Зробім Менску лепш. Блогер Антон Матолька і архітэктар Ільля Яцэвіч распавядаюць, дзе і што ня так са сталіцай і як гэта паправіць

«Зыбіцкая — гэта аграрэнесанс»

Антон Матолька: «Мне вельмі не падабаецца, як выглядае вуліца Зыбіцкая. Вось тут адзін будынак, і ў ім дваццаць бараў. Ну малайцы, што яшчэ скажаш. Але я ўсё гэта хацеў бы бачыць у раёне вуліцы Рэвалюцыйнай, Камсамольскай. Там атмасфэра больш спрыяльная, утульная. Зыбіцкая — штучна створаная рэзэрвацыя. Я сюды нячаста хаджу, бываю ў іншых месцах звычайна.

Аграрэнэсанс выправіць нельга. Толькі зьнесці. Вось як можна будаваць у цэнтры горада будынкі без падземнай паркоўкі?

І ў выніку мы з вамі бачым застаўленую машынамі вуліцу.Дрэвы тут хаця б пасадзілі, каб схаваць увесь гэты кашмар. Людзі летам маглі б зноў жа пад імі каву папіць. Але мы бачым, што тут дрэвы нават канструктыўна не прадугледжаныя. Таму хаця б аўтамабілі тут варта абмежаваць, дазволіць ім езьдзіць па Зыбіцкай толькі ў пэўны прамежак часу. А ў іншы — рабіць яе выключна пешаходнай. Выключэньне толькі ля спэцтранспарту.

Уначы тут, верагодна, прыемна. Людзі ідуць за атмасфэрай, выпіць. Але зусім не за прыгожай архітэктурай. Удзень тут рабіць няма чаго. Асабіста мяне гэтыя будынкі з псеўдадахоўкай і псеўдацэглай бесяць».

Ільля Яцэвіч: «Чаму не садзяць дрэвы? Гэта дорага. Забудоўшчыкі часта эканомяць, часам няма магчымасьці гэта рабіць. Хаця ў 50-ыя гады, калі Менск толькі адбудоўваўся пасьля вайны, у горадзе садзілі дрэвы ўзростам і 20 гадоў.

Наконт аўтамабіляў таксама не ўсё проста. Гэта комплекснае пытаньне. Абмежаваньнем праблему не вырашыш. Падземныя паркоўкі нельга пабудаваць дзе захочацца. Трэба, каб быў разьвіты грамадзкі транспарт. Каб разьвілася сыстэма парковак для перахопу транспарту, калі паркоўкі робяць побач з буйнымі транспартнымі вузламі. У нас нібы была спроба гэта зрабіць, але яна не прыжылася».

Вуліцу Зыбіцкую можна зрабіць больш зялёнай і пазбавіць яе аўтамабіляў

«На Кастрычніцкай плошчы трэба паставіць дрэвы ў кадках»

Антон Матолька:«Як мне падаецца, тут малой кроўю не абыдзешся. Некалі быў праект па азеляненьні фасаду Палаца рэспублікі. Нятанны, але добры. На даху Палаца прапаноўвалі зрабіць тэрасу, паставіць там столікі, кавярні адчыніць.

Як мінімум, можна расставіць дрэвы ў кадках. Але ў Камітэта Мінгарвыканкаму па архітэктуры ёсьць аргумэнт — Кастрычніцкая плошча выкарыстоўваецца для правядзеньня масавых мерапрыемстваў. А таму нічога зрабіць нельга. Пры ўсім пры гэтым тут менш за 300 мэтраў да ўваходу ў мэтро і праводзіць масавыя мерапрыемствы забараняе сам Менгавыканкам.

Тут трэба паставіць дрэвы. Яны дадуць неабходны мінімум ценю летам, калі сьпякотна. Пад дрэвамі лаўкі са столікамі можна паставіць. Ужо будзе крыху разнастайнасьці».

На месцы зьнесенага музэя Вялікай айчыннай вайны варта ўжо хоць нешта зрабіць, а аптымальна — разьбіць невялікі сквэр. Пад плошчай можна пабудаваць падземны паркінг, попыт жа ёсьць у цэнтры на паркоўку заўсёды».

На месцы зьнесенага музэя Вялікай айчыннай вайны варта ўжо хоць нешта зрабіць, а аптымальна — разьбіць невялікі сквэр.

Ільля Яцэвіч: «Дрэвы ў кадках? У Менску гэтыя дрэвы на зіму абавязкова трэба ставіць у памяшканьне, інакш замерзнуць карані. То бок патрэбны нейкі ўмоўны ангар, дзе б яны захоўваліся. Плюс іх трэба даглядаць і хоць раз на месяц паліць вадой. Таму хутчэй за ўсё гэта банальна дорага. Дарэчы, не паўсюль на эксплюатуемых дахах (дахах паркінгаў, напрыклад) атрымліваецца высадзіць дрэвы ці кустарнік. Калі абʼём зямлі невялікі, яна прамерзьне, і дрэвы загінуць узімку. А вялікі абʼём зямлі — значная дадатковая нагрузка на канструкцыі.

У некаторых краінах (Францыя, Нямеччына) ёсьць закон, па якім да 2% ад кошту будоўлі забудоўшчык абавязаны адлічыць на добраўпарадкаваньне тэрыторыі. Сума атрымліваецца немалая. Можа быць і таму розных фантанаў, скульптур ды інсталяцый у тых краінах болей. У нас жа ёсьць нейкія мінімальныя патрабаваньні, якія трэба выканаць, і ўсё на гэтым».

Азеляненьне можа зрабіць раён Кастрычніцкай плошчы больш прыемным

«Каменная горка — каменнае гета»

Антон Матолька: «Навошта нам столькі шматпавярховых дамоў на ўскраіне горада? Таму што чым больш кватэр можна ўціснуць на адзін участак, тым выгадней забудоўшчыку. Вядома, мне больш падабаюцца таунхаўсы па тры-пяць паверхаў. І такі варыянт разглядаецца ў раёне зьнесенай фабрыкі Крупскай. А тут вось гэтае каменнае гетта, якія ва ўсім сьвеце зносяць.

Калі б мне далі волю тут зьмяняць усё, не руйнуючы шматпавярховікаў, я б для пачатку перасяліў сюды чыноўнікаў. Па паўгода хаця б. Каб яны тут жылі і разумелі яго праблемы. Спытаў бы жыхароў раёна, чаго ім не хапае.

Самае простае — зрабіць ходнікі там, дзе людзі ходзяць, а не там, дзе захацелася невядома каму. Дрэвы трэба пасадзіць. Тут іх крыху ёсьць, але ж трэба сачыць, што зь імі будзе далей. Трэба весьці статыстыку. Колькі пасадзілі, колькі выжыла, колькі засохла. Яшчэ кустоўе можна садзіць. Гэта не самая дарагая рэч, але яны фармуюць утульнасць, аб’ёмную зялёную зону. А ў Мінску аб іх чамусьці амаль забылі. Каменнай горцы бракуе зеляніны, гэта дакладна.

Яшчэ я б тут зрабіў невялікія кавярні ў дварах, паставіў бы парасоны ля іх. Людзям было б нашмат прыемней. Можна выйсьці з дому, паразмаўляць з суседам за кавай. Гэта важна насамрэч. А тут што мы бачым? Добра што хоць дзіцячая пляцоўка больш-менш сучасная. Але ў той жа Празе ці Варшаве яны куды больш бясьпечныя».

Калі б мне далі волю тут зьмяняць усё, не руйнуючы шматпавярховікаў, я б для пачатку перасяліў сюды чыноўнікаў.

Ільля Яцэвіч:«З дрэвамі ёсьць шмат пытаньняў. Іх нельга садзіць над камунікацыямі — над рознымі трубапровадамі, кабэлямі сувязі. Звычайна ўсё гэта пракладаецца ў адмысловых калідорах. Кустарнікі ў прынцыпе дапускаюцца, але калі тую ж цеплатрасу раскопваюць, альбо кабэль трэба перакласьці, то ўсе кустарнікі будуць зьнішчаныя. Потым наноў іх садзіць трэба. Таму над такімі ўчасткамі імкнуцца проста пасадзіць газон. Так можа быць у Каменнай горцы.

Наконт кавярняў у дварах Каменнай горкі таксама не ўсё проста. Такія раёны забудоўваюцца як сацыяльнае жыльлё. Існуюць стандарты: столькі мэтраў жыльля, значыць, будзе дзіцячы садок. На пэўнай адлегласьці ад дамоў, каб пешшу можна было дайсьці. З аптэкамі тое ж. Але з кавярнямі ўжо не. Ці з барамі крафтавага піва. У нормах пра гэта нічога няма. Таму звычайна гэта ўсё калі і зьяўляецца ў новых раёнах, то хутчэй у буйных гандлёвых цэнтрах. Гэта такая мікрараённая, яшчэ савецкая сыстэма. Ды і забудоўшчыку нецікава нешта прыдумляць. Ён выконвае сваю норму па квадратных мэтрах і ўсё».

Кавярні і зялёныя насаджэньні як спосаб палепшыць Каменную горку

«У Серабранцы больш-менш усё добра»

Антон Матолька: «Вось глядзіце — людзі ходзяць па газону і топчуць яго. Па-нармальнаму трэба тут альбо пракласьці ходнікі, альбо абмежаваць магчымасьць прайсьці. Што робіць горад? Перакопвае вытаптанае месца, вешае стужку „Праход забаронены“. Праз тыдзень гэтай стужкі тут не будзе. А можна было б пасадзіць кустоўе, і люзі хадзілі б там, дзе гэта зручней зрабіць.

Улады спрабуюць змагацца з жыхарамі горада. Навошта? Калі не можаш іх перамагчы, то трэба ўзначаліць пратэст. Альбо кантралюй яго.

Серабранка была адным з першых вялікіх сплянаваных мікрараёнаў. Але па сутнасьці ў той жа Каменнай горцы зараз усё тое самае. Прыбраць вырасшыя за гэтыя гады дрэвы, абнавіць фасады дамоў — і атрымаем Каменную горку. Яна будзе падобным чынам некальі выглядаць. Навошта сьметніцы ставіць ля самых лавак? Каму прыемна тут сядзець ля сьмецця? Няўжо нельга на некалькі мэтраў убаку паставіць? Але ўцэлым тут яшчэ больш-менш усё добра. Паркоўкі ў дварах калі і пашыралі, то дрэваў шмат пакінулі, кусты тыя ж ёсьць, дзіцячыя пляцоўкі. Адно што бакі са сьмеццем адкрытыя».

Навошта сьметніцы ставіць ля самых лавак? Каму прыемна тут сядзець ля сьмецця? Няўжо нельга на некалькі мэтраў убаку паставіць?

Ільля Яцэвіч:«Пра ходнікі на месцах пратаптаных сьцежак — гэта цікавая ідэя. Я сам неаднойчы задумваўся, чаму б так не зрабіць. Але ведаеце, любы ходнік — гэта спачатку праект. Трэба замовіць яго ў праектным інстытуце, выбраць матэрыял, дрэнаж пралічыць. Потым рабочых наняць. Нельга ўбачыць сьцежку і сказаць — зрабіце мне тут ходнікі. Кошт яшчэ трэба лічыць. Гэта ўсё бюракратыя, але яна ёсьць, без яе не будзе ходніка.

Людзі, канешне, заўжды ходзяць там, дзе лепш і зручней. Думаю, тут праекціроўшчык павінен падумаць адразу над плянам, а не проста сесьці і намаляваць, бо так прыгожа глядзіцца зьверху. Хаця, некаторыя так і робяць».

У Серабранцы можна зрабіць ходнікі на месцы пратаптаных людзьмі сьцежак

«Грушаўку можна палепшыць»

Антон Матолька: «Высокія дамы ўздоўж праспэкту — гэта маскоўскі стыль. Прыватная ўласнасьць павінна быць недатыкальнай, а тут усё пазносілі і збудавалі гэтыя шматпавярховікі. Я за тое, каб калі гаспадар прыватнага дома супраць, то яго нерухомасьць не чапалі.

Натуральна, для прыватных дамоў таксама можна ўвесьці дадатковыя правілы. Напрыклад, каб гаспадары дамоў не маглі будаваць іх вышэй пэўнага ўзроўню. Неабходна рэгламэнтаваць, у якім стане гаспадары ўчасткаў іх утрымліваюць. Вось тут, у Грушаўцы, мы бачым будынкі не ў лепшым стане. Але гэта не толькі таму, што іх гаспадары не маюць грошай, каб навесьці парадак. Яны часта проста не ведаюць, як доўга яшчэ будуць тут жыць. Верагодна, іх зьнясуць праз год. Навошта нешта рабіць у такой сытуацыі?

Я супраць таго, каб тут будаваліся гэтыя высоткі. Попыт на жыльлё падае, навошта будаваць тут дамы вышынёй 26 паверхаў? Грушаўку можна палепшыць. Паправіць ходнікі, больш акуратна разьметку нанесьці, адкрыць некалькі кавярняў. Высоткі ля праспэкта ўжо ніхто зносіць не будзе, але іх жыхары захочуць прыходзіць адпачываць сюды. Тут спакой, зялёная зона. Ідэальныя ўмовы для шпацыраў і гульняў зь дзецьмі. Не па праспэкце ж ім зь дзецьмі хадзіць. Тут пляцоўкі для спорту можна зрабіць. Прыдаць усяму больш культурны выгляд».

Паправіць ходнікі, больш акуратна разьметку нанесьці, адкрыць некалькі кавярняў.

Ільля Яцэвіч:«Вядома, невялікія кавярні, крамы, зоны адпачынку, зрабілі б жыцьцё тут значна больш камфортным і прыемным. Але атрымліваецца, што тыя ж кавярні з цягам часу ўзьнікаюць у шматкватэрных дамах, калі нехта ехта выкупляе кватэру на першым паверсе і адчыняе там сваю ўстанову. Гэта ўсё адбываецца больш-менш стыхійна».

Грушаўка можа выглядаць больш прыемнай без шматпавярховікаў
Аўтар: AP. Фота: Радыё Свабода,RFERL.