Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Ці стане Беларусь ядзернай базай Расеі?


Запуск расейскай ракеты Іскандэр на палігоне Капусьцін Яр, Астраханская вобласьць, 18.04.2016
Запуск расейскай ракеты Іскандэр на палігоне Капусьцін Яр, Астраханская вобласьць, 18.04.2016

12 траўня ЗША ўвялі ў дзеяньне ў Румыніі першы аб’ект гэтак званага глябальнага супрацьракетнага шчыта. Гэты аб’ект, які разьмешчаны на авіябазе Дэвэсэлу, зьяўляецца часткай ахоўнага парасону ад Грэнляндыі да Азорскіх астравоў і накіраваны, паводле афіцыйнай вэрсіі, супраць іранскіх ракетаў. Аб’ект у Румыніі здольны зьбіваць ракеты так званых дзяржаваў-ізгояў, якія, на думку Вашынгтону, аднойчы змогуць дасягнуць буйных эўрапейскіх гарадоў. Праз пэўны час элемэнты гэтай сыстэмы зьявяцца і ў Польшчы.

Расея заўсёды выступала супраць разьмяшчэньня гэтых сыстэмаў у Цэнтральнай Эўропе.

У гэтым сэнсе адмоўная рэакцыя, якую выказаў прэзыдэнт Расеі Ўладзімер Пуцін на нарадзе з кіраўнічым складам міністэрства абароны і прадстаўнікамі ВПК, не была нечаканай. Тое, што, на думку Масквы, сыстэма амэрыканскай СПА ў Эўропе скіраваная ня супраць ракет краінаў-ізгояў, а супраць расейскіх ракетаў, гаварылася і раней, і было паўторана цяпер.

Але прагучалі і новыя акцэнты.

Пуцін заявіў, што комплексы СПА ў Румыніі і Польшчы — не абарончыя, а наступальныя сыстэмы, бо, паводле яго, пускавыя ўстаноўкі супрацьракетаў амэрыканскай СПА могуць быць выкарыстаныя для ракет сярэдняй і малой дальнасьці. Прэзыдэнт Расеі інтэрпрэтаваў такую магчымасьць як стварэньне ўмоваў для парушэньня Злучанымі Штатамі міжнароднай дамовы аб ракетах гэтай клясы.

Ён паабяцаў «купіраваць пагрозы», якія ўзьнікаюць для Расеі з гэтага парушэньня стратэгічнага балянсу.

Ён падкрэсьліў, што гэты балянс зьяўляецца гарантыяй бясьпекі ад узьнікненьня канфліктаў куды больш разбуральных, чым усе вядомыя канфлікты ў «гарачых кропках». Іншымі словамі, Масква дае аднаўленьню таго, што яна лічыць балянсам, вышэйшы прыярытэт у параўнаньні зь любымі іншымі аспэктамі сваёй ваеннай стратэгіі.

Прагучала на нарадзе і фраза, вытрыманая ў пуцінскім сарданічным стылі: «Людзі, якія прымаюць адпаведныя рашэньні, павінны ведаць, што яны жылі да гэтага часу спакойна, нябедна і ў бясьпецы». Гэта абяцаньне, што зараз прынамсі ЗША і Захад у цэлым, дзякуючы дзеяньням Расеі, ня будуць мець ні спакою, ні бясьпекі.

Цяжка сказаць, у якой ступені гэтыя заявы — блеф, запалохваньне, спроба захаваць твар «крутога мача», а ў якой — рэальныя пляны. Але можна дапусьціць, што гэта ўсё ж ня чысты блеф.

Расейскі адказ, якім бы ён ні быў, яшчэ больш павялічыць ваенна-палітычную напружанасьць у рэгіёне. Але некаторыя магчымыя варыянты гэтага адказу могуць тычыцца Беларусі наўпрост. Варта прыгадаць, што колішнія савецкія ядзерныя ракеты, якія былі канчаткова выведзеныя зь Беларусі ў 1996 годзе, 20 гадоў таму, былі якраз ракетамі сярэдняй дальнасьці. СССР у свой час разьмясьціў іх у Беларусі, Захад адказаў разьмяшчэньнем амэрыканскіх «Пэршынгаў» у Нямеччыне, яшчэ Гарбачоў і Рэйган дамовіліся ўзаемна прыбраць іх, тады таксама была заключаная і адпаведная дамова пра ракеты гэтай клясы.

Калі цяпер Крэмль лічыць, што дамова парушаная або можа быць парушаная, то адным з магчымых варыянтаў адказу можа стаць выхад з дамовы аб ракетах сярэдняй і малой дальнасьці (пра такую магчымасьць і пра здольнасьць Расеі хутка аднавіць вытворчасьць такіх ракетаў высокапастаўленыя расейскія вайскоўцы гавораць з 2007 году) і разьмяшчэньне такіх ракетаў бліжэй да межаў краінаў НАТО. А гэта або Калінінградзкая вобласьць, або Беларусь.

І тады пляны разьмяшчэньня авіябазы пададуцца суцэльнай драбязой у параўнаньні з ператварэньнем Беларусі ў ядзерны фарпост РФ. Прычым, аргумэнт, які выкарыстоўваўся Менскам у пярэчаньнях наконт авіябазы, тут не падзейнічае. Тады Лукашэнка казаў — дык дайце гэтыя самалёты нам, мы пасадзім на іх сваіх лётчыкаў і будзем абараняць супольнае неба. Права кіраваць сваёй ядзернай зброяй ні ЗША, ні СССР, ні сучасная Расея не перадавалі і не перадаюць нікому, нават самым верным саюзьнікам. Беларусь можа або прыняць расейскую ядзерную зброю, або адмовіць Маскве ў гэтым.

Ня выключана, і нават хутчэй за ўсё, адказ Расеі гэтага прадугледжваць ня будзе, апошнім часам Масква мае звычку разьлічваць толькі на сябе. Тая самая эпапэя з авіябазай у Беларусі хутчэй пераканала Крэмль, што з саюзьнікамі ў вострых ваенных пытаньнях лепш ня зьвязвацца. Але калі адпаведнае рашэньне ўсё ж будзе прынятае, скажам, з ваенных меркаваньняў, то з улікам вызначанага Пуціным прыярытэту ядзернай бясьпекі і стратэгічнага балянсу на Менск можа быць аказаны ціск неверагоднай моцы.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG