Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Як на Берасьцейшчыне настаўніца беларускай мовы робіць беларускую школу расейскай


Сярэдняя школа вёскі Гошчава Івацэвіцкага раёну
Сярэдняя школа вёскі Гошчава Івацэвіцкага раёну

Жыхарка вёскі Гошчава, што ў Івацэвіцкім раёне на Берасьцейшчыне, ініцыюе перавядзеньне мясцовай школы зь беларускай на расейскую мову навучаньня. Юлія Папко, маці двух дзяцей, перакананая, што родная мова не патрэбная дзецям, бо ў будучыні будзе ствараць для іх толькі перашкоды.

Ініцыятыву падтрымалі большасьць бацькоў

Юлія — выпускніца факультэту беларускай філялёгіі ды літаратуры, а таксама журналістыкі Дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Максіма Танка. Настаўніца беларускай мовы паводле адукацыі імкнецца ўжо з наступнага навучальнага году ўвесьці расейскую мову ў гошчаўскай школе. Свае дзеяньні жыхарка вёскі, якая сама ў свой час навучалася ў мясцовай навучальнай установе па-беларуску, абгрунтоўвае тым, што дакладныя навукі павінны быць менавіта па-расейску. Маўляў, дзецям насамрэч вельмі складана вучыцца па-беларуску:

Юлія Папко зьбірае подпісы жыхароў Гошчава, каб перавесьці школу на расейскамоўнае навучаньне
Юлія Папко зьбірае подпісы жыхароў Гошчава, каб перавесьці школу на расейскамоўнае навучаньне

«Я зусім ня супраць беларускай мовы, наадварот, толькі за. Але вось у верасьні маё дзіця ідзе ў першую клясу ў школу. Але ўжо ў падрыхтоўчай групе дзеці сутыкнуліся з сур’ёзнай перашкодай: яны не разумеюць, пра што ім кажуць настаўнікі. Справа ў тым, што ў сям’і, паміж сабою дзеці не размаўляюць па-беларуску і ня чуюць мовы. Я б не ўздымала гэтую праблему, калі б пасьля школы навучальныя ўстановы былі на роднай мове. Але гэтага нідзе проста няма. Нават калі дзеці ідуць навучацца ў наш мясцовы ліцэй у Івацэвічах, то і там няма навучаньня па-беларуску, дзецям не даюць такой магчымасьці, нават падручнікаў няма. Таму пасьля вясковай школы, якая заўсёды была беларускай, дзеці глядзяць на расейскамоўныя навучальныя дапаможнікі па матэматыцы, фізыцы як на замежныя. І ў гэты ж час гарадзкія дзеці пасьпяхова рашаюць задачы, вясковыя ж дзеці спачатку перакладаюць, а толькі пасьля гэтага пачынаюць займацца рашэньнем».

Клопат пра дзяцей ці барацьба са сваімі комплексамі?

Юлія спасылаецца на свой асабісты досьвед і кажа, што некалі сама сутыкнулася са шматлікімі перашкодамі. Нягледзячы на тое, што жанчына навучалася ва ўнівэрсытэце на факультэце беларускай мовы і літаратуры, на роднай мове выкладалася толькі некалькі прадметаў:

«Нашыя дзеці і так пакрыўджаныя, бо ня бачаць таго ж, што бачаць гарадзкія дзеці. А моўны бар’ер — гэта істотная і вялізная праблема. Дзеці ня могуць знайсьці сяброў. Іх часта называюць калгасьнікамі і гэтак далей. Што да мовы — то я лічу беларускую мову вельмі прыгожай і мілагучнай, я вельмі яе люблю. Але, на жаль, вымушаная дзеля сваіх дзяцей пайсьці насуперак сваім меркаваньням».

У Гошчаве ў школу ходзяць каля 100 дзяцей
У Гошчаве ў школу ходзяць каля 100 дзяцей

Таму, лічыць Юлія, перавядзеньне мясцовай школы на расейскамоўнае навучаньне палегчыць жыцьцё яе дзяцей. Гэтую ініцыятыву падтрымалі і шматлікія іншыя бацькі школьнікаў, якія навучаюцца ў Гошчаве:

«Мы ўжо сабралі подпісы сарака васьмі бацькоў. А гэта бацькі 65 вучняў школы, у якой цяпер навучаецца каля 80 дзяцей. Пры гэтым я яшчэ не патрапіла да ўсіх, бо некаторыя былі на працы. А таксама не наведвала тых, у каго дзеці навучаюцца ў выпускных клясах. Прычым большасьць бацькоў падтрымалі маю прапанову, пагаджаюцца са мною. Мая ініцыятыва ў тым, каб можа нават не раптоўна ўвесьці расейскую мову, але паступова. Напрыклад, зь першай клясы. Бо я разумею, што ў аддзеле адукацыі можа і ня будзе адразу ж падручнікаў для школы па-расейску».

Вёска болей не аплот беларушчыны

Пазалетась у Івацэвіцкім раёне вясковая школа ў Стайках таксама стала расейскамоўнай. Настаўнікі гошчаўскай школы кажуць, што на такі крок там пайшлі ў сувязі з пагрозай перавядзеньня сярэдняй школы ў базавую, бо было вельмі мала вучняў. Такое рашэньне аддзел адукацыі прымае, калі ў школе меней за 100 навучэнцаў. Ініцыятыву перавесьці навучаньне ў вясковай школе на расейскую падтрымалі як бацькі, гэтак і настаўнікі. У Гошчаве ж сытуацыя іншая. Дырэктар школы Аляксей Халадовіч прыняў ініцыятараў прапановы. Але сустрэча мела характар прыватнай гутаркі, паколькі подпісы і ліст ад бацькоў ён не зарэгістраваў. Па-сутнасьці адбылася толькі прыватная гутарка на гэты конт. Хаця дырэктар прызнаецца, што яму блізкія погляды бацькоў:

«Шчыра скажу, што я ня супраць ініцыятывы. Людзі маюць права выказаць сваю думку, дыскутаваць. Іншая справа, наколькі ініцыятыва можа быць адпаведная заканадаўству. Гэта ня так усё проста, і я прасіў людзей не сьпяшацца».

Заява да дырэктара школы
Заява да дырэктара школы

Пры гэтым дырэктар адзначыў, што ўжо ў наступным годзе назьбіраецца ў школе каля 100 вучняў. Таму пытаньне гэтае пакуль не актуальнае для школы, бо пагрозы пераводу зь сярэдняй у базавую школу няма. У сваю чаргу Юлія Папко, якая жадае русыфікаваць школу, кажа: калі дырэктар не дапаможа ў рэалізацыі яе ініцыятывы, то яна зьвернецца адразу ж да кіраўніка раённага аддзелу адукацыі.

Супраць русыфікацыі школы

Апрача бацькоў школьнікаў і настаўнікаў і раённага аддзелу адукацыі, рашэньне аб перавядзеньні зь беларускай на расейскую мову навучаньня ў школе прымаецца яшчэ і са згоды грамадзкага меркаваньня вёскі. А тут якраз думкі істотна падзеленыя. Многія жыхары Гошчава, асабліва старэйшае пакаленьне, не разумеюць, якім жа чынам школа ў вёсцы можа быць расейскамоўнай, паколькі такога ніколі раней не было. У сваю чаргу маладзейшыя жыхары Гошчава наадварот, схільныя да русыфікацыі школы. Праўда, старэйшых жыхароў у паселішчы большасьць. Але ці пераважыць іх голас у абароне беларускай мовы?..

Помнік загінулым у часе вайны жыхарам Гошчава
Помнік загінулым у часе вайны жыхарам Гошчава

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG