У выніку выбараў і пазьнейшых дэманстрацыяў Югаславіяй пачынае кіраваць
дэмакратычны прэзыдэнт Войіслаў Каштуніца, які, аднак, далей сутыкаецца
з супрацівам з боку палітычных апанэнтаў у парлямэнце і ўрадзе Сэрбіі.
Хаця былы прэзыдэнт Югаславіі Мілошэвіч закрыўся ў адной са сваіх рэзыдэнцыяў
і публічна не паказваецца, аднак ягоныя шматлікія прыхільнікі на кіруючых
пасадах не аблягчаюць Каштуніцы поўнага пераняцьця ўлады…
Новаабраны прэзыдэнт Югаславіі спрабуе дасягнуць зьмены складу сэрбскага
парлямэнту і ўраду. Гэтыя ворганы былі сфармаваныя на 4-хгадовы пэрыяд
у 98-м годзе пераважна сацыялістамі Мілошэвіча і нацыяналістамі з Радыкальнай
Партыі Шэшаля.
На працягу апошніх дзён створаныя па ўсёй краіне гэтак званыя “крызісныя
штабы” пераймаюць кантроль над стратэгічнымі ўстановамі, ўключна з банкамі,
судамі і буйнымі кампаніямі. Некаторых уплывовых, палітычных праціўнікаў
Каштуніцы ўдалося пазбыцца, але далёка ня ўсіх.
Паводле апазыцыйнага лідэра Зорана Джынджыча, напрыклад, сэкрэтныя службы
працягваюць падрыўную дзейнасьць уключна з падслухоўваньнем апанэнтаў.
Кіраўнік агульнарэспубліканскага штабу ў Белградзе Міралюб Лабус заявіў,
што лічыць сябе ледзь не выканаўцам абавязкаў прэм’ера.
Учора, быў адхілены ад пасады рэктар і ўсё кіраўніцтва белградзкага
ўнівэрсытэту. Усё гэта адбываецца пры пасыўнасьці паліцыі, якая роўназначная
падтрымцы. Учора сам Каштуніца прызнаў, што “паліцыя на нашым баку, і зараз
мы павінныя дасягнуць таго самага ў дачыненьні да арміі”. Сёньня ён плянаваў
сустрэчу Рады абароны, ў склад якой уваходзяць прэзыдэнты Сэрбіі і Чарнагорыі,
міністар абароны і армейскае камандаваньне.
Аднак яна, праўдападобна, адбудзецца пазьней, паколькі пад пытаньнем
застаецца ўдзел у ёй прэзыдэнта Чарнагорыі Дзюканавіча, які два дні таму
меў дарожную аварыю і прэзыдэнта Сэрбіі Мілюцінавіча, які можа праігнараваць
сустрэчу.
(Дарэчы, згодна амэрыканскай газэце Wall Street Journal, у вырашальны
момант армія стала на баку Каштуніцы. Вайсковыя камандзіры запатрабавалі
ад Мілошэвіча адстаўкі і пасьля гэтага той здаўся.)
Учора сэнат ЗША прыняў адмысловую рэзалюцыю, ў якой павіншаваў сэрбзкі
народ з удзелам у выбарах і адхіленьнем Мілошавіча ад улады. Сэнатары выказалі
Сэрбам прызнаньне за іхную сьмеласьць, за ўступленьне на шлях дэмакратыі
і вяршэнства закону, за адхіленьне дыктатуры ды спыненьне ізаляцыі краіны.
Сэнат ЗША заявіў аб сваёй гатоўнасьці аднавіць сяброўскія адносіны паміж
амэрыканскім і сэрбзкім народамі. ЗША накіравалі на Балканы свайго пасланьніка
Джыма О’Брайена, які наведае Белград, Косава і Сараева. Як паведаміў прадстаўнік
Дзярж-дэпартамэнту Рычард Баўчэр:
(Баўчэр: ) “У часе гэтага візыту О’ Брайен абмяркуе шэраг пытаньняў.
Мы хочам уцягнуць новы ўрад Югаславіі ў перамовы аб скасаваньні санкцыяў,
у прыватнасьці, датычныя фінансаў і візаў, якія былі накіраваныя супраць
Мілошэвіча і ягоных памагатых. Мы хочам не дазволіць ім перахапіць альбо
растраціць дзяржаўную маёмасьць”
Рычард Баўчэр дадаў, што Злучаныя Штаты, гэтак, дарэчы, як і Эўразьвяз,
хочуць дапамагчы Югаславіі ў адбудове і інтэграцыі ў міжнародныя структуры.
Аднак сьпешнае перайманьне ўлады, што прызнае сам Каштуніца, адбываеца
са шматлікімі парушэньнямі. Зь цяжкасьцямі праходзіць фармаваньне пераходнага
ўраду Сэрбіі, які мелі стварыць прадстаўнікі чатырох сілаў: дэмакратычнай
апазыцыі, пост-камуністаў, левацэнтрыстаў і радыкалаў. Ў замен за згоду
на датэрміновыя выбары ў другой палове сьнежня, прыхільнікі Каштуніцы абяцалі
тром астатнім сілам роўны доступ да дзяржаўных СМІ, поўнасьцю перанятых
апазыцыяй.
(расейскі тэлеканал ОРТ ) “Учарашнія перамовы ў гэтай справе зайшлі
ў тупік, калі прыхільнікі Каштуніцы запатрабавалі для сябе надзвычай важнай
у краіне пасады міністра ўнутраных справаў. У адказ радыкалы Шэшэля, якія
лічаць трансфармацыю ўлады пераваротам, сарвалі перамовы. Яны заявілі,
што не вернуцца да стала перамоваў, пакуль апазыцыя не адмовіцца ад незаконнага
захопу дзяржаўных установаў, а таксама баепарадкаў і гвалту ў дачыненьні
да сэрбскага народу”.
Не зважаючы на супраціў з боку прыхільнікаў рэжыму Мілошавіча, для новага
абранага прэзыдэнта Югаславіі зараз галоўнай праблемай зьяўляецца рэальнае
замацаваньне сваёй улады. Паводле яго, “дэмакратычная і мірная перадача
ўлады важная ня толькі для Сэрбі, але і для стабільнасьці ў рэгіёне”.
Кастусь Бандарук, Прага
Самае папулярнае
1