Лінкі ўнівэрсальнага доступу

«Я ня крала, не забівала. Я сьпіну гнула, зьбіраючы гэтыя грыбы й ягады. Цяпер мяне за іх штрафуюць». Грыбнікі на ўзбочыне


 Сяргей Палівач і Валянціна Семянчук
Сяргей Палівач і Валянціна Семянчук

У Рэчыцкім раёне мясцовыя ўлады караюць штрафамі вяскоўцаў, якія зьбіраюць грыбы і ягады і прадаюць пры шашы Гомель-Кобрын. Ад фінансавых пакараньняў, бадай, найбольш пакутуюць жыхары аграгарадка Зашчоб’е.

Штраф на штрафе

Хата Сяргея Палівача і Валянціны Семянчук стаіць усяго за паўсотні мэтраў ад бойкай шашы. Калі б ня ехаў летняй парою ў бок Калінкавічаў альбо ў зваротным напрамку, насупраць яе на драўлянай табурэтцы абавязкова стаяць вядзерца зь лісічкамі, баравікамі альбо слоікі з чарніцамі.

Часьцяком сюды прыходзяць іншыя вяскоўцы — таксама ставяць свае табурэткі з дарамі лесу, а самі прымошчваюцца за імі на зэдліках ды розных іншых прыстасаваньнях. Але варта каторай машыне прытармазіць насупраць, грыбнікі адразу ўзьнімаюцца са сваіх «гняздоўяў», нібы чародка напалоханых птушак.

«Сабраць грыбы ці ягады — адно, але ж трэба іх яшчэ й прадаць, каб была капейчына, — тлумачыць Валянціна. — От, тут у нас і пачынаецца кардэбалет. Мы пільнуем пры дарозе пакупнікоў, а старшыня нашага Зашчоб’еўскага сельскага савету Натальля Дасько з участковым інспэктарам ловяць нас і штрафуюць. Дасько часам проста фатаграфуе нас на тэлефон, а пасьля з Рэчыцкага райвыканкаму нам прыходзяць штрафы».

Сяргей і Вольга атрымалі сёлета тры штрафы — два на 450 тысяч недэнамінаваных рублёў за продаж пры шашы грыбоў і ягад. Трэці штраф наагул астранамічны — 3 мільёны 600 тысяч рублёў.

«Ня ведаем нават, за што ён. Як глянула суму, то адразу парвала паперчыну», — кажа Валянціна.

Сяргей сплачваць штрафы не зьбіраецца:

«Яны незаконныя, і сплачваць я іх не зьбіраюся. Няхай бы зрабілі пляцоўку для гандлю — і ўсё было б добра. Я б і падатак плаціў за кожны дзень, калі прадаю грыбы. Раней у нас стаялі гандлёвыя сталы, але іх прыбралі. У лес хаджу па грыбы ды ягады, бо трэба выжываць. У першай маёй сям’і — двое дзяцей, ім трэба алімэнты аддаць, самому харчавацца і адзявацца. А за капейкі ў калгас я хадзіць ня буду».

Пакланіцца кожнаму грыбочку
Пакланіцца кожнаму грыбочку

На дадатак да цяперашніх штрафаў судовы выканаўца Рэчыцкага раёну даслаў дзьве пастановы пра пачатак выканаўчай вытворчасьці па выплаце штрафаў за папярэднія гады — агулам на 450 тысяч.

Транспарт, газы, радыяцыя і рынак у Рэчыцы

Старшыні Зашчоб’еўскага сельсавету Натальлі Дасько ў дзень гутаркі з вясковымі грыбнікамі на месцы не аказалася — была ў ад’езьдзе. Празь дзень у тэлефоннай размове яна пералічыла, што грыбнікі парушаюць забарону на наведваньне лясоў у зьвязку са сьпякотным надвор’ем, не правяраюць грыбы і ягады на радыяцыю, прадаюць у несанкцыянаваных месцах ды яшчэ нібыта перашкаджаюць транспартнаму руху. Да таго ж, ад транспарту багата шкодных выхлапных газаў — людзей папярэджвалі, дасылалі паведамленьні.

Зашчоб’еўскі сельскі савет
Зашчоб’еўскі сельскі савет

«Калі ласка, едзьце ў Рэчыцу, правярайце грыбы й ягады ды ідзіце гандляваць на рынак», — раіць Натальля Дасько.

Сёлета з падачы сельскага савету адміністрацыйная камісія райвыканкаму штрафавала ня толькі Сяргея Палівача з Валянцінай Семянчук. Пра атрыманы штраф за продаж ягад апавядае і Тацяна Філімонава:

«Мне 52 гады. Уладкавацца на працу няма куды. Прыходзіць лета, хочацца зарабіць. А шостай раніцы падымаюся, іду ў лес па грыбы й ягады. Насупраць свайго дома пры шашы выстаўляем, каб прадаць. Старшыня сельскага савету выклікае на нас міліцыю, цкуе. Мне з мужам таксама штраф далі. Ён вісіць на нас. Як я яго заплачу, калі не працую. Я ня крала, не забівала. Я сьпіну гнула, зьбіраючы гэтыя грыбы й ягады. Цяпер мяне за іх штрафуюць. Лямантуюць, што ягады радыеактыўныя. А скупшчыкі забіраюць ягады тонамі. І сельсавет раіць: здавайце нарыхтоўшчыкам. Але ж яны капейкі плацяць —16 тысяч за кіляграм. Дык, ім, выглядае, можна нажывацца на нашай працы, а нам зарабіць — нельга».

У лес выпраўляе галеча

Прыдарожныя прапановы
Прыдарожныя прапановы

Вяскоўцы з Зашчоб’я, зрэшты як і любыя іншыя зьбіральнікі грыбоў і ягад, выпраўляюцца ў лес на досьвітку.

«Пакуль зойдзем (а гэта кілямэтраў каля шасьці), пакуль назьбіраем тых лісічак ці чарніц — гадзін пяць праходзіць, ды яшчэ зваротная дарога. Грыбы й ягады — ня надта салодкі хлеб. На гадзюк ды мядзянак наглядзісься, што ажно дрыжыкі працінаюць, — дзеліцца сваімі ўражаньнямі Валянціна Семянчук. — Па зроку ў мяне трэцяя група інваліднасьці. Дзяржава плаціць мільён 20 тысяч на старыя грошы. Вось і выжыві на такую дапамогу. Раней працавала ў краме, а цяпер выручае толькі лес».

У Валянціны і Сяргея — грамадзянскі шлюб.

«Каб ня лес, то хоць рукі складай і памірай, — падсумоўвае Сяргей. — Ягады й грыбы ў нас адносна чыстыя — скупшчыкі бяруць. І кіроўцы, калі едуць на машынах і спыняюцца купіць грыбы ці ягады, часта маюць дазімэтры. Правераць і бяруць. Гэта калі хто езьдзіць на дызелі ў Хойніцкі раён, то там можа нахапаць радыяцыі з грыбамі і ягадамі. Таму я й не разумею, навошта нас тут душыць».

Вольга Храмянкова
Вольга Храмянкова

Пры шашы на Зашчоб’е сустракаем яшчэ адну вяскоўку на ровары. На стырне — два вядзерцы для раўнавагі. У адным — баравікі, у іншым — лісічкі. Назвалася Вольгай Храмянковай.

«Ня ведаем, што ўжо й рабіць з гэтымі забаронамі, — апавядае Вольга Іванаўна. — Хіба Лукашэнку пісаць і па-чалавечы прасіць, каб нам дазволілі прадаваць грыбы пры шашы. Бо нас тут ужо „зьядаюць“ — сельскі савет з Рэчыцкім райвыканкамам. Лямантуюць — выхлапныя газы, радыяцыя. Давай сэртыфікаты і ўсё такое. Што гэта такое — нельга ўжо на кавалак хлеба зарабіць?! А жыць-то неяк трэба. Я была аграномам, цяпер на пэнсіі. Удавой засталася. Дах трэба рамантаваць. А за што? Мы з нашымі пэнсіямі — жабракі».

Па якой трасе цяпер ня едзеш — берасьцейскай, менскай, магілёўскай — абавязкова сустрэнеш грыбнікоў і зьбіральнікаў ягад. Прыдарожныя прапановы мяняюцца адпаведна сэзону — ягады, грыбы, садавіна, бульба. Беларусы выжываюць!

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG