Пра мэханізм кампэнсацыі стратаў Беларусі ад «вялікага падатковага манэўру» ў нафтавай галіне Расеі распавёў расейскі віцэ-прэм’ер Аркадзь Дварковіч. Ён падкрэсьліў дзьве акалічнасьці. Па-першае, Расея ня будзе зьмяншаць аб’ёмы паставак нафты ў Беларусь. Па-другое, яна ўлічыць і разьліковыя страты беларускага бюджэту. У выніку прэфэрэнцыі для Беларусі складуць прыкладна паўтара мільярда даляраў на 2015 год.
Сёньня віцэ-прэм’ер Дварковіч патлумачыў: пошліны ад экспарту нафтапрадуктаў з расейскай нафты ў 2015 годзе будуць цалкам залічвацца ў бюджэт Беларусі.
«Была дамоўленасьць, што 1,5 мільярда [даляраў] залічваецца ў беларускі бюджэт, астатняе — у расейскі, а цяпер усё [у беларускі бюджэт]», — сказаў Дварковіч. Ён удакладніў, што такая дамоўленасьць пакуль распаўсюджваецца на 2015 год.
«Нядрэнным вынікам для Беларусі» называе такое рашэньне эканаміст Сяргей Чалы. Але ён зьвяртае ўвагу на тое, што з кожным годам гэты бонус будзе непазьбежна зьмяншацца:
«Павялічваецца сума нафтавых экспартных пошлін, якія застаюцца ў беларускім бюджэце. Але ж зразумела, што больш грошай, чым гэтыя пошліны складаюць, атрымаць немагчыма. А тры наступныя гады велічыня пошлін будзе пасьлядоўна зьніжацца. Таму гэтаксама пасьлядоўна будзе зьмяншацца і велічыня гэтых выгадаў. А пры жаданьні Расея можа зьвесьці ўсе гэтыя прэфэрэнцыі для нас да нуля.
Цяпер мы маем з Расеяй дамову аб падзеле экспартных пошлін. Але нафтавы манэўр прадугледжвае зьніжэньне пошлін і адначасовае павелічэньне падатку на карысныя выкапні. Гэта паступовы рух. У 2016 годзе велічыня пошлін будзе меншая, а ў 2017 — яшчэ меншая».
Кандыдат у прэзыдэнты Беларусі на выбарах 2010 году Віктар Цярэшчанка сказаў Свабодзе, што ёсьць сама меней тры прычыны, чаму Крэмль пайшоў на саступкі беларускім уладам. Што здарылася б, калі б ён гэтага не зрабіў?:
«Па-першае, Расея б засталася адна. Таму што і Казахстан, і Армэнія, і іншыя „цёплыя“ для Расеі краіны праводзяць уласную палітыку. Таму страціць Беларусь на сваім заходнім вэктары Расея тым больш ня хоча.
Другі важны момант — асноўныя фонды. Расея робіць усё магчымае, каб купіць тыя беларускія прадпрыемствы, якія працуюць эфэктыўна. Альбо праз крэдыты і заклад, і пасьля прыватызацыя са зьменаю ўласьніка. Альбо іншымі шляхамі, напрыклад, празь непасрэдную куплю ці акцыянаваньне.
І трэці момант — гэта складнік „саюзнай дзяржавы“. Эфэктыўнасьць ад яе невялікая. Але палітычны складнік і прыклад для іншых важны».
Два галоўныя фактары, якія паўплывалі на рашэньне Масквы, называе дырэктар па дасьледаваньнях Лібэральнага клюбу Яўген Прэйгерман:
«Фундамэнтальны фактар — гэта тое, што ў Расеі фактычна няма ніякіх іншых рэсурсаў дзеля інтэграцыі, каб трымаць сваіх партнэраў у інтэграцыйнай арбіце і прасоўваць інтэграцыю далей, акрамя грошай. А грошы могуць вымярацца як банкнотамі, так і субсыдыямі, як гэтым разам.
І па-другое, ёсьць яшчэ лякальны фактар. Тая геапалітычная сытуацыя, у якой апынулася цяпер Масква, не спрыяе таму, каб ісьці на нейкія новыя скандалы, канфлікты. Наадварот, трэба паказваць, асабліва ўнутры Расеі, што інтэграцыя разьвіваецца нармальна, так, як і плянавалася. І ў нашай сытуацыі гэтыя два фактары сышліся».
Беларусь штогод пералічвае ў расейскі бюджэт каля чатырох мільярдаў даляраў мыта ад экспарту нафтапрадуктаў, выпрацаваных зь бязмытнай расейскай нафты. Краіна дамаглася права пакінуць у 2015 годзе ў сваім бюджэце 1,5 мільярда даляраў вывазнога экспартнага мыта на нафтапрадукты з расейскай нафты. Гэтыя сродкі плянавалася накіраваць на пагашэньне зьнешняга дзярждоўгу.
Для кампэнсацыі стратаў беларускі бок хоча цалкам пакідаць да канца 2017 году ў сваім бюджэце экспартнае мыта на нафтапрадукты, вырабленыя з расейскай нафты. 29 верасьня намесьнік міністра фінансаў Расеі Сяргей Шаталаў заявіў, што Беларусі дастаткова 1,5 мільярда даляраў ад вывазнога мыта на нафтапрадукты, якія будуць заставацца ў бюджэце Беларусі з 2015 году, каб пакрыць страты бюджэту.
