Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Людзі, якія жывуць на лесьвіцы


Сяргей Астраўцоў
Сяргей Астраўцоў

Назіраю за лёсамі чыноўнікаў, якія трапляюць у Горадню з райцэнтраў.

Адзін дырэктар заводу адразу трапіў у намесьнікі старшыні аблвыканкаму. Жыў у мяне за сьценкай, я заўсёды чуў, калі ён хацеў нешта павесіць – карціну ці паліцу, стукаць стараўся далікатна. Потым раптам пераехаў у сталіцу, узначаліў міністэрства. Удалы лёс, хуткае ўзыходжаньне па кар’ернай лесьвіцы.

А вось другі чыноўнік: Андрэй Худык, учора старшыня Гарадзенскага гарвыканкаму, сёньня – намесьнік кіраўніка спраў прэзыдэнта. Праўда, на інтэрнэт-партале гэтай структуры да апошняга моманту былі пазначаныя пэрсанальна, апроч кіраўніка, першы намесьнік Мікалай Селіванаў і намесьнік Надзея Каткавец. Ніжэй – пусты квадрацік для здымка, насупраць якога пакуль проста напісана «намесьнік кіраўніка справамі прэзыдэнта РБ».

Ці вялікае гэта падвышэньне для спадара Худыка? Скажам, Надзея Каткавец раней была намесьніцай міністра сельскай гаспадаркі, а потым у Маскве дырэктарам дэпартамэнту ў «Эўразійскай эканамічнай камісіі». А ў самім кіраўніцтве справамі, са словаў самога Лукашэнкі, працуе амаль трыццаць тысяч чалавек. Вось у такую структуру трапіў Андрэй Худык. Яшчэ нядаўна яму магло здавацца, што вышэй Горадні ён ня пойдзе.

Я назіраў за ягоным рухам па службовай лесьвіцы збоку. Падазраю, што цяперашняя зьмена ў лёсе чыноўніка можа быць ускосна зьвязаная з украінскімі падзеямі, але ня толькі.

З Андрэем Худыком мы стрыгліся ў адной і той жа майстрыхі. Апошні раз сяджу ў крэсьле і бачу ў люстэрку: ён узьнікае на парозе, а майстрыха яму паказвае, што ўжо хутка. І кажа мне, што ён заўсёды ў яе стрыжэцца. Дарэчы, гэтае крэсла ля самага вакна, а цырульня знаходзіцца насупраць вокнаў абласнога начальства. Гарадзкі галава цярпліва чакаў, калі мяне дастрыгуць, да іншых майстрых ня йшоў. Калі я выходзіў, ён сядзеў у перадпакойчыку.

Мы зь ім сёлета некалькі разоў сутыкаліся на рагу аблвыканкаму, не заходзячы туды, ён пасьля працы самотна кіраваў дахаты. Я разумеў яго: ён не адчуваў мабыць патрэбнай падтрымкі. У крэсла гарадзкога кіраўніка ён трапіў якраз з аблвыканкамаўскага гмаху, з намесьнікаў старшыні Сямёна Шапіры, як яго чалавек. Але Шапіру праз паўгады перавялі на Менскую вобласьць. А вядома, што новае начальства заўжды імкнецца паставіць паўсюль сваіх людзей, што перад тым рабіў і сам Шапіра.

Дзіва дзіўнае: нядаўна мы размаўлялі са знаёмым пра Мікалая Аўтуховіча напярэдадні яго выхаду на волю і ўспомнілі, паміж іншым, пра чыноўнікаў. Ваўкавыскі кіраўнік пасьля гісторыі з Аўтуховічам рэзка пайшоў уверх — адразу ў сталіцу, мінуючы Горадню. А вось кіраўніку Ліды, горада значна большага і мацнейшага эканамічна за Ваўкавыск, пэўны час не давалі рухацца наверх. І цяпер у яго, як выглядала тады, даволі няпэўнае становішча, пагадзіліся мы. Але, маўляў, такі лёс чыноўнікаў непрадказальны! Сёньня я жартую: ня толькі слухаюць, але й прыслухоўваюцца!

Так, Андрэя Худыка нарэшце заўважылі. Што праўда, у ранейшыя часы ён даволі хутка зьмяніў некалькі крэслаў у розных раёнах Гарадзенскай вобласьці. Аднак потым затрымаўся ў Лідзе на сем гадоў, хоць рабіў высілкі, каб горад быў у першых шэрагах. Але напэўна крыху перастараўся: арганізаваў штогадовы Лідзкі эканамічны форум, на які прыяжджалі замежныя дыпляматы з Менску. Памятаю: на плошчы сьвежапафарбаваныя сельскагаспадарчыя машыны, агрэгаты, гарадзкія аўтобусы – усё, што выпускалася ў Лідзе.

У Горадні такога форуму не было і тэхніку на плошчы выстаўлялі толькі ў двух выпадках – на дзень пажарніка і дзень Перамогі. Ня дзіва, што лідзкае мерапрыемства наведваў звычайна толькі намесьнік старшыні аблвыканкаму па эканоміцы. Абласному галаве самому езьдзіць у Ліду ў госьці ня вельмі хацелася. І Худыку руху не давалі. Закончылася, між іншым, нябачнае супрацьстаяньне, тым, што ў Горадні правялі свой эканамічны форум: маўляў, мы ня горшыя за лідзкіх. А потым даволі хутка Лукашэнка замяніў абласнога начальніка на Шапіру, які паклікаў Худыка сабе ў намесьнікі. Праўда, перад гэтым Ліда яшчэ раз прагучала, прычым на ўсю краіну: адбыліся «дажынкі», да іх паднавілі горад і быў адбудаваны замак Гедыміна, магутны абарончы гмах 1323 году.

Чаму менавіта Андрэй Худык прыцягваў маю ўвагу? Я часта бываў у Лідзе, і мне заўсёды казалі, што ён падтрымлівае любыя культурніцкія задумы, зь ім лёгка размаўляць. Мне думалася: ёсьць жа сярод мясцовых чыноўнікаў (ягонае прозьвішча падалося заходнебеларускім) такія, хто адчувае гістарычныя карані, хто хоча, каб той жа замак нарэшце перастаў быць напалову разбураным. І высьвятляецца раптам, што гэты чалавек з заходняй часткі Ўкраіны. Значыць мае ў сабе адпаведны гарт, падумалася мне тады.

Прыцягвала яшчэ ўвагу, што вучыцца зь Ліды Андрэй Худык езьдзіў у Маскву, у расейскую акадэмію дзяржаўнай службы. Але цяпер гэты факт і ўкраінскае паходжаньне хіба што абярнуліся для чыноўніка плюсамі. Так, ва ўсякім разе, выглядае сёньня.

Калі мяняюць чарговага гарадзкога галаву, я для сябе раблю падсумаваньне: што пры ім было зроблена, каб палепшыць гістарычную забудову, якія скульптуры пастаўленыя? Здаецца, ня так даўно яшчэ глядзеў па тэлевізары сюжэт: Андрэй Худык праводзіў плянёрку якраз з нагоды ўвекавечаньня ў горадзе імёнаў вядомых гістарычных асобаў. І вельмі ён асьцярожнічаў: трэба некалькі разоў праверыць, ці яны сапраўды станоўчыя для нас і вартыя, каб аб іх памяталі…

Ужо ў красавіку мне адзін фатограф кажа: каля тэатру лялечнага адкрылі «помнік Чабурашку», ты ня бачыў? У мяне настрой зьнік: у парку імя каралеўскага батаніка Жылібэра каля былога каралеўскага тэатру… Але ён крыху памыліўся. Чабурашкі не было, а быў «скамарох», Пятрушка. Мне ён таксама не даспадобы, але ўсё ж гэта лепей за Чабурашку.

Такі помнік пакінуў па сабе ў Горадні Андрэй Худык. Мінулай восеньню адбыўся скульптурны пленэр, які прафундавала гарадзкая ўлада. Яго тэмай было мастацтва. Адзін з удзельнікаў мне расказваў, што да іх наведваўся сам Андрэй Худык, цікавіўся працай. З гэтага пленэру якраз і паходзіць той Пятрушка. Крыху раней паставілі іншую пленэрную працу – Эўрыдыку. Пасьля ад’езду былога старшыні гарвыканкаму ў сталіцу ў плянах засталася яшчэ скульптура, названая абстрактна «Сьпевам пра Каложу».

Усё ж, на жаль, пры спадару Худыку помнікі гістарычным асобам не зьявіліся ні ў Лідзе (мова была пра вялікага князя Гедыміна), ні ў Горадні, дзе прапаноўвалі і князя Давыда Гарадзенскага, і караля Стэфана Баторыя, ня кажучы пра паэта Максіма Багдановічу, бюст якому быў нават зацьверджаны папярэднікам спадара Худыка.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG