Лінкі ўнівэрсальнага доступу

У Казахстане 464 чалавекі падазраваныя ў справах аб «тэрарызьме» і «беспарадках»


Элдос Кілымжанаў
Элдос Кілымжанаў

819 крымінальных спраў расьсьледуе генэральная пракуратура Казахстану пасьля студзеньскіх падзеяў у краіне, калі масавыя антыўрадавыя пратэсты абярнуліся ў некалькіх гарадах беспарадкамі і пагромамі. Пра гэта паведаміў на брыфінгу 22 студзеня Элдос Кілымжанаў, намесьнік начальніка Генпракуратуры.

Кілымжанаў прывёў лічбы: 45 спраў расьсьледуюцца «па актах тэрарызму» (улады краіны заявілі аб «атаках міжнародных банд тэрарыстаў», 36 – па «масавых беспарадках», 15 – па фактах забойстваў. Іншыя справы заведзеныя ў сувязі з рабункамі, крадзяжамі, выкраданьнем зброі і ўжываньнем гвалту да прадстаўнікоў улады.

У пракуратуры паведамілі аб затрыманьні 970 падазраваных па крымінальных справах. «Найбольшая колькасьць арыштаваных – 464 – прыпадае на справы аб тэрарызьме і масавых беспарадках. 226 чалавек затрыманы за крадзяжы, 60 – за незаконнае нашэньне і захоўваньне зброі, 39 – за крадзеж зброі, 25 – па фактах хуліганства, 21 – за рабаваньне. Пры гэтым па адной крымінальнай справе могуць затрымліваць некалькі саўдзельнікаў», – сказаў Элдос Кілымжанаў, дадаўшы, што лічбы не зьяўляюцца канчатковымі.

Пасьля праверак месцаў папярэдняга ўтрыманьня з ізалятараў былі вызваленыя 96 чалавек, у якіх не знайшлі падставаў для затрыманьня.

Раней праваабаронцы выказалі занепакоенасьць адсутнасьцю інфармацыі аб лёсе затрыманых і заклікалі ўлады Казахстану раскрыць зьвесткі, адпусьціць незаконна арыштаваных людзей і паважаць правы чалавека.

22 студзеня ў Генпракуратуры паведамілі, што сярод зьмешчаных у сьледчы ізалятар выявілі 73 чалавекі зь цялеснымі пашкоджаньнямі. Тром з іх зьмянілі меру стрыманьня, яны цяпер не пад вартай, сказаў Кілымжанаў. 29 чалавек з агнястрэльнымі ранамі пасьля ўмяшаньня пракуратуры шпіталізавалі ў гарадзкія шпіталі, дадаў ён. 41 падсьледнага лекуюць ва ўмовах СІЗА.

Паводле Кілымжанава, цяпер расьсьледуецца 16 крымінальных спраў па фактах сьмерці, катаваньняў і парушэньня правоў затрыманых за ўдзел у студзеньскіх падзеях. Пракуроры атрымалі 91 скаргу на катаваньні і парушэньне правоў затрыманых, па 19 скаргах «інфармацыя не пацьвердзілася», 56 скаргаў на стадыі разгляду, заявіў Кілымжанаў.

Праваабарончыя групы непакояцца з нагоды непразрыстасьці ў інфармацыі аб падзеях у краіне ў першы тыдзень студзеня. Яны кажуць, што пад варту зьмяшчаюць грамадзянскіх актывістаў, якія выходзілі на мірныя пратэсты і ня маюць дачыненьня да ўспышкі гвалту.

Пратэсты ў Казахстане

Мапа пратэстаў у Казахстане
Мапа пратэстаў у Казахстане

  • Пратэсты ў Казахстане пачаліся 2 студзеня ў горадзе нафтавікоў Жанаэзене пасьля таго, як улады ўдвая павысілі цану на звадкаваны газ. Першапачаткова пратэстоўцы патрабавалі толькі зьнізіць цану.
  • 4 студзеня пратэсты сталі масавымі і перайшлі ў сутычкі з паліцыяй. Пратэстоўцы запатрабавалі адстаўкі ўраду і сыходу з палітыкі былога прэзыдэнта Казахстану Нурсултана Назарбаева. Яны скандавалі «Шал, кет!» («Стары, сыходзь!»).
  • Падчас сутычак сілавікі ўжывалі сьвятлашумавыя гранаты, сьлезацечны газ. Адбываліся перастрэлкі. Пратэстоўцы ўзброіліся арматурай, палкамі, камянямі. Яны білі паліцыю, падпальвалі аўтамабілі. Частка сілавікоў, як у горадзе Актаў, перайшла на бок пратэстоўцаў.
  • Пратэсты закранулі амаль усю краіну: горад нафтавікоў Жанаэзен і цэнтар Мангыстаўскай вобласьці Актаў (адкуль пачаліся пратэсты), былую сталіцу краіны і найбуйнейшы горад краіны Алматы, цяперашнюю сталіцу Нур-Султан (былую Астану), буйныя гарады Шымкент, Караганду і Актэбе, а таксама многія іншыя гарады і мястэчкі.
  • Ранкам 5 студзеня прэзыдэнт краіны Касым-Жамарт Такаеў адправіў урад у адстаўку.
  • Надзвычайнае становішча ўвялі ва ўсёй краіне. У Нур-Султане, Алматы, Мангыстаўскай вобласьці ўвялі камэнданцкі час.
  • Эпіцэнтрам пратэстаў стаў горад Алматы.
  • 5 студзеня пратэстоўцы ўварваліся ў акімат Алматы, захапілі былую прэзыдэнцкую рэзыдэнцыю, разграмілі будынак з офісам кіруючай партыі «Нур-Отан». У будынку акімату і пракуратуры Алматы, а таксама былой рэзыдэнцыі пачаўся пажар. Пратэстоўцы захапілі і разграмілі будынак тэлеканала «Мир24» і яшчэ некалькіх тэлеканалаў. Завалодалі будынкам Камітэту нацыянальнай бясьпекі ў Алматы.
  • Увечары 5 студзеня пратэстоўцы захапілі аэрапорт у Алматы.
  • У Алматы шмат разгромленых будынкаў, крамаў, спаленых аўтамабіляў.
  • 5 студзеня ва ўсёй краіне адключылі правадны інтэрнэт і галасавую сувязь, дагэтуль блякавалі мабільны інтэрнэт. Спынілі вяшчаньне буйныя тэлеканалы Казахстану.
  • Пачаліся страйкі. Спынілі вытворчасьць мэталюргічныя заводы ў горадзе Балхаш, нафтагазавае прадпрыемства «Мангыстаўмунайгаз» у Мангыстаўскай вобласьці.
  • 5 студзеня прэзыдэнт краіны Такаеў заявіў, што ўзначаліць Раду бясьпекі Казахстану замест Назарбаева, і паабяцаў дзейнічаць «максымальна жорстка». Назарбаеў пайшоў у адстаўку. У горадзе Талдыкарган пратэстоўцы павалілі помнік Назарбаеву.
  • Пратэстоўцы запатрабавалі таксама сыходу з пасады Такаева.
  • У ноч на 6 студзеня Такаеў запрасіў дапамогі ў АДКБ.
  • 6 студзеня першыя вайскоўцы ў межах місіі АДКБ прыбылі ў Казахстан.
  • На 6 студзеня казаскія мэдыя паведамілі пра дзясяткі забітых сярод цывільнага насельніцтва, 18 ахвяраў сярод сілавікоў, параненыя 748 праваахоўнікаў. Вярхоўны камісар ААН заявіў пра прыкладна тысячу параненых чалавек толькі ў Алматы.
  • 6 студзеня МУС Казахстана паведаміла пра 2298 затрыманых. Тым часам на афіцыйным узроўні Астану перасталі называць Нур-Султанам, як назвалі горад у гонар дыктатара Назарбаева.
  • 7 студзеня Міністэрства ўнутраных спраў Казахстану паведаміла, што падчас так званай «зачысткі» ў самым буйным горадзе краіны, Алматы, загінулі 26 «узброеных злачынцаў», яшчэ 18 атрымалі раненьні, а ўсе адміністрацыйныя будынкі ў гарадах Казахстану «вызваленыя і ўзятыя пад узмоцненую ахову».
  • Таксама ў выніку «сутыкненьня з хуліганскім натоўпам» параненыя 216 вайскоўцаў Нацыянальнай гвардыі ў Алматы і Шымкенце, паведаміла прэс-служба вайсковага фармаваньня.
  • Раніцай 7 студзеня прэзыдэнт Казахстану Касым-Жамарт Такаеў на пасяджэньні контратэрарыстычнага штабу заявіў, што «ў значнай ступені наведзены канстытуцыйны лад ва ўсіх рэгіёнах краіны».
  • Пазьней 7 студзеня Такаеў выступіў са зваротам да грамадзянаў краіны, у якім заявіў, што даў загад праваахоўным органам і войску адкрываць агонь на паражэньне без папярэджаньня.
  • 9 студзеня Такаеў выдаліў свой твіт пра тое, што на Казахстан нібыта напалі 20 тысяч тэрарыстаў, але на наступны дзень сказаў, што «ў агрэсіі супраць Казахстану ўдзельнічалі баявікі з цэнтральнаазіяцкіх краінаў, Афганістану і Блізкага Ўсходу».
  • У той жа дзень стала вядома пра дзьве сьмерці: кіраўніка абласной паліцыі і палкоўніка камітэту нацбясьпекі.
  • Паводле расьсьледаваньня The Telegraph, малодшая дачка Назарбаева вывела з Казахстану 300 мільёнаў даляраў і патраціла частку грошай на нерухомасьць за мяжой.
  • Раніцай 11 студзеня Такаеў заявіў, што кантынгент АДКБ пачнуць выводзіць з Казахстану праз 2 дні. Ён запэўніў Мажыліс у тым, што ўлады ўсё вярнулі пад кантроль.

Камэнтаваць тут можна праз Facebook. Калі вы ў Беларусі, любы камэнтар можа быць падставай для перасьледу з боку ўладаў

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG