Мастацкі пленэр на радзіме Васіля Быкава ў ваколіцах вёскі Бычкі на Вушаччыне, зладжаны летась творчаю суполкаю “Пагоня” і потым некалькі выставаў па ягоных выніках, маленькая музэйная экспазыцыя ў гонар Быкава ў офісе грамадзкай арганізацыі ў Горадні, вуліца імя Быкава з трох дамоў у пасёлку Ждановічы, аўдыторыя імя Быкава на філфаку Белдзяржунівэрсытэту, перабудаваная хата бацькоў пісьменьніка, якой нададзены статус філіі Вушацкага музэю… Гэта, бадай, што і ўсе матэрыялізаваныя знакі памяці на радзіме пра самага вядомага ў сьвеце беларускага пісьменьніка. Народны паэт Беларусі Рыгор Барадулін так ацэньвае сытуацыю:
(Барадулін: ) “Памяць пра Васіля Быкава ў яго на радзіме практычна не ўшанаваная. Два гады толькі й рабілася афіцыйнымі ўладамі, афіцыйнаю прэсай, афіцыйнай прапагандай усё, каб замаўчаць імя Быкава”.
Камісія па ўвекавечаньні памяці Васіля Быкава, створаная ў жалобныя чэрвеньскія дні 2003 году пісьменьніцкай арганізацыяй, накіравала ва ўрад краіны свае прапановы. Адказу да сёньня няма. Гаворыць старшыня Саюзу пісьменьнікаў Алесь Пашкевіч:
(Пашкевіч: ) “Без адказу гэтыя лісты, нават звычайнае адпіскі мы не атрымалі, не гаворачы ўжо пра месячны тэрмін па заканадаўстве”.
Пра стаўленьне ўладаў да памяці Васіля Быкава сьведчыць і наступны факт, пра які паведаміў Алесь Пашкевіч:
(Пашкевіч: ) “Можа, нават кур’ёзна гучыць наступны факт: Міністэрства культуры яшчэ не разьлічылася за жалобны стол па Быкаву ў Доме літаратара. Тысяча даляраў — гэта, аказваецца, непад’ёмная сума для кіраўнікоў міністэрства культуры”.
Ніякіх адказаў ад высокапастаўленых чыноўнікаў на свае прапановы па ўшанаваньні памяці Быкава не атрымаў і Беларускі ПЭН-цэнтар. Ягоны старшыня Лявон Баршчэўскі лічыць, што іншае рэакцыі ад цяперашняе ўлады чакаць не даводзіцца.
(Баршчэўскі: ) “Зьмена і належнае ўшанаваньне будзе толькі са зьменай улады — тут ужо відавочна. Таму што калі ў Менску застаюцца назвы вуліцаў тэрарыстаў — такіх, як Валадарскі, Гай і іншых, а для вуліцы Быкава месца не знаходзіцца, дык пра што трэба гаварыць: улада на баку тэрарыстаў, а не на баку пісьменьнікаў”.
Дзяржаўныя выдавецтвы ня выдалі за два гады ніводнае кнігі Васіля Быкава. Ягоная творчая спадчына даходзіць да чытача толькі дзякуючы незалежнаму часопісу “Дзеяслоў”, які вось ужо два гады амаль у кожным нумары друкуе новыя творы пісьменьніка, ды выдавецтвам суседніх краінаў: днямі ў Маскве зьявілася “Доўгая дарога дадому” ў перакладзе на расейскую мову Валянціна Тараса, і першы том чатырнаццацітомнага збору твораў на беларускай мове, а ў Кіеве выходзіць аднатомнік Быкава па-ўкраінску. Што праўда, як сказаў Алесь Пашкевіч, замежныя выдаўцы пры гэтым не заўсёды захоўваюць аўтарскія правы нашчадкаў пісьменьніка.
(Барадулін: ) “Памяць пра Васіля Быкава ў яго на радзіме практычна не ўшанаваная. Два гады толькі й рабілася афіцыйнымі ўладамі, афіцыйнаю прэсай, афіцыйнай прапагандай усё, каб замаўчаць імя Быкава”.
Камісія па ўвекавечаньні памяці Васіля Быкава, створаная ў жалобныя чэрвеньскія дні 2003 году пісьменьніцкай арганізацыяй, накіравала ва ўрад краіны свае прапановы. Адказу да сёньня няма. Гаворыць старшыня Саюзу пісьменьнікаў Алесь Пашкевіч:
(Пашкевіч: ) “Без адказу гэтыя лісты, нават звычайнае адпіскі мы не атрымалі, не гаворачы ўжо пра месячны тэрмін па заканадаўстве”.
Пра стаўленьне ўладаў да памяці Васіля Быкава сьведчыць і наступны факт, пра які паведаміў Алесь Пашкевіч:
(Пашкевіч: ) “Можа, нават кур’ёзна гучыць наступны факт: Міністэрства культуры яшчэ не разьлічылася за жалобны стол па Быкаву ў Доме літаратара. Тысяча даляраў — гэта, аказваецца, непад’ёмная сума для кіраўнікоў міністэрства культуры”.
Ніякіх адказаў ад высокапастаўленых чыноўнікаў на свае прапановы па ўшанаваньні памяці Быкава не атрымаў і Беларускі ПЭН-цэнтар. Ягоны старшыня Лявон Баршчэўскі лічыць, што іншае рэакцыі ад цяперашняе ўлады чакаць не даводзіцца.
(Баршчэўскі: ) “Зьмена і належнае ўшанаваньне будзе толькі са зьменай улады — тут ужо відавочна. Таму што калі ў Менску застаюцца назвы вуліцаў тэрарыстаў — такіх, як Валадарскі, Гай і іншых, а для вуліцы Быкава месца не знаходзіцца, дык пра што трэба гаварыць: улада на баку тэрарыстаў, а не на баку пісьменьнікаў”.
Дзяржаўныя выдавецтвы ня выдалі за два гады ніводнае кнігі Васіля Быкава. Ягоная творчая спадчына даходзіць да чытача толькі дзякуючы незалежнаму часопісу “Дзеяслоў”, які вось ужо два гады амаль у кожным нумары друкуе новыя творы пісьменьніка, ды выдавецтвам суседніх краінаў: днямі ў Маскве зьявілася “Доўгая дарога дадому” ў перакладзе на расейскую мову Валянціна Тараса, і першы том чатырнаццацітомнага збору твораў на беларускай мове, а ў Кіеве выходзіць аднатомнік Быкава па-ўкраінску. Што праўда, як сказаў Алесь Пашкевіч, замежныя выдаўцы пры гэтым не заўсёды захоўваюць аўтарскія правы нашчадкаў пісьменьніка.