеня 1989 году ў Польшчы скончыўся камунізм». Гэты сказ польскай акторкі Ёанны Шчапкоўскай у этэры польскай тэлевізіі 30 гадоў таму ведае амаль кожны паляк. Так яна падсумавала вынікі першых пасьля вайны вольных выбараў у Сэйм.
Вярхоўны суд Гішпаніі 4 чэрвеня прыпыніў рашэньне аб эксгумацыі парэштак дыктатара Франсыска Франка, які кіраваў Гішпаніяй да 1975 году.
Ян Максімюк размаўляе зь гісторыкам Яўгенам Мірановічам пра парлямэнцкія выбары ў Польшчы 4 чэрвеня 1989 году, якія запачаткавалі сыход камунізму ня толькі ў гэтай краіне, але і ва ўсёй Цэнтральнай Эўропе.
30 гадоў таму ў Пэкіне на плошчы Т’яньаньмэнь вайсковыя падразьдзяленьні на загад найвышэйшага камуністычнага кіраўніцтва здушылі масавы выступ студэнтаў.
«Меч Брачыслава» — фэстываль сярэднявечнай культуры ў Браславе. Ён ладзіцца на Замкавай гары. Тут у 1065 годзе быў заснаваны Браслаў.
30 гадоў таму — 4 чэрвеня 1989 году — у Польшчы адбыліся эпахальныя парлямэнцкія выбары, якія сталі пачаткам канца камуністычнай сыстэмы ня толькі ў гэтай краіне, але і ва ўсёй Сярэдняй Эўропе.
Беларусізацыя была шырока падтрыманая ўсімі слаямі насельніцтва, супраць анэксіі можна супрацьстаяць мовай, эліты павінны прасоўваць беларускую мову. Гэта асноўныя высновы маштабнага дасьледаваньня пра беларусізацыю на пачатку 1990-х.
Віленскае самакіраваньне шукае здольных абсталяваць у цэнтральнай капліцы на могілках Росы месца для перапахаваньня паўстанцаў 1863-1864 гг.
Месца масавых расстрэлаў, урочышча Курапаты пад Менскам за 31 год наведалі сотні тысяч чалавек.
Ці можна лічыць гістарычнай хронікай сэрыял НВО «Чарнобыль»? На якія сьведчаньні і дакумэнты абапіраліся сцэнарысты? Героі кнігі Святланы Алексіевіч «Чарнобыльская малітва» на экране.
Упершыню апублікаваныя савецкія арыгіналы Дамовы аб ненападзе паміж СССР і Нямеччынай, падпісаныя 23 жніўня 1939 году. Раней гісторыкам былі даступныя толькі нямецкія фотакопіі так званага пакту Молатава-Рыбэнтропа.
Знакаміты кінарэжысэр Сяргей Параджанаў у 1971 годзе прыяжджаў у Менск са сваім фільмам «Колер гранату». Пра сустрэчу далажылі старшыні КДБ СССР Юрыю Андропаву, які накіраваў адмысловую запіску пад грыфам «Сакрэтна» ў ЦК КПСС.
Свабода расказвае гісторыю, як сотні беларусаў з раёнаў, пацярпелых ад аварыі на Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі, у 1990 годзе выправіліся ў Маскву да кіраўніцтва Савецкага Саюзу дамагацца праўды пра трагедыю.
Пэтыцыя аб прызнаньні Галадамору 1932-1933 гадоў генацыдам украінцаў, разьмешчаная на сайце парлямэнту Нямеччыны, набрала неабходныя 50 000 галасоў, паведаміла міністэрства замежных спраў Украіны.
Актывісты БРСМ зладзілі ў Менску рэканструкцыю партызанскага параду, які адбыўся 16 ліпеня 1944 года. Узначаліў парад легендарны казёл па мянушцы Малыш.
Прамая трансьляцыя дэбатаў, ад якіх займала дух, прыкавала да тэлеэкранаў амаль усё дарослае насельніцтва СССР.
Загрузіць яшчэ