Лінкі ўнівэрсальнага доступу

У Сынкавіцкай царкве знайшлі новыя графіці


Сынкавіцкая царква
Сынкавіцкая царква

Мастак Алесь Пушкін, які кіруе валянтэрамі пры рэстаўрацыі Сынкавіцкай царквы, паведаміў, што падчас расчысткі сьценаў ад алейнай фарбы знайшлі графіці.

Мастак Алесь Пушкін з групай валянтэраў ужо некалькі тыдняў працуюць у Сынкавіцкай царкве. Яны расчышчаюць сьцены ад алейнай фарбы, якой іх пакрылі ў 90-я гады мінулага стагодзьдзя. Сынкавіцкая царква-крэпасьць, што ў Зэльвенскім раёне Гарадзенскай вобласьці, пабудаваная пры канцы XV — на пачатку XVI стагодзьдзяў. Гэта рэдкі помнік беларускай архітэктуры.

Пушкін: «Адзінаццаць душ з намі, зараз працуем на рыштаваньнях. Пачынаем памаленьку столь абшкрабаць. А так унізе сьцены абшкраблі, нішы. Знайшлі дзьве графіці. Адну знайшоў студэнт трэцяга курсу гістарычнага факультэту Аляксей Друпаў. А другую — прадстаўнік БХД Віктар Кулак, працуе ў нас такі. Вельмі цяжка працуем».

Аляксей Друпаў, які зрабіў у царкве «маленькае адкрыцьцё», прачытаў пра заклік Алеся Пушкіна ў інтэрнэце. Раней ён працаваў на валянтэрскіх летніках у Крэве і ў Гальшанах. Распавядае

Друпаў: «Царква была зафарбаваная алейнай фарбай у 90-я гады, і ў 1892 годзе таксама паўзьверх тынкоўкі была фарба. І калі я яе счышчаў, то знайшоў невялікае графіці ў выглядзе манаграмы EHS, а над літарай H зьверху крыжык. Гэта ўласьцівая для большасьці каталікоў манаграма. У абрамленьні «сонейка» яна зьяўлялася эмблемай ордэна езуітаў. А бяз «сонейка» яе можна сустрэць шмат дзе, і на францішканскіх кляштарах, напрыклад.

Ёсьць шмат варыянтаў транскрыпцый: кажуць, што EHS — гэта першыя літары ад Іісус Хрыстос. А ёсьць варыянт, што гэта Esus hominis salvator. Ёсьць яшчэ некалькі варыянтаў. Але галоўнае ў тым, што гэты сымбаль уласьцівы толькі каталікам і, магчыма, грэка-каталікам. Праваслаўныя такім не карысталіся.

І гэта маленькае адкрыцьцё: гэта каталіцкае ці ўніяцкае графіці ў праваслаўным храме. Гэта можа сьведчыць пра тое, што гэты храм калісьці быў каталіцкім. А можа, хтосьці з каталікоў туды прабраўся і так «адпомсьціў».

Алесь Пушкін на працы ў Сынкавіцкай царкве
Алесь Пушкін на працы ў Сынкавіцкай царкве
Валянтэраў шукалі «ўсім мірам». Алесь Пушкін кажа, што ад некаторых людзей ужо давялося пазбавіцца:

«Разьлік у нас кожны дзень. Бывала, што праваслаўныя зьмія зялёнага саграшаць, да дзявятай на заўтра на малітву ня прыйдуць. Бацюшка спачатку ўвешчвае, але калі ўжо ўпарцяцца ў грасе, то тады праганяем. Пяць чалавек у нас так прагналі. Народ жа па абвестках прыходзіць».

Аляксей Друпаў кажа, што валянтэры працуюць у нармальных умовах:

«Алтарная частка такая, што можна паставіць людзей адзін каля аднаго так, каб яны не перашкаджалі, не штурхаліся і не закраналі сам алтар. Тэхналёгія такая: бярэцца адмысловы распушчальнік, мажацца фарба і прыкрываецца цэляфанам на паўгадзінкі. Пасьля саскрабаем фарбу, і сьцяна з тынкоўкай прамываецца содай. Пальчаткі, рэсьпіратары, інструмэнты — усё ёсьць у нас».

Рэстаўрацыя такога каштоўнага помніка выклікала заклапочанасьць у спэцыялістаў, пра што ўжо паведамляла Радыё Свабода.

Начальнік Упраўленьня аховы гісторыка-культурнай спадчыны і рэстаўрацыі Ігар Чарняўскі паведаміў Радыё Свабода, што для правядзеньня расчысткі яшчэ няма дазволу: «Выдаваўся дазвол на правядзеньне работ у царкве з умовай, што Пушкін прадставіць канцэпцыю правядзеньня працаў. Я яму тое самае гаварыў вусна. Пакуль ён не прадставіць канцэпцыю, якім чынам ён будзе чысьціць, як і што, ніякай расчысткі ня можа быць. Канцэпцыю прадстаўляе любы рэстаўратар. Нават рэстаўратар вышэйшай кваліфікацыі Сараб’янаў з Масквы, які цяпер працуе зь беларускімі рэстаўратарамі ў Спаса-Праабражэнскай царкве.

Што тычыцца валянтэраў, то жывапіс, сьцены — гэта ня проста муроўку класьці або цэглу насіць. Праца з жывапісам — гэта праца прафэсіяналаў, якія маюць адпаведную катэгорыю. А проста нагнаць людзей і змыць ацэтонам ці яшчэ чым і скрабкамі сьцены пацерці, то можна ўвесь жывапіс, які пад фарбай, сьцерці. Гэта маё папярэдняе меркаваньне».
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG