Сёньняшнюю эміграцыю зь Беларусі складаюць ня толькі тыя, хто ўдзельнічаў у дэмакратычным руху ў Беларусі, ці тыя, хто едзе на заробкі ў замежжа. Есьць сярод новых эмігрантаў і людзі, якія належаць да мяншыні, прысутнасьць якой ў сёньняшнім беларускім грамадзтве дасюль не прызнаная.
Нагодаю для сёньняшняй перадачы паслужыла інфармацыя пра тое, што ангельскія ўлады высылаюць зь Лёндану маладога беларускага эмігранта, які назваў сябе геем і папрасіў палітычнага прытулку ў Вялікабрытаніі ў сувязі зь перасьледам на Радзіме. Зараз 21-гадовы Вадзім Сялява знаходзіцца пад арыштам і чакае дэпартацыі.
Такім чынам, для нашай перадачы абазначылася і гэта новая тэма. Як высьветлілася, гэта не адзіны выпадак, калі ўцекачы зь Беларусі просяць палітычны прытулак у розных краінах з прычыны іх нетрадыцыйнай сэксуальнай арыентацыі і даказваюць, што ў Беларусі яны ў сувязі з гэтым былі перасьледаваныя.
Там жа ў Лёндане пяты год чакае вырашэньня свайго пытаньня аб палітычным прытулку Віталь Шуранаў. Віталя пакуль не дэпартуюць, бо ён змагаецца за сваё права на прытулак і лічыць, што мае для гэтага падставы.
(Шуранаў: ) "Я папрасіў палітычны прытулак таму, што я – гей. Я жыву са сваім аднаполым партнэрам, ён грамадзянін Вялікабрытаніі. Гэта два пункты, на падставе якіх я папрасіў, каб мяне пакінулі ў Вялікабрытаніі, але ўлады мне адмовілі".
Якая была матывацыя, сказалі, што ў Беларусі Вам нічога не пагражае?
(Шуранаў: ) "Яны так сказалі. Мне сказалі, што мой партнэр можа ехаць са мной у Беларусь і там можа са мною пражываць, бо там усё нармальна, што там няма перасьледу, і вы там можаце спакойна жыць. Мы напісалі ліст у беларускую амбасаду, ці можна нам разам прыехаць у Беларусь, як ангельскія ўлады рэкамэндавалі, і амбасада нічога не адказала. Мы пасылалі два разы і не атрымалі адказу. Ён ня можа афіцыйна прыехаць, як мой партнэр, ён можа прыехаць, як турыст, як госьць, але яму не дадуць візу, як майму аднаполаваму партнэру, каб ён мог стала жыць у Беларусі".
Візу могуць даць, але, пэўна, толькі часовую?
(Шуранаў: ) "Гэта будзе часова і тое, што тут улады прапанавалі, гэта нерэальна".
Калі Вы жылі ў Беларусі, мелі там праблемы ў сувязі з тым, што Вы гей?
(Шуранаў: ) "Так, у мяне былі праблемы, былі праблемы з суседзямі, зь міліцыяй. У мяне былі ўсе падставы, каб выехаць і прасіць палітычнага прытулку. Калі я толькі прыехаў у Англію, я адразу папрасіў палітычнага прытулку ў аэрапорце".
Як доўга чакалі адказу?
(Шуранаў: ) "Менш, чым 6 месяцаў. Але адказ быў прыкладна такі – нам здаецца, што ў вас няма перасьледу, можа тое, што рабіла паліцыя не зусім правільна, але Вы маглі пайсьці ў Беларусі ў суд і вырашыць гэтую праблему. Так што трэба было ў Беларусі падаць у суд на АМОН, ня ведаю, чым гэта там бы скончылася. Потым мы пайшлі да адваката і падалі апэляцыю ў эміграцыйны суд. Суд вырашыў, што мне павінны былі даць палітычны прытулак”.
І далі Вам нарэшце прытулак?
(Шуранаў: ) "Не, не далі, улады маюць права накіраваць справу ў трыбунал, гэта вышэйшы эміграцыйны суд. Чакаем. Я не маю права на працу".
Віталь сапраўды мае падставы спадзявацца на станоўчае вырашэньне свайго пытаньня, бо Вялікабрытанія належыць да тых 15 краінаў, якія прадстаўляюць права на эміграцыю партнэрам аднаполых сямей. Да ліку гэтых краінаў належаць таксама Аўстралія, Бэльгія, Канада, Данія, Фінляндыя, Францыя, Нямеччына, Ізраіль, Ісьляндыя, Галяндыя, Новая Зэляндыя,Нарвэгія, Швэцыя і Паўднёва-Афрыканская рэспубліка.
Спадар Віталь, Вы сказалі, што не маеце дазволу на працу, чым займаецеся ў вольны час?
(Шуранаў: ) "Я зараз вучуся ва ўнівэрсытэце на дызайнэра-мадэльера, гэта ўнівэрсытэт мастацтваў. Я меў права паступаць, мне трэба было толькі паказаць пашпарт, ці пасьведчаньне аб нараджэньні. У мяне было пасьведчаньне і мяне прынялі, вучуся першы год. Мой партнэр плаціць за маё навучаньне".
Ці ведаеце Вы каго-небудзь зь беларускіх уцекачоў у Вялікабрытаніі, каму далі палітычны прытулак па прычыне нетрадыцыйнай сэксуальнай арыентацыі?
(Шуранаў: ) "Я ня ведаю, але я ведаю, што адмовілі многім. Я ведаю дзьвюх беларускіх дзяўчат – лесьбіянак, яны жывуць не ў Лёндане. Ім таксама адмовілі".
Віталь, Вы мне сказалі, што працуеце ў нейкай грамадзкай арганізацыі, што гэта за арганізацыя?
(Шуранаў: ) "Так, як валанцёр. Гэта эміграцыйная група, якая дапамагае геям і лесьбіянкам у Вялікабрытаніі, якія шукаюць палітычнага прытулку. Я адказваў на тэлефонныя званкі, калі людзі званілі, бо ў іх былі праблемы, яны вымушаныя былі эміграваць, каб жыць са сваім партнэрам. Мы дапамагалі ім сустрэцца з адвакатамі. Яны мне таксама дапамаглі знайсьці адваката. Я думаю, што калі ў мяне не было б адваката, то я сам бы не змог весьці справу з уладамі".
Можаце праз гэтую арганізацыю паспрабаваць дапамагчы і Вадзіму Сяляву, якога зараз зьбіраюцца дэпартаваць з Лёндану?
(Шуранаў: ) "Гэты Вадзім, пра якога Вы пытаецеся, я ня ведаю, якая ў яго сытуацыя, але калі яго хочуць дэпартаваць, то гэта значыць, што яму таксама адмовілі. Так, мы б хацелі яму дапамагчы".
***
У справе аб палітычным прытулку для Віталя Шуранава, якая разглядаецца брытанскімі ўладамі, ёсьць паказаньні двух беларускіх хлопцаў. Яны пацьвярджаюць, што ў Беларусі парушаюцца правы тых, хто мае нетрадыцыйную сэксуальную арыентацыю. Францускія ўлады прызналі іх довады слушнымі і абодва гэтыя ўцекачы ўжо атрымалі палітычны прытулак у Францыі. Сёньня мы размаўляем з адным зь іх –Валерам Галіцкім.
(Галіцкі: ) "Мы ўдваіх ехалі, як гей-сям''я і па гэтай лініі папрасілі палітычны прытулак. Праз год мы атрымалі палітычны прытулак".
Вы сапраўды мелі праблемы ў Беларусі?
(Галіцкі: ) "Канечне, мелі. Па– першае, з боку грамадзтва, па-другое – з боку міліцыі. Калі нешта здаралася ў горадзе, адразу нас выклікалі, дапытвалі, як злачынцаў. Участковы пастаянна прыходзіў дадому і гаварыў, што мы парушаем грамадзкі парадак, што нельга, каб два хлопцы жылі разам".
А на працы?
(Галіцкі: ) "Я працаваў у салёне прыгажосьці, там у мяне праблем не было. Але лепш было гэта не афішаваць. Калі ўладкоўваесься на працу і калі даведваюцца, што ты гей, цябе ніколі ня возьмуць ў Беларусі, я з гэтым неаднаразова сутыкаўся. Няма ніякай свабоды, ніякай. Пастаянна былі праблемы, калі б не было праблемаў, я б не ад''ехаў. Я вельмі люблю Беларусь, я пакінуў там сваіх бацькоў, радню, сястру. Мне, сапраўды, не хацелася ад''яжджаць. Я не хацеў пакідаць сваю Беларусь, мне было вельмі цяжка гэта зрабіць. Але гэта было неабходна, бо там сапраўды было ўжо немагчыма жыць".
Як у Францыі, ставяцца лепш, чым у Беларусі?
(Галіцкі: ) "Канечне, нас тут успрымаюць нармальна. Напачатку, калі толькі прыехалі, мы былі замкнутыя, як і ў Беларусі баяліся паказаць, хто мы такія. Але калі мы гэта сказалі, да нас паставіліся як да ўсіх людзей. Мы нармальна кантактуем з рознымі людзьмі. Нас вельмі добра ўспрымаюць і кажуць, што гэта не істотна, хто мы такія, важна, каб мы былі добрымі людзьмі. Нікога не цікавіць наша прыватнае жыцьцё, тут – свабода".
У Францыі гей-пара можа быць зарэгістраваная як гей-сям’я?
(Галіцкі: ) "Тут гэта рэгістрацыя, рэгістрацыя толькі ў мэрыі, а не ў царкве. Маюць права на агульны дом, як паўнавартасная сям''я".
Вы з партнэрам зарэгістраваныя?
(Галіцкі: ) "Мы пакуль не зарэгістраваныя. Мы падаем заяву на грамадзянства, калі мы будзем грамадзянамі, нам будзе лягчэй гэта зрабіць. У Францыі зараз разглядаецца закон аб тым, каб можна было ўсынаўляць дзяцей".
У Беларусі гэтая гей-пара ня мела шансаў зарэгістравацца, як аднаполая сям’я, такога закону ў краіне не існуе. Як вядома, толькі ў сакавіку 1994 году, пасьля таго, як Беларусь стала незалежнай краінаю, быў адменены дзеючы ў савецкія часы артыкул крымінальнага кодэксу, які прадугледжваў крымінальную адказнасьць за нетрадыцыйную сэксуальную арыентацыю.
Сёньня ўжо шмат якія краіны сьвету прынялі законы, якія дазваляюць рэгістрацыю аднаполых шлюбаў. Аднаполыя партнэры могуць зарэгістравацца ў Галяндыі, Бэльгіі, Даніі, Нарвэгіі, у гэтых краінах правы аднаполых сем’яў прыроўненыя да правоў традыцыйнай сям’і. Легалізавала аднаполыя шлюбы Нямеччына, рэгістрацыя такіх шлюбаў пачалася ў ЗША, напрыклад, штат Масачусэтс, аднаполыя шлюбы таксама прызнаны легальнымі ў шасьці з дзесяці правінцыяў Канады, аднаго голасу не хапіла, каб такі закон нядаўна быў прыняты ў парлямэнце Чэхіі. Актыўна абмяркоўваецца зараз гэтае пытаньне ў Эўрапейскім парлямэнце.
Вернемся да размовы са сп. Галіцкім. Валеры, чым Вы займаецеся ў Францыі, маеце там працу?
(Галіцкі: ) "У Францыі я таксама працую ў салёне прыгажосьці той жа маркі, што і ў Беларусі, так што я як бы перайшоў зь Беларусі на працу ў Францыю. Мяне ўзялі, таму што я меў вопыт працы ў такім салёне. Не было праблемаў з працаю. Калі тут бяруць на працу, заўсёды пытаюцца, ці Вы не гей, я адказваю – так. І гэта нармальна, бо пры прыёме на працу яны распытваюць пра ўсё, гэта дасье ідзе кіраўніку фірмы, а ён павінен ведаць усё пра сваіх людзей, калі нешта здарыцца, каб маглі чалавеку дапамагчы".
Калі разглядалі Вашую справу аб палітычным прытулку, Вам не сказалі, вяртайцеся ў Беларусь, там няма перасьледу?
(Галіцкі: ) "Калі б мне такое сказалі, я б адразу пазваніў у арганізацыю па абароне правоў чалавека, арганізаваў бы міжнародны скандал, я б такога не сьцярпеў, бо мне і так дасталася ў Беларусі. Але мне ніхто такога за ўвесь гэты час не сказаў, ні ў воднай арганізацыі, нідзе мне такога не сказалі".
На завяршэньне нашай перадачы я вырашыла пагаварыць са спадаром Эдвардам Тарлецкім, які ў Беларусі ўзначальвае Беларускую лігу сэксуальнай роўнасьці.
Спадар Эдвард, што Вы можаце сказаць, сапраўды ў Беларусі парушаюцца правы тых людзей, хто мае нетрадыцыйную сэксуальную арыентацыю, ў выніку чаго некаторыя з іх вымушаныя выяжджаць у эміграцыю?
(Тарлецкі: ) "Сапраўды, шмат людзей ад''яжджае на Захад і шукаюць там прытулку, шмат сяброў нашай арганізацыі выехалі ў тую ж Вялікабрытанію, у ЗША, Канаду, Францыю.
Вельмі цяжка гаварыць агульна, што ёсьць перасьлед. Але такія факты сапраўды ёсьць. Напрыклад, вось такі апошні прыклад, калі на першым музычным канале забаранілі даваць аб''явы такога зьместу, што хлопец пазнаёміцца з хлопцам, ці дзяўчына пазнаёміцца зь дзяўчынаю. Калі ўлады Брытаніі так гавораць, то яны сапраўды ня ведаюць сытуацыі. Яны могуць, напрыклад, зьвярнуцца да сваіх калегаў са швэдзкай амбасады ў Беларусі, якая летась распаўсюдзіла па ўсіх амбасадах у Менску спэцыяльны даклад пра парушэньне правоў геяў у Беларусі.
Безумоўна, у адносінах да палітычнага прытулку трэба заўсёды разглядаць канкрэтную асобу. Іншая справа, што чалавек, якога хочуць дэпартаваць ня змог даказаць, што менавіта ён пацярпеў. Гэта заўсёды вельмі цяжка зрабіць".
Як лічыце, могуць быць такія выпадкі, што маладыя людзі проста выдаюць сябе за геяў, каб атрымаць палітычны прытулак?
(Тарлецкі: ) "Ёсьць такая сытуацыя, я ведаю шмат такіх выпадкаў, калі нейкія людзі пачулі, што тут прыціскаюць геяў, што яны з''яжджаюць і атрымліваюць прытулак, і пачалі выдаваць сябе за геяў. Я тут сустракаўся з нарвэскімі эміграцыйнымі чыноўнікамі, яны паведамілі, што ў Нарвэгіі 18 чалавек зь Беларусі шукаюць прытулку па гэтай прычыне. Яны мне называлі прозьвішчы, але я нікога зь іх не ведаю".
Аднак відавочны факт, што сярод новых беларускіх эмігрантаў ёсьць людзі, якія сапраўды маюць усе падставы шукаць прытулку ў замежжы, бо на Радзіме не могуць будаваць сваё жыцьцё ў адпаведнасьці са сваімі патрэбамі, якія адрозьніваюцца ад асабістых патрэбаў бальшыні грамадзтва. Але ў дэмакратычным грамадзтве павінны мець права на сваё жыцьцё і ўсе тыя, хто належыць да той ці іншай мяншыні ў гэтым грамадзтве.
Эдвард Тарлецкі лічыць, што ў Беларусі людзі зь нетрадыцыйнай сэксуальнай арыентацыяй не маюць магчымасьці цывілізавана арганізаваць сваё жыцьцё.
(Тарлецкі: ) "Тут цяжка знайсьці сабе такога чалавека, як ты сам. У любой сацыяльнай групе людзі неяк гуртуюцца і дапамагаюць адзін аднаму. А тут нават такія магчымасьці прыкрываюць. Ёсьць тут, канечне, два клюбы, начныя, дзе можна зь некім пазнаёміцца, але ж хіба гэта прыдатнае мейсца, гэта ж п''янства, алькагалізм і не выхад з сытуацыі.
Стварыць пару і жыць разам тут вельмі цяжка, будуць нэгатыўныя адносіны людзей, міліцыі. Нават прэзыдэнт краіны пастаянна пра гэта гаворыць, усё зводзіць на гэтую гомасэксуальную тэму. Як можа прэзыдэнт краіны заявіць, што ён не дапусьціць тут ніякай "блакітнай рэвалюцыі", не дапусьціць ніякай "галубятні". Гэта і ёсьць такая пагарда і самае галоўнае – гэта прыклад ад кіраўніка дзяржавы, як чыноўнікі і грамадзяне Беларусі павінны ставіцца да людзей зь нетрадыцыйнай сэксуальнай арыентацыяй. Вось і ўвесь адказ".
Нагодаю для сёньняшняй перадачы паслужыла інфармацыя пра тое, што ангельскія ўлады высылаюць зь Лёндану маладога беларускага эмігранта, які назваў сябе геем і папрасіў палітычнага прытулку ў Вялікабрытаніі ў сувязі зь перасьледам на Радзіме. Зараз 21-гадовы Вадзім Сялява знаходзіцца пад арыштам і чакае дэпартацыі.
Такім чынам, для нашай перадачы абазначылася і гэта новая тэма. Як высьветлілася, гэта не адзіны выпадак, калі ўцекачы зь Беларусі просяць палітычны прытулак у розных краінах з прычыны іх нетрадыцыйнай сэксуальнай арыентацыі і даказваюць, што ў Беларусі яны ў сувязі з гэтым былі перасьледаваныя.
Там жа ў Лёндане пяты год чакае вырашэньня свайго пытаньня аб палітычным прытулку Віталь Шуранаў. Віталя пакуль не дэпартуюць, бо ён змагаецца за сваё права на прытулак і лічыць, што мае для гэтага падставы.
(Шуранаў: ) "Я папрасіў палітычны прытулак таму, што я – гей. Я жыву са сваім аднаполым партнэрам, ён грамадзянін Вялікабрытаніі. Гэта два пункты, на падставе якіх я папрасіў, каб мяне пакінулі ў Вялікабрытаніі, але ўлады мне адмовілі".
Якая была матывацыя, сказалі, што ў Беларусі Вам нічога не пагражае?
(Шуранаў: ) "Яны так сказалі. Мне сказалі, што мой партнэр можа ехаць са мной у Беларусь і там можа са мною пражываць, бо там усё нармальна, што там няма перасьледу, і вы там можаце спакойна жыць. Мы напісалі ліст у беларускую амбасаду, ці можна нам разам прыехаць у Беларусь, як ангельскія ўлады рэкамэндавалі, і амбасада нічога не адказала. Мы пасылалі два разы і не атрымалі адказу. Ён ня можа афіцыйна прыехаць, як мой партнэр, ён можа прыехаць, як турыст, як госьць, але яму не дадуць візу, як майму аднаполаваму партнэру, каб ён мог стала жыць у Беларусі".
Візу могуць даць, але, пэўна, толькі часовую?
(Шуранаў: ) "Гэта будзе часова і тое, што тут улады прапанавалі, гэта нерэальна".
Калі Вы жылі ў Беларусі, мелі там праблемы ў сувязі з тым, што Вы гей?
(Шуранаў: ) "Так, у мяне былі праблемы, былі праблемы з суседзямі, зь міліцыяй. У мяне былі ўсе падставы, каб выехаць і прасіць палітычнага прытулку. Калі я толькі прыехаў у Англію, я адразу папрасіў палітычнага прытулку ў аэрапорце".
Як доўга чакалі адказу?
(Шуранаў: ) "Менш, чым 6 месяцаў. Але адказ быў прыкладна такі – нам здаецца, што ў вас няма перасьледу, можа тое, што рабіла паліцыя не зусім правільна, але Вы маглі пайсьці ў Беларусі ў суд і вырашыць гэтую праблему. Так што трэба было ў Беларусі падаць у суд на АМОН, ня ведаю, чым гэта там бы скончылася. Потым мы пайшлі да адваката і падалі апэляцыю ў эміграцыйны суд. Суд вырашыў, што мне павінны былі даць палітычны прытулак”.
І далі Вам нарэшце прытулак?
(Шуранаў: ) "Не, не далі, улады маюць права накіраваць справу ў трыбунал, гэта вышэйшы эміграцыйны суд. Чакаем. Я не маю права на працу".
Віталь сапраўды мае падставы спадзявацца на станоўчае вырашэньне свайго пытаньня, бо Вялікабрытанія належыць да тых 15 краінаў, якія прадстаўляюць права на эміграцыю партнэрам аднаполых сямей. Да ліку гэтых краінаў належаць таксама Аўстралія, Бэльгія, Канада, Данія, Фінляндыя, Францыя, Нямеччына, Ізраіль, Ісьляндыя, Галяндыя, Новая Зэляндыя,Нарвэгія, Швэцыя і Паўднёва-Афрыканская рэспубліка.
Спадар Віталь, Вы сказалі, што не маеце дазволу на працу, чым займаецеся ў вольны час?
(Шуранаў: ) "Я зараз вучуся ва ўнівэрсытэце на дызайнэра-мадэльера, гэта ўнівэрсытэт мастацтваў. Я меў права паступаць, мне трэба было толькі паказаць пашпарт, ці пасьведчаньне аб нараджэньні. У мяне было пасьведчаньне і мяне прынялі, вучуся першы год. Мой партнэр плаціць за маё навучаньне".
Ці ведаеце Вы каго-небудзь зь беларускіх уцекачоў у Вялікабрытаніі, каму далі палітычны прытулак па прычыне нетрадыцыйнай сэксуальнай арыентацыі?
(Шуранаў: ) "Я ня ведаю, але я ведаю, што адмовілі многім. Я ведаю дзьвюх беларускіх дзяўчат – лесьбіянак, яны жывуць не ў Лёндане. Ім таксама адмовілі".
Віталь, Вы мне сказалі, што працуеце ў нейкай грамадзкай арганізацыі, што гэта за арганізацыя?
(Шуранаў: ) "Так, як валанцёр. Гэта эміграцыйная група, якая дапамагае геям і лесьбіянкам у Вялікабрытаніі, якія шукаюць палітычнага прытулку. Я адказваў на тэлефонныя званкі, калі людзі званілі, бо ў іх былі праблемы, яны вымушаныя былі эміграваць, каб жыць са сваім партнэрам. Мы дапамагалі ім сустрэцца з адвакатамі. Яны мне таксама дапамаглі знайсьці адваката. Я думаю, што калі ў мяне не было б адваката, то я сам бы не змог весьці справу з уладамі".
Можаце праз гэтую арганізацыю паспрабаваць дапамагчы і Вадзіму Сяляву, якога зараз зьбіраюцца дэпартаваць з Лёндану?
(Шуранаў: ) "Гэты Вадзім, пра якога Вы пытаецеся, я ня ведаю, якая ў яго сытуацыя, але калі яго хочуць дэпартаваць, то гэта значыць, што яму таксама адмовілі. Так, мы б хацелі яму дапамагчы".
***
У справе аб палітычным прытулку для Віталя Шуранава, якая разглядаецца брытанскімі ўладамі, ёсьць паказаньні двух беларускіх хлопцаў. Яны пацьвярджаюць, што ў Беларусі парушаюцца правы тых, хто мае нетрадыцыйную сэксуальную арыентацыю. Францускія ўлады прызналі іх довады слушнымі і абодва гэтыя ўцекачы ўжо атрымалі палітычны прытулак у Францыі. Сёньня мы размаўляем з адным зь іх –Валерам Галіцкім.
(Галіцкі: ) "Мы ўдваіх ехалі, як гей-сям''я і па гэтай лініі папрасілі палітычны прытулак. Праз год мы атрымалі палітычны прытулак".
Вы сапраўды мелі праблемы ў Беларусі?
(Галіцкі: ) "Канечне, мелі. Па– першае, з боку грамадзтва, па-другое – з боку міліцыі. Калі нешта здаралася ў горадзе, адразу нас выклікалі, дапытвалі, як злачынцаў. Участковы пастаянна прыходзіў дадому і гаварыў, што мы парушаем грамадзкі парадак, што нельга, каб два хлопцы жылі разам".
А на працы?
(Галіцкі: ) "Я працаваў у салёне прыгажосьці, там у мяне праблем не было. Але лепш было гэта не афішаваць. Калі ўладкоўваесься на працу і калі даведваюцца, што ты гей, цябе ніколі ня возьмуць ў Беларусі, я з гэтым неаднаразова сутыкаўся. Няма ніякай свабоды, ніякай. Пастаянна былі праблемы, калі б не было праблемаў, я б не ад''ехаў. Я вельмі люблю Беларусь, я пакінуў там сваіх бацькоў, радню, сястру. Мне, сапраўды, не хацелася ад''яжджаць. Я не хацеў пакідаць сваю Беларусь, мне было вельмі цяжка гэта зрабіць. Але гэта было неабходна, бо там сапраўды было ўжо немагчыма жыць".
Як у Францыі, ставяцца лепш, чым у Беларусі?
(Галіцкі: ) "Канечне, нас тут успрымаюць нармальна. Напачатку, калі толькі прыехалі, мы былі замкнутыя, як і ў Беларусі баяліся паказаць, хто мы такія. Але калі мы гэта сказалі, да нас паставіліся як да ўсіх людзей. Мы нармальна кантактуем з рознымі людзьмі. Нас вельмі добра ўспрымаюць і кажуць, што гэта не істотна, хто мы такія, важна, каб мы былі добрымі людзьмі. Нікога не цікавіць наша прыватнае жыцьцё, тут – свабода".
У Францыі гей-пара можа быць зарэгістраваная як гей-сям’я?
(Галіцкі: ) "Тут гэта рэгістрацыя, рэгістрацыя толькі ў мэрыі, а не ў царкве. Маюць права на агульны дом, як паўнавартасная сям''я".
Вы з партнэрам зарэгістраваныя?
(Галіцкі: ) "Мы пакуль не зарэгістраваныя. Мы падаем заяву на грамадзянства, калі мы будзем грамадзянамі, нам будзе лягчэй гэта зрабіць. У Францыі зараз разглядаецца закон аб тым, каб можна было ўсынаўляць дзяцей".
У Беларусі гэтая гей-пара ня мела шансаў зарэгістравацца, як аднаполая сям’я, такога закону ў краіне не існуе. Як вядома, толькі ў сакавіку 1994 году, пасьля таго, як Беларусь стала незалежнай краінаю, быў адменены дзеючы ў савецкія часы артыкул крымінальнага кодэксу, які прадугледжваў крымінальную адказнасьць за нетрадыцыйную сэксуальную арыентацыю.
Сёньня ўжо шмат якія краіны сьвету прынялі законы, якія дазваляюць рэгістрацыю аднаполых шлюбаў. Аднаполыя партнэры могуць зарэгістравацца ў Галяндыі, Бэльгіі, Даніі, Нарвэгіі, у гэтых краінах правы аднаполых сем’яў прыроўненыя да правоў традыцыйнай сям’і. Легалізавала аднаполыя шлюбы Нямеччына, рэгістрацыя такіх шлюбаў пачалася ў ЗША, напрыклад, штат Масачусэтс, аднаполыя шлюбы таксама прызнаны легальнымі ў шасьці з дзесяці правінцыяў Канады, аднаго голасу не хапіла, каб такі закон нядаўна быў прыняты ў парлямэнце Чэхіі. Актыўна абмяркоўваецца зараз гэтае пытаньне ў Эўрапейскім парлямэнце.
Вернемся да размовы са сп. Галіцкім. Валеры, чым Вы займаецеся ў Францыі, маеце там працу?
(Галіцкі: ) "У Францыі я таксама працую ў салёне прыгажосьці той жа маркі, што і ў Беларусі, так што я як бы перайшоў зь Беларусі на працу ў Францыю. Мяне ўзялі, таму што я меў вопыт працы ў такім салёне. Не было праблемаў з працаю. Калі тут бяруць на працу, заўсёды пытаюцца, ці Вы не гей, я адказваю – так. І гэта нармальна, бо пры прыёме на працу яны распытваюць пра ўсё, гэта дасье ідзе кіраўніку фірмы, а ён павінен ведаць усё пра сваіх людзей, калі нешта здарыцца, каб маглі чалавеку дапамагчы".
Калі разглядалі Вашую справу аб палітычным прытулку, Вам не сказалі, вяртайцеся ў Беларусь, там няма перасьледу?
(Галіцкі: ) "Калі б мне такое сказалі, я б адразу пазваніў у арганізацыю па абароне правоў чалавека, арганізаваў бы міжнародны скандал, я б такога не сьцярпеў, бо мне і так дасталася ў Беларусі. Але мне ніхто такога за ўвесь гэты час не сказаў, ні ў воднай арганізацыі, нідзе мне такога не сказалі".
На завяршэньне нашай перадачы я вырашыла пагаварыць са спадаром Эдвардам Тарлецкім, які ў Беларусі ўзначальвае Беларускую лігу сэксуальнай роўнасьці.
Спадар Эдвард, што Вы можаце сказаць, сапраўды ў Беларусі парушаюцца правы тых людзей, хто мае нетрадыцыйную сэксуальную арыентацыю, ў выніку чаго некаторыя з іх вымушаныя выяжджаць у эміграцыю?
(Тарлецкі: ) "Сапраўды, шмат людзей ад''яжджае на Захад і шукаюць там прытулку, шмат сяброў нашай арганізацыі выехалі ў тую ж Вялікабрытанію, у ЗША, Канаду, Францыю.
Вельмі цяжка гаварыць агульна, што ёсьць перасьлед. Але такія факты сапраўды ёсьць. Напрыклад, вось такі апошні прыклад, калі на першым музычным канале забаранілі даваць аб''явы такога зьместу, што хлопец пазнаёміцца з хлопцам, ці дзяўчына пазнаёміцца зь дзяўчынаю. Калі ўлады Брытаніі так гавораць, то яны сапраўды ня ведаюць сытуацыі. Яны могуць, напрыклад, зьвярнуцца да сваіх калегаў са швэдзкай амбасады ў Беларусі, якая летась распаўсюдзіла па ўсіх амбасадах у Менску спэцыяльны даклад пра парушэньне правоў геяў у Беларусі.
Безумоўна, у адносінах да палітычнага прытулку трэба заўсёды разглядаць канкрэтную асобу. Іншая справа, што чалавек, якога хочуць дэпартаваць ня змог даказаць, што менавіта ён пацярпеў. Гэта заўсёды вельмі цяжка зрабіць".
Як лічыце, могуць быць такія выпадкі, што маладыя людзі проста выдаюць сябе за геяў, каб атрымаць палітычны прытулак?
(Тарлецкі: ) "Ёсьць такая сытуацыя, я ведаю шмат такіх выпадкаў, калі нейкія людзі пачулі, што тут прыціскаюць геяў, што яны з''яжджаюць і атрымліваюць прытулак, і пачалі выдаваць сябе за геяў. Я тут сустракаўся з нарвэскімі эміграцыйнымі чыноўнікамі, яны паведамілі, што ў Нарвэгіі 18 чалавек зь Беларусі шукаюць прытулку па гэтай прычыне. Яны мне называлі прозьвішчы, але я нікога зь іх не ведаю".
Аднак відавочны факт, што сярод новых беларускіх эмігрантаў ёсьць людзі, якія сапраўды маюць усе падставы шукаць прытулку ў замежжы, бо на Радзіме не могуць будаваць сваё жыцьцё ў адпаведнасьці са сваімі патрэбамі, якія адрозьніваюцца ад асабістых патрэбаў бальшыні грамадзтва. Але ў дэмакратычным грамадзтве павінны мець права на сваё жыцьцё і ўсе тыя, хто належыць да той ці іншай мяншыні ў гэтым грамадзтве.
Эдвард Тарлецкі лічыць, што ў Беларусі людзі зь нетрадыцыйнай сэксуальнай арыентацыяй не маюць магчымасьці цывілізавана арганізаваць сваё жыцьцё.
(Тарлецкі: ) "Тут цяжка знайсьці сабе такога чалавека, як ты сам. У любой сацыяльнай групе людзі неяк гуртуюцца і дапамагаюць адзін аднаму. А тут нават такія магчымасьці прыкрываюць. Ёсьць тут, канечне, два клюбы, начныя, дзе можна зь некім пазнаёміцца, але ж хіба гэта прыдатнае мейсца, гэта ж п''янства, алькагалізм і не выхад з сытуацыі.
Стварыць пару і жыць разам тут вельмі цяжка, будуць нэгатыўныя адносіны людзей, міліцыі. Нават прэзыдэнт краіны пастаянна пра гэта гаворыць, усё зводзіць на гэтую гомасэксуальную тэму. Як можа прэзыдэнт краіны заявіць, што ён не дапусьціць тут ніякай "блакітнай рэвалюцыі", не дапусьціць ніякай "галубятні". Гэта і ёсьць такая пагарда і самае галоўнае – гэта прыклад ад кіраўніка дзяржавы, як чыноўнікі і грамадзяне Беларусі павінны ставіцца да людзей зь нетрадыцыйнай сэксуальнай арыентацыяй. Вось і ўвесь адказ".
