Шаноўны дружа! Ты вырашыў стаць дэпутатам Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу. Тваё жаданьне служыць народу выклікае ў мяне адно толькі захапленьне й павагу. Я дапамагу табе скласьці перадвыбарчую праграму. Каб адчуць, чым жывуць выбарцы, прапаную скіравацца ў вандроўку. Завітайма ў вёску Працуцічы. Гэтае паселішча памірае, яно знаходзіцца ў Сьвіслацкім раёне Гарадзеншчы. Нічым асаблівым яно не вылучаецца. Тут жывуць звычайныя пэнсіянэры. Мы трапілі ў цэлю, бо тваімі выбарцамі збольшага зьяўляюцца людзі сталага веку.
Вось мы на месцы. З боку Белавескай пушчы, коціць ровар нам насустрач пэнсіянэрка Крыся Штоп. Маці трох дзяцей аўдавела, пасьля чаго збыла ледзь ня ўсю худобу і цяпер корміцца зь лесу ды агароду. Вазьмі з рук старой поўны лісіцаў кошык, я перайму ейны транспарт. Бабулька адсапаецца і пачне аповед:
(Штоп: ) “Не было ў мяне тэлэвізара. Але вось набыла сабе тэлевізар”.
(Карэспандэнт: ) “І што вы па тым тэлевізары гледзіцё?”
(Штоп: ) ”Рэкляму. Ідзе кіно, сэрыял. А другі раз… Я, старая баба, буду ўзірацца, як голую сраку выставяць! Ці што іншае?! Хай іх гром пазабівае, сьцервы вы! Вазьму і выключу тэлевізар”.
(Карэспандэнт: ) “А чулі што-небудзь людзі ў Працуцічах пра восеньскія выбары?”
(Штоп: ) “Чула, што будуць выбары. Гэта будуць выбары прэзыдэнта?”
(Карэспандэнт: ) “Не. Парлямэнту”.
(Штоп: ) “А гэта не прэзыдэнта? Не?”
(Карэспандэнт: ) “Не. А як прэзыдэнта, што тады?”
(Штоп: ) “Не хачу Лукашэнку! А чым ён мне дапамог? Што ён мне даў? Мусіць, ніхто за яго ўжо ня будзе галасаваць”.
(Карэспандэнт: ) “А як людзі ў Працуцічах жывуць?”
(Штоп: ) “Хай яго халера з такім жыцьцём! Хай Бог ад такога бароніць ад такога кутку, як тут. Калгас нават пасадзіць бульбу не дае. Чым хочаш, чым і разгарай. Гэта добра, што гэтыя камэрсанты маюць свае трактары. А здасі цяля, дык за паўтара рока плацяць. Каб хоць збожжа ці мукі далі. А тая мука якая? Адныя лупіны! Нават сьвіньні есьці ня хочуць!”
(Карэспандэнт: ) “Людзі, мабыць, хадзілі ў той калгас да старшыні. Ён нечым тлумачыць, што ня хоча дапамагаць?”
(Штоп: ) “Кажа: “У нас тэхнікі няма. Што я табе дам? Чакай!” Ніхто тутака надта не дапамагае”.
(Карэспандэнт: ) “Мясцовага ж дэпутата выбіралі…”
(Штоп: ) “І што той дэпутат?! О-о-ой! Паабароньваюць!”
На тваім месцы, дружа, я бы дастаў нататнік і зафіксаваў, пра што казала баба Крыся. І рабі так пасьля кожнай нашай размовы. А вунь бачыш — у глыбіні двара сядзіць інвалід Уладзімер Саўка. Ён перабірае леташнюю бульбу. Упэўнены, што на нашую прапанову дапамагчы паставіцца зь недаверам. А таму давай папросту распытаем яго пра мэдыцыну.
(Карэспандэнт: ) “Як ФАП? Ёсьць? Добра абслугоўвае?”
(Саўка: ) “Мне ўжо нейкую кніжку далі, каб парашкі напалову таньней былі. Каб у аптэцы далі, трэба ісьці да доктара. Заходзіш да доктара: “Дайце мне ад суставаў такіх парашкоў”. — “Гэта дарагія парашкі!” — “Я ж прыйшоў да вас, каб далі. А калі дарагія, я да вас болей не пайду, а адразу заплачу. Нашто мне тады кніжку гэтую далі?” — “Не. Мы вам дадзім іншыя парашкі”. Кажу: “А на што мне патрэбныя іншыя? Вы мне дайце тыя, якія дапамагаюць!” — “Тады скажуць, што я з вамі шпікуляцыяй займаюся”. Ну, што тут да чаго!? Цьфу! Вазьміце гэтую кніжку і трымайце ў сябе! Нашто вы мне тады давалі? Га?! Нашто яна мне?!”
(Карэспандэнт: ) “Людзі што-небудзь чулі пра выбары, якія будуць увосень?”
(Саўка: ) “Восеньню будуць выбары? А хто іх ведае: будуць тыя выбары ці не”.
Табе, як і мне, кідаецца ў вочы новы плот сядзібы Альфонса Васількі. Можам адпачыць у кампаніі пэнсіянэра. Ты слухай яго, але не прызнавайся, што імкнесься стаць дэпутатам. Стары дзед раздражняецца ад адной згадкі пра ўладу.
(Васілька: ) “На лаўцы ўдзельнік вайны не пасядзіць!”
(Карэспандэнт: ) “Чаго?”
(Васілька: ) “А ня бачыш, што робіцца?! Вунь дзьве яміны па восемдзесят сантымэтраў. І яны ўжо, можа, пяць гадоў. А чаму ў гэтую калюгу не прывезьці самазвалу пяску? Гэта ж, карэспандэнт, твая справа! Ты Крупіцу ведаеш?”
(Карэспандэнт: ) “Старшыня райвыканкаму ў Сьвіслачы”.
(Васілька: ) “Так. Ты яму пра гэта замульдуй. Мы мульдуем, але нас ніхто ня слухаецца”.
(Карэспандэнт: ) “Нібыта каго-каго, а вас — як вэтэрана вайны…”
(Васілька: ) “А якая розьніца?! Я ім пяць разоў казаў, і ніхто ня слухае. “Няма чым! Няма транспарту!” — вось і ўвесь адказ. Каб толькі гэтую калюгу завалілі, мне больш нічога ня хочацца. Каб я мог на лаўцы спакойна пасядзець, самае для мяне важнае. А то машына едзе — уцякай. Той жа дырэктар будзе ехаць і абляпае цябе. Таму і мусіш уцякаць”.
(Карэспандэнт: ) “У нас жа тут адзначалася 60-годзьдзе перамогі. Калі былі ўрачыстасьці, наадварот казалі, што вэтэраны абкружаныя павагай”.
(Васілька: ) “Няма ніякай увагі!”
(Карэспандэнт: ) “А вы ведаеце, што восеньню будуць выбары ў парлямэнт? Умоўна кажучы, будзе два кандыдата на дэпутата. Прыедзе адзін зь іх агітаваць за сябе. Вы ж можаце ўзьняць гэтую праблему, што лужыны такія”.
(Васілька: ) “А-а-а. Ты яму сказаш, і ўсё на гэтым!”
(Карэспандэнт: ) “А як людзі да ўладаў ставяцца? Ведаюць пра тое, што прэзыдэнт і ўрад робяць? Вераць таму, што яны кажуць?”
(Васілька: ) “Хто будзе верыць, калі чалавек атрымлівае 80 тысяч? Хто ж будзе верыць гутаркам Лукашэнкі?”
Баба Эміля запрашае нас падсілкавацца. Ты хочаш спадабацца сваім выбарцам, а таму адмаўляйся. Мы заходзім у вясковую хату. На стол гаспадыня ставіць жбан сьвежага малака й міску зь пенкай сёлетняга сочыва, пакладзе лыжкі й ад цаглінкі чорнага хлеба адразае тоўстыя скібы.
(Эміля: ) “Аўталаўка прыяжджае ў пятніцу і ў аўторак. Што хочаш заказвай, прывязуць. Галоўнае, што хлеб прывозяць”.
(Карэспандэнт: ) “Якая якасьць хлеба?”
(Эміля: ) “Ня надта важная. Ён якісь чорны і страшны. Лепшая мука ў іх скончыцца — і ўсё. Яны тады вышкрэбваюць амбарныя сусекі”.
(Карэспандэнт: ) “А як такі хлеб можна есьці?”
(Эміля: ) “Мусіш, бо нешта есьці трэба. Мы не такія пераборлівыя, што толькі прысмакі: што ёсьць, тое і ямо”.
(Карэспандэнт: ) “Ёсьць у нашае праграме такая рубрыка: мясцовая кухня, мясцовыя рацэпты. Што ў вас лепш за ўсё атрымліваецаа?”
(Эміля: ) “Торт звычайна раблю. Магу даць такі рацэпт: шэсьць яек, два стаканы цукру, парашок для пернікаў, соду трэба пагасіць. Пасьля паўгадзіны б’еш спружынаю. А тады ўсыпаеш два стаканы мукі. Разьліваем у формы, такія лодачкі ад рыбных кансэрваў, дзе былі селядцы”.
(Карэспандэнт: ) “Банка з-пад кансэрваў выкарыстоўваецца ў якасьці формы для торта?”
(Эміля: ) “Ведаеце, і добра атрымліваюцца. І такога ні ў кога няма. Выпякаем, а пасьля крэмам аздабліваем”.
(Карэспандэнт: ) “А крэмы як робіце?”
(Эміля: ) “Зьбіваем маргарын з цукрам і дадаем адмысловай фарбы”.
(Карэспандэнт: ) “Людзі ведаюць, што хутка будуць выбары?”
(Эміля: ) “Ведаюць. А чаму не? Будуць выбары ў мясцовыя саветы, у парлямэнт”.
(Карэспандэнт: ) “У мясовыя саветы ці ў парлямэнт?”
(Эміля: ) “Добра ня ведаю. Выбары дый усё”.
Больш за ўсіх пра парлямэнцкія выбары ведае Эміля Казьбярук. Яна настаўніца. Але часам падзарабляе на сэзоннай працы — зьяўляецца сакратаркай падліковай камісіі выбарчага ўчастку. Зноў жа, ты толькі не прагаварыся, што хочаш стаць дэпутатам.
(Казьбярук: ) “Дарога ў нас страшэнная. Бачылі, якая дарога? Вось, што для нас праблема”.
(Карэспандэнт: ) “Ведаеце, я ехаў ёю, але ўзьнікаюць дваістыя пачуцьці. З аднаго боку — трасе о-го-го як! А зь іншага боку — такі прыгожы брук! Ні ў адной вёсцы ўжо такога няма. Такая ў вас прыгажосьць захавалася!”
(Казьбярук: ) “Брук у Працуцічах прыгожы. Але хацелася бы лепшай дарогі. На абцасах нельга пахадзіць!”
(Карэспандэнт: ) “Сельсавет, можа, райвыканкам нешта абяцае?”
(Казьбярук: ) “У нас раней прапаноўвалі: калёнка альбо асфальт. На сходзе людзі вырашылі, каб былі калёнкі. З калёнкамі нічога не атрымалася, і дарога засталася вось такой. Цяпер людзі й пакутуюць”.
(Карэспандэнт: ) “А пазьней яшчэ ўздымалі праблему з дарогаю?”
(Казьбярук: ) “Уздымалі. Хто лезе ў дэпутаты, жанчыны яму пра дарогу. Лезуць у мяккае крэсла… Вось і прыяжджаюць да нас пад капліцу”.
(Карэспандэнт: ) “Прагаласавалі?”
(Казьбярук: ) “Прагаласавалі. А чаму не?”
(Карэспандэнт: ) “Людзі ў Працуцічах ведаюць, што ў гэтую восень будуць выбары?”
(Казьбярук: ) “Я буду сакратаром падліковай камісіі — яны будуць ведаць! Людзям пра гэта трэба шмат тлумачыць. Ёсьць такія, якія мала ўнікаюць пра тыя выбары, але галасаваць усё адно прыходзяць”.
(Карэспандэнт: ) “У Менску неаднойчы выпадала такое чуць: ёсьць сумнеў, што выбары буць чэсныя і адкрытыя, што ня будзе ніякіх махляваньняў. А ў Працуцічах як? Усё будзе чэсна і адкрыта?”
(Казьбярук: ) “У нас не такі народ, што іх ня трэба падтасоўваць. Я мяркую, што ўсё пройдзе па-чэснаму”.
Надышоў час разьвітацца з Працуцічамі. Нашая машына гатовая рушыць, але раптам перад капотам паўстае спадарыня. Просіцца, каб падкінулі да райцэнтру. Адмаўляць ня варта, бо на выбарах ейны голас можа вырашыць вынікі галасаваньня на тваю карысьць.
(Спадарыня: ) “Да аўтобуса тры кілямэтры”.
(Карэспандэнт: ) “І як старыя?”
(Спадарыня: ) “Ідуць, як трэба. Тым больш, у нядзелю толькі туды аўтобус, альбо адтуль. І зранку няма, а толькі ў вечары”.
(Карэспандэнт: ) “Перад сельсаветам і райвыканкамам у Сьвіслачы неяк гэтую праблему ўздымалі?”
(Спадарыня: ) “Праблему-та ўздымалі, але, відаць, яна не па іхных сілах. Кажуць, што аўтобус сюды пускаць нявыгадна, бэнзыну не хапае”.
(Карэспандэнт: ) “Ці чулі вы, што будуць выбары? Будзе нейкая агітацыя. Папрасіць кандыдата на дэпутата…”
(Спадарыня: ) “Вось тога начальніка аўтакалёны сюды! Каб яго добра нагрузіць сумкамі, і каб ён прайшоўся, як ходзяць нашыя старыя! Во гэта было бы добра! А кандыдат на дэпутата… Ён у нас тут пахадзіў-пахадзіў. Яго абралі. Шусь адсюль — і няма яго! Гэта, каб ён прыехаў да нас у клюб, каб ён усё расказаў і зрабіў бы тое, што наабяцаў. Во гэта была бы справа!”
Шаноўны дружа, цяпер вазьмі свой нататнік і перачытай тое, што зафіксаваў. Калгас, які ня хоча дапамагаць пэнсіянэрам. Няўважлівыя да старых мэдыкі. Няякасны хлеб. Разьбітая дарога й далёкі прыпынак з рэдкімі аўтобуснымі маршрутамі. Выправіць усё пералічанае — вось табе і перадвыбарчая праграма.
Вось мы на месцы. З боку Белавескай пушчы, коціць ровар нам насустрач пэнсіянэрка Крыся Штоп. Маці трох дзяцей аўдавела, пасьля чаго збыла ледзь ня ўсю худобу і цяпер корміцца зь лесу ды агароду. Вазьмі з рук старой поўны лісіцаў кошык, я перайму ейны транспарт. Бабулька адсапаецца і пачне аповед:
(Штоп: ) “Не было ў мяне тэлэвізара. Але вось набыла сабе тэлевізар”.
(Карэспандэнт: ) “І што вы па тым тэлевізары гледзіцё?”
(Штоп: ) ”Рэкляму. Ідзе кіно, сэрыял. А другі раз… Я, старая баба, буду ўзірацца, як голую сраку выставяць! Ці што іншае?! Хай іх гром пазабівае, сьцервы вы! Вазьму і выключу тэлевізар”.
(Карэспандэнт: ) “А чулі што-небудзь людзі ў Працуцічах пра восеньскія выбары?”
(Штоп: ) “Чула, што будуць выбары. Гэта будуць выбары прэзыдэнта?”
(Карэспандэнт: ) “Не. Парлямэнту”.
(Штоп: ) “А гэта не прэзыдэнта? Не?”
(Карэспандэнт: ) “Не. А як прэзыдэнта, што тады?”
(Штоп: ) “Не хачу Лукашэнку! А чым ён мне дапамог? Што ён мне даў? Мусіць, ніхто за яго ўжо ня будзе галасаваць”.
(Карэспандэнт: ) “А як людзі ў Працуцічах жывуць?”
(Штоп: ) “Хай яго халера з такім жыцьцём! Хай Бог ад такога бароніць ад такога кутку, як тут. Калгас нават пасадзіць бульбу не дае. Чым хочаш, чым і разгарай. Гэта добра, што гэтыя камэрсанты маюць свае трактары. А здасі цяля, дык за паўтара рока плацяць. Каб хоць збожжа ці мукі далі. А тая мука якая? Адныя лупіны! Нават сьвіньні есьці ня хочуць!”
(Карэспандэнт: ) “Людзі, мабыць, хадзілі ў той калгас да старшыні. Ён нечым тлумачыць, што ня хоча дапамагаць?”
(Штоп: ) “Кажа: “У нас тэхнікі няма. Што я табе дам? Чакай!” Ніхто тутака надта не дапамагае”.
(Карэспандэнт: ) “Мясцовага ж дэпутата выбіралі…”
(Штоп: ) “І што той дэпутат?! О-о-ой! Паабароньваюць!”
На тваім месцы, дружа, я бы дастаў нататнік і зафіксаваў, пра што казала баба Крыся. І рабі так пасьля кожнай нашай размовы. А вунь бачыш — у глыбіні двара сядзіць інвалід Уладзімер Саўка. Ён перабірае леташнюю бульбу. Упэўнены, што на нашую прапанову дапамагчы паставіцца зь недаверам. А таму давай папросту распытаем яго пра мэдыцыну.
(Карэспандэнт: ) “Як ФАП? Ёсьць? Добра абслугоўвае?”
(Саўка: ) “Мне ўжо нейкую кніжку далі, каб парашкі напалову таньней былі. Каб у аптэцы далі, трэба ісьці да доктара. Заходзіш да доктара: “Дайце мне ад суставаў такіх парашкоў”. — “Гэта дарагія парашкі!” — “Я ж прыйшоў да вас, каб далі. А калі дарагія, я да вас болей не пайду, а адразу заплачу. Нашто мне тады кніжку гэтую далі?” — “Не. Мы вам дадзім іншыя парашкі”. Кажу: “А на што мне патрэбныя іншыя? Вы мне дайце тыя, якія дапамагаюць!” — “Тады скажуць, што я з вамі шпікуляцыяй займаюся”. Ну, што тут да чаго!? Цьфу! Вазьміце гэтую кніжку і трымайце ў сябе! Нашто вы мне тады давалі? Га?! Нашто яна мне?!”
(Карэспандэнт: ) “Людзі што-небудзь чулі пра выбары, якія будуць увосень?”
(Саўка: ) “Восеньню будуць выбары? А хто іх ведае: будуць тыя выбары ці не”.
Табе, як і мне, кідаецца ў вочы новы плот сядзібы Альфонса Васількі. Можам адпачыць у кампаніі пэнсіянэра. Ты слухай яго, але не прызнавайся, што імкнесься стаць дэпутатам. Стары дзед раздражняецца ад адной згадкі пра ўладу.
(Васілька: ) “На лаўцы ўдзельнік вайны не пасядзіць!”
(Карэспандэнт: ) “Чаго?”
(Васілька: ) “А ня бачыш, што робіцца?! Вунь дзьве яміны па восемдзесят сантымэтраў. І яны ўжо, можа, пяць гадоў. А чаму ў гэтую калюгу не прывезьці самазвалу пяску? Гэта ж, карэспандэнт, твая справа! Ты Крупіцу ведаеш?”
(Карэспандэнт: ) “Старшыня райвыканкаму ў Сьвіслачы”.
(Васілька: ) “Так. Ты яму пра гэта замульдуй. Мы мульдуем, але нас ніхто ня слухаецца”.
(Карэспандэнт: ) “Нібыта каго-каго, а вас — як вэтэрана вайны…”
(Васілька: ) “А якая розьніца?! Я ім пяць разоў казаў, і ніхто ня слухае. “Няма чым! Няма транспарту!” — вось і ўвесь адказ. Каб толькі гэтую калюгу завалілі, мне больш нічога ня хочацца. Каб я мог на лаўцы спакойна пасядзець, самае для мяне важнае. А то машына едзе — уцякай. Той жа дырэктар будзе ехаць і абляпае цябе. Таму і мусіш уцякаць”.
(Карэспандэнт: ) “У нас жа тут адзначалася 60-годзьдзе перамогі. Калі былі ўрачыстасьці, наадварот казалі, што вэтэраны абкружаныя павагай”.
(Васілька: ) “Няма ніякай увагі!”
(Карэспандэнт: ) “А вы ведаеце, што восеньню будуць выбары ў парлямэнт? Умоўна кажучы, будзе два кандыдата на дэпутата. Прыедзе адзін зь іх агітаваць за сябе. Вы ж можаце ўзьняць гэтую праблему, што лужыны такія”.
(Васілька: ) “А-а-а. Ты яму сказаш, і ўсё на гэтым!”
(Карэспандэнт: ) “А як людзі да ўладаў ставяцца? Ведаюць пра тое, што прэзыдэнт і ўрад робяць? Вераць таму, што яны кажуць?”
(Васілька: ) “Хто будзе верыць, калі чалавек атрымлівае 80 тысяч? Хто ж будзе верыць гутаркам Лукашэнкі?”
Баба Эміля запрашае нас падсілкавацца. Ты хочаш спадабацца сваім выбарцам, а таму адмаўляйся. Мы заходзім у вясковую хату. На стол гаспадыня ставіць жбан сьвежага малака й міску зь пенкай сёлетняга сочыва, пакладзе лыжкі й ад цаглінкі чорнага хлеба адразае тоўстыя скібы.
(Эміля: ) “Аўталаўка прыяжджае ў пятніцу і ў аўторак. Што хочаш заказвай, прывязуць. Галоўнае, што хлеб прывозяць”.
(Карэспандэнт: ) “Якая якасьць хлеба?”
(Эміля: ) “Ня надта важная. Ён якісь чорны і страшны. Лепшая мука ў іх скончыцца — і ўсё. Яны тады вышкрэбваюць амбарныя сусекі”.
(Карэспандэнт: ) “А як такі хлеб можна есьці?”
(Эміля: ) “Мусіш, бо нешта есьці трэба. Мы не такія пераборлівыя, што толькі прысмакі: што ёсьць, тое і ямо”.
(Карэспандэнт: ) “Ёсьць у нашае праграме такая рубрыка: мясцовая кухня, мясцовыя рацэпты. Што ў вас лепш за ўсё атрымліваецаа?”
(Эміля: ) “Торт звычайна раблю. Магу даць такі рацэпт: шэсьць яек, два стаканы цукру, парашок для пернікаў, соду трэба пагасіць. Пасьля паўгадзіны б’еш спружынаю. А тады ўсыпаеш два стаканы мукі. Разьліваем у формы, такія лодачкі ад рыбных кансэрваў, дзе былі селядцы”.
(Карэспандэнт: ) “Банка з-пад кансэрваў выкарыстоўваецца ў якасьці формы для торта?”
(Эміля: ) “Ведаеце, і добра атрымліваюцца. І такога ні ў кога няма. Выпякаем, а пасьля крэмам аздабліваем”.
(Карэспандэнт: ) “А крэмы як робіце?”
(Эміля: ) “Зьбіваем маргарын з цукрам і дадаем адмысловай фарбы”.
(Карэспандэнт: ) “Людзі ведаюць, што хутка будуць выбары?”
(Эміля: ) “Ведаюць. А чаму не? Будуць выбары ў мясцовыя саветы, у парлямэнт”.
(Карэспандэнт: ) “У мясовыя саветы ці ў парлямэнт?”
(Эміля: ) “Добра ня ведаю. Выбары дый усё”.
Больш за ўсіх пра парлямэнцкія выбары ведае Эміля Казьбярук. Яна настаўніца. Але часам падзарабляе на сэзоннай працы — зьяўляецца сакратаркай падліковай камісіі выбарчага ўчастку. Зноў жа, ты толькі не прагаварыся, што хочаш стаць дэпутатам.
(Казьбярук: ) “Дарога ў нас страшэнная. Бачылі, якая дарога? Вось, што для нас праблема”.
(Карэспандэнт: ) “Ведаеце, я ехаў ёю, але ўзьнікаюць дваістыя пачуцьці. З аднаго боку — трасе о-го-го як! А зь іншага боку — такі прыгожы брук! Ні ў адной вёсцы ўжо такога няма. Такая ў вас прыгажосьць захавалася!”
(Казьбярук: ) “Брук у Працуцічах прыгожы. Але хацелася бы лепшай дарогі. На абцасах нельга пахадзіць!”
(Карэспандэнт: ) “Сельсавет, можа, райвыканкам нешта абяцае?”
(Казьбярук: ) “У нас раней прапаноўвалі: калёнка альбо асфальт. На сходзе людзі вырашылі, каб былі калёнкі. З калёнкамі нічога не атрымалася, і дарога засталася вось такой. Цяпер людзі й пакутуюць”.
(Карэспандэнт: ) “А пазьней яшчэ ўздымалі праблему з дарогаю?”
(Казьбярук: ) “Уздымалі. Хто лезе ў дэпутаты, жанчыны яму пра дарогу. Лезуць у мяккае крэсла… Вось і прыяжджаюць да нас пад капліцу”.
(Карэспандэнт: ) “Прагаласавалі?”
(Казьбярук: ) “Прагаласавалі. А чаму не?”
(Карэспандэнт: ) “Людзі ў Працуцічах ведаюць, што ў гэтую восень будуць выбары?”
(Казьбярук: ) “Я буду сакратаром падліковай камісіі — яны будуць ведаць! Людзям пра гэта трэба шмат тлумачыць. Ёсьць такія, якія мала ўнікаюць пра тыя выбары, але галасаваць усё адно прыходзяць”.
(Карэспандэнт: ) “У Менску неаднойчы выпадала такое чуць: ёсьць сумнеў, што выбары буць чэсныя і адкрытыя, што ня будзе ніякіх махляваньняў. А ў Працуцічах як? Усё будзе чэсна і адкрыта?”
(Казьбярук: ) “У нас не такі народ, што іх ня трэба падтасоўваць. Я мяркую, што ўсё пройдзе па-чэснаму”.
Надышоў час разьвітацца з Працуцічамі. Нашая машына гатовая рушыць, але раптам перад капотам паўстае спадарыня. Просіцца, каб падкінулі да райцэнтру. Адмаўляць ня варта, бо на выбарах ейны голас можа вырашыць вынікі галасаваньня на тваю карысьць.
(Спадарыня: ) “Да аўтобуса тры кілямэтры”.
(Карэспандэнт: ) “І як старыя?”
(Спадарыня: ) “Ідуць, як трэба. Тым больш, у нядзелю толькі туды аўтобус, альбо адтуль. І зранку няма, а толькі ў вечары”.
(Карэспандэнт: ) “Перад сельсаветам і райвыканкамам у Сьвіслачы неяк гэтую праблему ўздымалі?”
(Спадарыня: ) “Праблему-та ўздымалі, але, відаць, яна не па іхных сілах. Кажуць, што аўтобус сюды пускаць нявыгадна, бэнзыну не хапае”.
(Карэспандэнт: ) “Ці чулі вы, што будуць выбары? Будзе нейкая агітацыя. Папрасіць кандыдата на дэпутата…”
(Спадарыня: ) “Вось тога начальніка аўтакалёны сюды! Каб яго добра нагрузіць сумкамі, і каб ён прайшоўся, як ходзяць нашыя старыя! Во гэта было бы добра! А кандыдат на дэпутата… Ён у нас тут пахадзіў-пахадзіў. Яго абралі. Шусь адсюль — і няма яго! Гэта, каб ён прыехаў да нас у клюб, каб ён усё расказаў і зрабіў бы тое, што наабяцаў. Во гэта была бы справа!”
Шаноўны дружа, цяпер вазьмі свой нататнік і перачытай тое, што зафіксаваў. Калгас, які ня хоча дапамагаць пэнсіянэрам. Няўважлівыя да старых мэдыкі. Няякасны хлеб. Разьбітая дарога й далёкі прыпынак з рэдкімі аўтобуснымі маршрутамі. Выправіць усё пералічанае — вось табе і перадвыбарчая праграма.
