Лінкі ўнівэрсальнага доступу

БЫЛЫЯ ІНСПЭКТАРЫ ААН НАСТОЙВАЮЦЬ НА СІЛАВЫМ АДХІЛЕНЬНІ САДАМА ХУСЭЙНА АД УЛАДЫ


Кастусь Бандарук, Прага

ААН распачынае перамовы ў справе вяртаньня ў Ірак міжнародных інспэктараў, а экспэрты ў галіне раззбраеньня выказваюцца за рашучыя крокі супраць Багдаду. Яны мяркуюць, што праводжаная Расеяй і Францыяй палітыка “ўлагоджваньня” Садама Хусэйна можа мець непрадказальныя вынікі. На іхную думку, ірацкі дыктатар па часе можа авалодаць зброяй масавага зьнішчэньня і ўжыць яе супраць Эўропы, ЗША і сваіх суседзяў на Блізкім Усходзе.

Выступаючы ў мінулую пятніцу ў сэнацкім падкамітэце бясьпекі й нераспаўсюду ( зброі масавага зьнішчэньня), амэрыканскія экспэрты заявілі, што вяртаньне міжнародных інспэктараў у Ірак дазволіць Захаду толькі выйграць час у стрымваньні Хусэйна ад пабудовы хімічнай, біялягічнай і ядзернай зброі.

На думку Дэвіда Кэя, “ядзерная пагроза з боку Іраку рэальная і непазьбежная”. Ён лічыць, што міжнародныя інспэкцыі часткова ўскладнілі ірацкія праграмы ў галіне ўзбраеньня, аднак Хусэйн надалей выдаткоўвае мільярды даляраў на ядзерныя праграмы, і толькі адсутнасьць расшчапляльных матэрыялаў не дазваляе яму дасягнуць сваёй мэты.

(Кэй: ) “Як мінімум з канца мінулага году Ірак спрабуе прыдбаць ядзерныя матэрыялы. У найгоршым выпадку, нават бязь зьнешняй дапамогі, Ірак можа самастойна стварыць ядзерную зброю цягам трох-шасьці гадоў”.

Дэвід Кэй, кіраўнік місіі ААН у Іраку ў 1991-92 гадох, адзначыў, што ЗША прайгралі “прапагандысцкую вайну”, якая мусіла даказаць сьвету, што санкцыі супраць Багдаду маюць сэнс, што яны ня толькі нясуць пакуты ірацкаму насельніцтву.

(Кэй: ) “Голад ірацкага насельніцтва і недахоп лекаў – гэта вынік таго, што Садам выдаткоўвае грошы на праграмы ў галіне зброі масавага зьнішчэньня. Гэта ня вынік эканамічных санкцыяў. Аднак іракцы выйгралі прапагандысцкую вайну, і зараз амэрыканцы, а таксама эўрапейцы і многія на Блізкім Усходзе лічаць, што мы адказныя за пакуты ірацкага насельніцтва”.

Рычард Спэрцэль, які ў 1994-98 гадах узначальваў групу інспэктараў ААН, якія займаліся біялягічнай зброяй у Іраку, перакананы, што Багдад інтэнсіўна працуе над біялягічнай зброяй – такой як антракс і воспа.

Аднак ні Спэрцэль, ні іншыя ўдзельнікі слуханьняў у Сэнаце ЗША ня вераць, што вяртаньне міжнародных інспэктараў у Ірак, на чым настойвае Вашынгтон, стрымае Садама ад авалоданьня зброяй масавага зьнішчэньня. Наадварот. Яны перакананыя, што накіраваньне інспэктараў дазволіць Злучаным Штатаў толькі выйграць час. З другога боку, шэраг краінаў могуць заявіць, што Багдад выканаў патрабаваньні ААН, і любая ваенная апэрацыя супраць Іраку – неабгрунтаваная.

(Спэрцэль: ) “Праўдападобна, Ірак будзе паводзіць сябе гэтак, як у мінулым, і будзе абмяжоўваць дзейнасьць інспэктараў. Такія перашкоды ператвораць назіральную місію ў фарс. Гэта будзе горш, чым цалкам не пасылаць інспэктараў у Ірак, бо будзе ўражаньне, што Багдад выканаў патрабаваньні міжнароднай супольнасьці”.

Яшчэ адзін удзельнік слуханьняў, які апошнія тры гады ў Дзярждэпартамэнце ЗША адказваў за нераспаўсюд зброі масавага зьнішчэньня, – Робэрт Эйнгорн падтрымаў свайго калегу Дэвіда Кэя. Паводле яго, ірацкі народ не пакутаваў-бы ад голаду, калі б рэжым Гусэйна ня траціў мільярды даляраў з продажу нафты на праграмы ў галіне ўзбраеньня.

(Эйнгорн: ) “Мы патрабуем часу для падрыхтоўкі эфэктыўнай стратэгіі і такога падыходу, які дазволіць спыніць праграмы ў галіне ўзбраеньня, не дазволіць іх аднавіць і прывядзе да зьмены цяперашняга рэжыму ў Багдадзе”.

Паводле амэрыканскіх экспэртаў, сябры Рады Бясьпекі ААН – Расея і Францыя – дзеля сваіх эканамічных інтарэсаў праводзяць недальнабачную палітыку. Яны памяншаюць пагрозу з боку Багдаду.

Гэтыя выказваньні амэрыканскіх экспэртаў супалі з дэбатамі й чуткамі ў Вашынгтоне пра тое, што наступным этапам барацьбы ЗША з тэрарызмам (насуперак эўрапейскім саюзьнікам ЗША і Расеі) можа стаць Ірак.

Мяркуецца, што ў часе сваёй паездкі па Блізкім Усходзе віцэ-прэзыдэнт ЗША Дык Чэйні спрабуе заручыцца падтрымкай шэрагу краінаў для апэрацыі адхіленьня Садама ад улады. Гатовасьць падтрымаць апэрацыю ЗША супраць Багдаду ўжо выказаў прэм’ер Вялікабрытаніі Тоні Блэр.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG