(Дракахруст : ) “На гэтым тыдні Ўладзімер Пуцін пасьля сустрэчы з Аляксандрам Лукашэнкам заявіў, што бакі пагодзяцца з ацэнкай, якую дадуць "Белтрансгазу" незалежныя аўдытары, і будуць сыходзіць у перамовах з гэтай ацэнкі. Дарэчы, 30 лістапада намесьнік міністра эканомікі Беларусі Алег Мельнікаў агучыў гэтую ацэнку, дадзеную галяндзкім банкам – 3,5 мільярды даляраў, што даволі блізка да той лічбы, якую на працягу 3 гадоў агучваў Лукашэнка. Калі згода дасягнутая, то ўяўляецца, што зьдзелка сапраўды можа адбыцца. Але ці ёсьць яна, тая згода? Пакуль пра яе заявіў толькі Пуцін. А Лукашэнка яшчэ нядаўна казаў, што незалежная ацэнка ня будзе для беларускага боку апошнім словам.
Таксама варта прыгадаць, што гэтая згода адбываецца на тле абвастрэньня адносінаў паміж дзьвюма краінамі – дастаткова прыгадаць цукровую, піўную, цукерачную войны, дэмарш расейскіх журналістаў, якія сышлі з саміту СНД, адмову прэм''ер-міністра Расеі прыняць беларускага калегу. На тле такіх "шчырых" адносінаў згода па ключавым пытаньні шмат якім экспэртам падаецца малаверагодным. А Вам? Аляксандар Грыцанаў”.
(Грыцанаў: ) “Шчыра кажучы, я веру, што прынцыповая згода дасягнутая, паколькі ўпершыню асабіста Пуцін, а ня нейкія прадстаўнікі і прэсавыя сакратары, агучыў дасягнутую дамоўленасьць па такім сур''ёзным пытаньні. І калі зараз Аляксандар Рыгоравіч , з прычыны свайго тэмпэрамэнту, сарве гэтае пагадненьне, гэта ўжо будзе выклік ня столькі Расеі, колькі асабіста Пуціну, што значна горш. Характар у Пуціна такі ж цяжкі, як у "бацькі", проста Пуцін больш карэктны чалавек дзякуючы піцерскай заквасцы. Таму я пасьля таго, як гэта асабіста пацьвердзіў Уладзімер Уладзіміравіч, лічу, што такое пагадненьне цалкам рэальнае – дзесьці 3-4 міл’ярда даляраў за "Белтрансгаз"”.
(Дракахруст : ) “Андрэй Суздальцаў, а як Вы лічыце? Ці сапраўды бакі дамовіліся, што яны будуць танчыць ад той ацэнкі, якую даў галяндзкі аўдытар? Ці праз пару дзён зь Менску будзе сказана, што Пуцін неяк ня так зразумеў Лукашэнку?”
(Суздальцаў: ) “Па-першае, Пуцін, зразумела, не прыдумляў. Справа ў тым, што на перамовах з Пуціным Аляксандар Рыгоравіч пагаджаецца з усім і на ўсё. І Пуцін выходзіць і кажа : "Мы ўсё ўзгаднілі".
Зразумела, дакумэнты ёсьць, працэдура ёсьць. Але самая працэдура ня мае аніякага значэньня і не зьвязаная з цаной на газ. Наагул, гэта велізарны посьпех беларускага боку, што ён здолеў ізноў у ліпені 2006 году накінуць гэты курс на ацэнку актываў "Белтрансгазу" і стварэньня сумеснага прадпрыемства. Гэта чыстай вады правакацыя”.
(Дракахруст : ) “Андрэй, але як Вы лічыце – ці сапраўды бакі пагадзіліся з ацэнкай, што "Белтрансгаз" каштуе 3.5 мільярды даляраў?”
(Суздальцаў: ) “Ды калі ласка. Я прызнаю, што такое пагадненьне ёсьць. Але яно не адыгрывае аніякай ролі. Вось убачыце”.
(Дракахруст : ) “Пра ролю мы пагаворым крыху пазьней. Фёдар Лук’янаў, Вы верыце ў тое, што на тле абвастрэньня адносінаў быкі прыйшлі да згоды па такім важным пытаньні? Хаця вось Андрэй лічыць, што яно няважнае...”
(Лук’янаў: ) “Я мяркую, што пытаньне дастаткова важнае. Я мяркую, што ўсё ж існуе пагадненьне, заключанае яшчэ да агучваньня ацэнкі незалежнага аўдытара, што бакі зь ёй пагодзяцца. І мне здаецца, што тая цана "Белтрансгазу", якая зараз была агучаная – яна дастаткова рэалістычная. Гэта значна больш таго, што першапачаткова хацеў плаціць "Газпром". Але і ён, і беларускі бок вылучалі свае цэны запыту.
А вось ці будуць , зыходзячы з гэтай ацэнкі, ствараць СП і прадаваць "Белтрансгаз" – гэта, я мяркую, вельмі сумніўна. Спадар Лукашэнка выдатна разумее, што "Белтрансгаз" – гэта самы галоўны актыў Беларусі ў адносінах з Расеяй. Гэта – нарожны камень беларускага сувэрэнітэту. Пры гэтым ён выдатна разумее, што Расея ня надта хоча пачынаць 2007 год гэтак жа, як яна пачынала 2006 год, закручваючы заслонку Ўкраіне. "Газпром" ад гэтага панёс вялікія страты ў Эўропе – рэпутацыйныя і ня толькі. Лукашэнка ўсьведамляе, што на такую рэзкую меру Расея ізноў пайсьці не рызыкне. А калі так, то гэты гандаль і гульня будуць працягвацца”.
(Дракахруст : ) “Андрэй, вось Фёдар лічыць, што "Белтрансгаз" – гэта самы галоўны актыў Беларусі і Лукашэнкі. І вось зараз ужо пачалося абмеркаваньне, хто выйграў і хто прайграў ад гэтага пагадненьня. Вы лічыце, што гэта посьпех беларускага боку, некаторыя расейскія выданьні пішуць пра поўную перамогу "Газпрома". Тут сапраўды ёсьць пэўныя страты рэпутацыі беларускага кіраўніцтва. Паводле нядаўных незалежных апытаньняў, у Беларусі 80% грамадзянаў лічаць, што "Белтрансгаз" нельга прадаваць ні за якую цану. А Вы лічыце, што гэта посьпех Менску. Чаму?”
(Суздальцаў: ) “Тлумачу. Сапраўды, Фёдар Лук''янаў цалкам мае рацыю – калі да канца году ствараецца СП, то Лукашэнку трэба неяк патлумачыць гэта беларускаму грамадзтву і беларускай намэнклятуры. Ён даўно эксплюатуе гэты міт, што ніводнай пядзі, ніводнага шруба беларускіх заводаў у каварныя рукі расейскага бізнэсу не аддадзім. А тут ствараецца СП з галоўным дэманізаваным ворагам беларускай эканомікі – з "Газпромам". Гэта сур''ёзны момант, зьвязаны зь яго легітымнасьцю і аўтарытэтам у грамадзтве. Калі ён яго вырашыць, ён можа займацца гэтым СП як заўгодна доўга.
Ствараць СП з дзяржавай, дзе ёсьць паняцьце "залатой акцыі", можна гадамі. Яно адразу патрапіць пад кантроль шматлікіх органаў, пад штрафы, будзе гандаль за кожнае месца ў радзе дырэктараў. Пра прыбытак і размовы ня будзе, пра кантроль над транзытам – таксама. Адзінае, што атрымае "Газпром" – гэта фармальны кантроль над беларускай трубой. Насамрэч, ніякага кантролю над ёй ня будзе. Але зь 1 студзеня пойдзе газ па 100-120, максымум 130 даляраў.
А СП будзе стварацца як мінімум да лета 2007 году, калі Расея пойдзе ў перадвыбарчую кампанію. Там ужо будзе не да Беларусі.
Гэта клясычная камбінацыя па замене праблемы. З сакавіка пытаньне стаяла аб продажы газа Беларусі ў 2007 годзе. З чэрвеня Лукашэнка і Сідорскі самі вярнулі праблему "Белтрансгазу" ў парадак дня перамоваў з "Газпромам".
(Дракахруст: ) “Пачакайце, але ж “Газпром” увесь час дамагаўся “Белтрансгазу” і зараз з задавальненьнем прыняў прапанову”.
(Суздальцаў: ) “Гэта было не адразу, гэта заняла некалькі тыдняў, гэта абмяркоўвалася. У Маскве была дыскусія на гэты конт, ці варта наагул зьвязвацца з гэтай іржавай трубой. Ды ў яе яшчэ 2 мільярды трэба ўкласьці на мадэрнізацыю. Гэта пастка.
У нас зь Беларусьсю саюзная дзяржава, але няма ніводнай сумеснай карпарацыі. З кім заўгодна робім, акрамя Беларусі”.
(Дракахруст: ) “Аляксандар, а Ваша ацэнка: хто выйграў , а хто прайграў у гэтай зьдзелцы, калі яна сапраўды адбылася?”
(Грыцанаў: ) “Па-першае, пры ўсёй павазе да незалежных сацыёлягаў, я ўпэўнены ў тым, што 80% насельніцтва Беларусі нават паняцьця ня маюць аб тым, што такое "Белтрансгаз". Таму паведамленьне "80% лічаць, што..." – гэта 80% ад тых 20-ці, якія маюць аб гэтым хоць якое ўяўленьне. Таму, па вялікім рахунку, гэта грамадзкую думку цікавіць ня будзе.
Па-другое, з пункту гледжаньня рэпутацыі , калі мы спрабуем перавесьці пытаньне ў маральную плоскасьць, мы тады нічога ня высьветлім для сябе, бо пра мараль даўно ўсе ў Беларусі забылі. Мэта тут адна – утрымацца ва ўладзе любой цаной і любымі сродкамі. Памятаеце, Аляксандар Рыгоравіч калісьці сказаў: "Белтрансгаз" каштуе 5 мільярдаў. Калі мы аддаём таньней, нас усіх трэба саджаць у турму". Ён казаў гэта ў прамым эфіры тэлебачаньня. І атрымліваецца, што калі "Белтрансгаз" беларускія ўлады пагадзіліся прадаць за тры з паловай мільярды, то павінны быць адпаведныя праўныя дзеяньні.
Я мяркую. што зацягнуць гэтае пытаньне ніхто Аляксандру Рыгоравічу не дазволіць. Я вось не разумею лёгіку Андрэя Суздальцава, калі ён кажа, што пойдзе газ па 120 даляраў, калі ня будзе пагадненьня. А чаму па 120, а не па 220 і ці не па 46 у такім выпадку?
Галоўнае тое, што "фамільнае срэбра" Беларусі, якое пацёртае і пагнутае яно б ні было, выстаўленае на торг, прычым беларускі лідэр прызнаў , што яго можна прадаць нават па меншай цане, чым ён дамагаўся раней. Гэта стала рэпутацыйнай перамогай Расеі і асабіста Пуціна, прычым без усялякіх "залатых акцыяў".
(Дракахруст : ) “Аляксандар, Вы кажаце, што 80% беларусаў не разумеюць, што такое "Белтрансгаз". Але і беларуская намэнклятура разумее. І ёй казалі, што пядзі не аддадзім, а зараз высьвятляецца, што аддадзім і ня пядзь. Тады шмат у каго можа скласьціся ўражаньне, што Лукашэнка не такі ўжо і ўсемагутны”.
(Грыцанаў: ) “Што такое беларуская намэнклятура? Гэта некалькі вельмі сур''ёзных клянаў наверсе і процьма клянчыкаў унізе. За апошнія 10 гадоў Лукашэнка зрабіў усё, каб адзіная намэнклятура ў Беларусі ня склалася.
Улічваючы тое, што канкуруюць паміж сабой нават спэцслужбы, ня кажучы ўжо пра ўладныя кляны, ніколі намэнклятура ня тое што адзіным фронтам, а нават дзьвюма калёнамі ня зможа выступіць. Такога паняцьця – беларуская намэнклятура – наагул ня існуе, Аляксандар Рыгоравіч даўно зрабіў гэтых людзей закладнікамі сваёй палітыкі, і практычна ўсім і са сфэры эканомікі, і са сфэры ідэалёгіі, ня кажучы ўжо пра спэцслужбы, давядзецца сыходзіць, калі зь ім нешта здарыцца. У дадзеным выпадку "Ленин и партия – близнецы-братья".
(Лук’яўнаў: ) “Што тычыцца пагадненьня – дасягнутае яно ці не, то казаць, што яно дасягнутае, мы ня маем падставаў. Мы за шмат гадоў вывучылі асаблівасьці перамоўнага таленту Лукашэнкі, і мне не здаецца вялікай прычынай, якую прыводзіў Аляксандар, што, маўляў, калі пагадненьне сарвецца, то Лукашэнка падставіць Пуціна асабіста. Пуцін, зразумела, у нас вельмі "круты" і такім сябе зараз адчувае, але падстаўляюць яго часта і, груба кажучы, “кідалі” яго кіраўнікі суседніх краінаў не адзін раз. Варта прыгадаць і малдаўскага прэзыдэнта Вароніна, і ўкраінскага прэзыдэнта Кучму. І нічога – жывымі заставаліся. Як сам Пуцін сказаў аднойчы – хто нас пакрыўдзіць, трох дзён не пражыве. Лічыць, што гэта сапраўды так адносна самога Пуціна – гэта некаторае перабольшваньне, і Лукашэнка гэта таксама ведае”.
(Дракахруст: ) “Далей я прапаную пагаварыць пры іншых гульцоў, акрамя Беларусі і Расеі. Літаральна напярэдадні сустрэчы з Пуціным у Лукашэнкі адбылася сустрэча з прэзыдэнтамі Азэрбайджану і Ўкраіны. Тэмай перемоваў былі праблемы энэргетыкі, а папросту кажучы, супольнага супрацьдзеяньня расейскаму энэргетычнаму наступу. Некалькі імаверным вам падаецца, што такія супольныя дзеяньні , скажам, Беларусі і Ўкраіны, могуць адбыцца? Калі сытуацыя з Украінай паўторыцца ў Беларусі, ці могуць Беларусь і Ўкраіна выступіць адзіным фронтам, кантралюючы 100% расейскага транзыту газа ў Эўропу? Андрэй”.
(Суздальцаў: ) “Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка – майстра прадаваць што б там ні было, не прадаючы. Тое ж самае з украінска-беларускім саюзам. Аб''ектыўна такі саюз магчымы, бо Ўкраіна і Беларусь маюць падобныя інтарэсы ў адносінах да Расеі: гэта можа быць транзытны саюз, але не эканамічны, бо эканомікі канкурэнтныя. Палітычны саюз немагчымы нават не таму, што кіраўніцтва абедзьвюх краінаў вызнае розныя каштоўнасьці, а таму, што і Беларусь, і Ўкраіна – аб''екты, а не суб''екты нават рэгіянальнай палітыкі. Аб''екты з аб''ектамі інтэгравацца ня могуць.
Тут варта сказаць, што Аляксандар Рыгоравіч спрабуе стварыць гэты саюз паводле прынцыпу – аб''яднаемся супраць кагосьці. Не атрымаецца, я ў гэтым ўпэўнены”.
(Дракахруст : ) “Аляксандар, Андрэй казаў пра сяброўства супраць у нэгатыўным пляне, але можна пра гэта казаць і інакш. Двое апынуліся ў адной лодцы. Ці ня могуць яны скаардынаваць высілкі?”
(Грыцанаў: ) “Я згодны са спадаром Суздальцавым, што гэта малаімаверна. Лукашэнка паводле сваёй харызмы, паводле тэмпэрамэнту і матывацыяў – чысты імпэратар. Расейскі імпэратар Аляксандар ІІІ аднойчы сказаў, што ў Расеі ёсьць толькі два саюзьніка – яе армія і яе флёт. Гэтаксама ў Лукашэнкі адзіныя саюзьнікі – Шэйман, Навумаў і Сухарэнка. Ані Юшчанка, ані Аліеў, ані нехта іншы з гэтага шэрагу яму саюзьнікам быць ня можа. Яны ж бачылі, як ён будуе саюзную дзяржаву зь нібыта самымі блізкімі братамі-славянамі.
Гэта ўсё можа быць толькі на ўзроўні рыторыкі для беларускага электарату, да якога Лукашэнка, так выглядае, усё яшчэ сур''ёзна ставіцца, у адрозьненьні ад свайго выбаркаму. Ён да электарату, які глядзіць тэлевізар, ставіцца з павагай і ўвагай. Таму гэта чыстая рыторыка, якая ні да чаго прывесьці ў прынцыпе ня – мо – жа”.
(Дракахруст: ) “Фёдар, калі пагадненьне па "Белтрансгазу" дасягнутае, то газ адключаць наўрад ці будуць. Ну а калі згоды няма ці яна зьнікне. Калі справа дойдзе да адключэньня, ці падставіць Украіна плячо братам-беларусам?”
(Лук’яўнаў: ) "На пастсавецкай прасторы паняцьце саюза абсалютна дэвальваванае. У нас любое каньюнктурнае збліжэньне інтарэсаў адразу называюць стратэгічным саюзам. Спробаў было шмат – як з удзелам Расеі ў якасьці галоўнага саюзьніка, гэтак і супраць яе. І ва ўсіх выпадках – вельмі кволы вынік, што самая СНД, што нейкія інтэграцыйныя аб''яднаньні, ініцыяваныя Расеяй, што ГУАМ, што Садружнасьць дэмакратычнага выбару – усё гэта сканчалася размовамі таго ці іншага ідэалягічнага накірунку. І нічога канкрэтнага з гэтага не вынікала.
І ГУАМ, і Садружнасьць дэмакратычнага выбару мелі на мэце спробу абмежаваць расейскую энэргаманаполію. Нічога з гэтага не атрымлівалася, бо, па-першае, гэта аб''ектыўна вельмі цяжка, а па-другое, краіны, якія зьбіраюцца, абдымаюцца, узьнімаюць сьцягі і гавораць правільныя словы, вельмі адрозьніваюцца паводле інтарэсаў. І казаць, што на нашай прасторы адны браты будуць нешта рабіць за іншых братоў – гэта не праходзіць нават як фантастыка. Нічога для Беларусі ніхто рабіць ня будзе, і Ўкраіна ў тым ліку. Я згодны з Андрэем, што большасьць краінаў нашай прасторы – аб''екты, а альянсы могуць фармаваць суб''екты.
Калі б фармаваньнем, умоўна кажучы, антырасейскага энэргетычнага альянсу заняліся Злучаныя Штаты, прычым усур''ёз, а ня так, што прыехаць і павітаць – вось гэта магло б мець пэрспэктыву. Але Злучаным Штатам зараз не да гэтага, а Эўразьвяз, на мой погляд, прадэманстраваў поўную няздольнасьць праводзіць зразумелую палітыку адносна суседзяў. Так што якога б там ні было саюзу Беларусі з кімсьці не праглядаецца”.
(Дракахруст: ) “Фёдар, Вы ўжо пачалі адказваць на маё наступнае пытаньне. Вы казалі, што ў Эўразьвязу няма ўцямнай палітыкі адносна суседзяў. А літаральна на мінулым тыдні Эўразьвяз як раз абнародаваў новую стратэгію адносна Беларусі. Як Вы яе ацэньваеце?”
(Лук’яўнаў: ) “Наагул, я нясьціпла спашлюся на сябе. Я даўно пісаў, што калі б Эўразьвяз быў здольны на абсалютна цынічную палітыку, ён бы паставіўся да Лукашэнкі, як нядаўна – да Кадафі. Той раптам стаў відушчым, закрыў сваю ядзерную праграму, заплаціў вялікія грошы родным людзей, якіх ён забіў, і стаў рэспэктабэльным партнэрам Захаду. Лукашэнка – чалавек значна больш прыстойны за Кадафі. І калі б Эўразьвяз мог так зьмяніць палітыку, спадар Лукашэнка стаў бы адданым прыхільнікам эўраінтэграцыі, але я ня думаю, што гэта магчыма гэтак наўпрост.
А па-другое, Лукашэнка выдатна разумее, што дэмакратызацыя пад наглядам Эўропы ў ягонай краіне скончыцца тым, што ён уладу страціць, а гарантыяў недатыкальнасьці і ўласнасьці яму ніхто ня дасьць. Так што крок Эўразьвязу цікавы, але ня думаю, што гэта на нешта паўплывае. Зразумела, калі адносіны Беларусі і Расеі дойдуць да таго, што Расея перакрые газ, іншымі словамі, дойдзе да таго, што на Захадзе зараз называюць "расейскім энэргетычным шантажом", я мяркую, што з прычыны інэрцыі мысьленьня сымпатыі да Беларусі ўзьнікнуць даволі моцныя”.
(Дракахруст: ) “Андрэй, Вы неаднойчы пісалі, што Лукашэнка антырасейскі палітык і можа хутка "сысьці" на Захад разам з Беларусьсю. Вось узьніклі адпаведныя прапановы Эўразьвязу. І рэакцыя афіцыйнага Менску на іх даволі кіслая”.
(Суздальцаў: ) “Даўно Эўразьвяз ня быў у такой ганьбе. 19 лістапада ў Ханоі спадар Буш і спадар Пуцін беларускае пытаньне абмяркоўвалі. І сур''ёзных канфліктаў паміж імі не было. А праз тры дні зьяўляецца гэтая стратэгія дэмакратызацыі Беларусі. Называецца, прачнуліся. Пры гэтым, Эўропа абвінавачвае Расею ў тым, што тая эканамічна падтрымлівае рэжым Лукашэнкі, забываючы, што ўсю жывую валюту Лукашэнка атрымлівае ад таго ж Эўразьвязу.
Я разумею і нават падзяляю абурэньне Аляксандра Рыгоравіча і ягонай камарыльі адносна гэтых прапановаў. Столькі гадоў ідуць закрытыя кантакты, абмяркоўваюцца варыянты, і раптам атрымліваць такія недасьпелыя, на погляд Менску, прапановы, якія ставяць палітычныя тэмы: выбары, вызваленьне палітвязьняў – тое, на што Менск пакуль ісьці ня хоча. Адсюль абурэньне Менску: "Мы ж з вамі столькі абмяркоўвалі, рыхтаваліся да супольнага штурму "Газпрома", а вы нам пра нейкую дэмакратызацыю гаворыце".
Лукашэнку пакуль здаецца, што ён вельмі моцны, і ні на якія пагадненьні ён пакуль не гатовы. Гэта – вярхушка гандлю. А тое, што Эўропа праявіла сябе, дык гэта яна спалохалася, што Масква з Вышынгтонам могуць дамовіцца па беларускім пытаньні без яе. І трэба ж так патрапіць – паміж самітам у Ханоі і самітам СНД. Магчыма, быў разьлік, што Масква спалохаецца гэтага ліста і ў дрыжыках падкіне таннага газу. Гэта ганьба”.
(Дракахруст: ) “Андрэй, я ня надта разумею, што Вас абурае. Эўразьвяз у абмен на нейкую эканамічную дапамогу дамагаецца ад Беларусі дэмакратызацыі. Вас менавіта гэта абурае?”
(Суздальцаў: ) “Мне гэта вельмі падабаецца. Але ключы ад дэмакратызацыі Беларусі знаходзяцца ня толькі ў Маскве, але і ў Брусэлі. Але Масква хоць імі не трасе і на дэмакратызацыю Беларусі не прэтэндуе. Эўропа на гэта прэтэндуе, хаця выдатна ведае, што галоўнае апірышча беларускага рэжыму знаходзіцца ў Ратэрдаме, дзе прадаюцца беларускія нафтапрадукты. Праз гэта ўсе пытаньні вырашаюцца вельмі хутка – і з выбарамі, і з палітзьняволенымі, і гэтак далей”.
(Грыцанаў: ) “Мне спадабалася гэтая ідэя, што на прасторы СНД ніхто ні з кім ня здольны дамовіцца. У 1944 годзе нейкі савецкі генэрал сказаў аднаму з кіраўнікоў югаслаўскай кампартыі Мілавану Джыласу: "Калі камунізм пераможа ва ўсім сьвеце, войны стануць абсалютна бязьлітаснымі". Зараз нашчадкі камуністаў, якія кіруюць ва ўсіх краінах СНД, дэманструюць менавіта гэта – яны няздольныя дамаўляцца, яны няздольныя сябраваць усур''ёз, бо няма маральных і нават палітычных прынцыпаў, якія б аб''ядноўвалі іх – суцэльнае шкурніцтва і жаданьне ўтрымаць уладу.
Што да Эўразьвязу, то ён сапраўды гуляе даволі непрыгожа. Адзіныя, хто здольныя змагацца за дэмакратызацыю сьвету, хай і даволі нехлямяжа, ці па меншай меры за захаваньне дэмакратыі – гэта Амэрыка і Вялікабрытанія. Эўразьвяз вядзе нейкую двурушніцкую палітыку. Гэтая прапанова, якую Эўразьвяз зрабіў Лукашэнку – гэта своеасаблівы плян Маршала. "Бацьку" назвалі суму, якую гатовыя за яго заплаціць, і гэтую суму ён прадэманструе Маскве. Вось Эўразьвяз абяцае мне столькі. А колькі дасьце вы? Гэтая прапанова Эўразьвязу аб''ектыўна ўмацавала пазыцыі Аляксандра Рыгоравіча на гэтых перамовах”.
(Дракахруст: ) “Якраз Менск так ня лічыць. Тыдзень таму намесьніца кіраўніка адміністрацыі Лукашэнкі Натальля Пяткевіч, камэнтуючы прапановы Эўразьвязу, сказала: “Іх журналісты спыталі “А колькі вы дасьце Беларусі?”, а ў адказ – маўчаньне”.
(Грыцанаў: ) “І ўсё ж атрымліваецца, што Эўропа дапамагае Лукашэнку весьці гандаль з Расеяй, шчыра кажучы. Хаця ў рэшце рэшт Эўропа зробіць тое, што скажа Амэрыка. Але гэта будзе толькі ў тым выпадку, калі сытуацыя стане крытычнай, але Лукашэнка, я мяркую, да гэтага не давядзе. А зараз, я лічу, Эўразьвяз гуляе на баку "бацькі".
(Дракахруст: ) “Ужо ўсе ўдзельнікі перадачы казалі пра яшчэ аднаго гульца – пра Злучаныя Штаты Амэрыкі. На гэтым тыдні на саміце НАТО ў Рызе прэзыдэнт Буш вельмі рэзка выказаўся наконт сытуацыі ў Беларусі, сказаўшы што яна "абражае сумленьне Эўропы і Амэрыкі". Сказана жорстка, але ў кантэксьце гэтай заявы цяжка ўявіць сабе, што калі адносіны Беларусі з Расеяй яшчэ пагоршацца, то з Вашынгтону на адрас Масквы прагучыць: "Лукашэнка, зразумела, дыктатар, але газ вы беларусам не адключайце". Як тут будзе вырашацца такая дылема: “абраза сумленьня Эўропы і Амэрыкі” паводле Буша – яна ж патэнцыйная ахвяра расейскага энэргетычнага дыктату?”
(Грыцанаў: ) “Я спадзяюся на Буша, бо для яго паняцьце сумленьня даражэй, чым для большасьці іншых лідэраў заходняга сьвету. Пры тым што ён таксама вымушаны лічыць, да таго ж на яго цісьне дэмакратычны Кангрэс, але такія рэчы, як сумленьне, для амэрыканцаў вельмі важныя. І таму, мне здаецца, што гэтая формула заклікае Эўропу яшчэ раз згадаць пра сумленьне, а ня толькі пра яе шкурныя інтарэсы.
Лукашэнка зараз паўтарае досьвед бальшавікоў. Не маглі дамовіцца Калчак з Дзянікіным, потым Дзянікін з палякамі, і ў выніку бальшавікі здолелі ўтрымацца ва ўладзе. Зараз гісторыя пішацца значна хутчэй і паводле іншых сцэнароў, але ў цэлым пакуль атрымліваецца менавіта так. Тры гульцы – ЗША, Эўразьвяз і Расея – ня могуць дамовіцца, тым больш што расейцы наагул ня хочуць дамаўляцца ні з кім, памятаючы досьвед Савецкага саюзу. Мне здаецца, што Буш будзе працягваць сваю лінію на ўзроўні маральнай аргумэнтацыі, што зараз самае важнае. З эканомікай паспрабуе разабрацца Масква”.
(Суздальцаў: ) “Тут атрымліваецца добры сцэнар. Перад Расеяй стаіць задача выпусьціць Аляксандра Рыгоравіча голым і босым у чыстае поле. Ён павінен прадэманстраваць, што сувэрэнітэт роўны ўсясьветным цэнам. Беларусь не знаходзіцца ў зоне карэнных інтарэсаў Злучаных Штатаў. Заява Буша ў Рызе – гэта заява салідарнасьці, яна каштоўнасная і справядлівая, і за гэта яму вялікі дзякуй. Але мы павінны разумець, што Беларусь – не Ўкраіна, і калі сытуацыя па стварэньню СП будзе зацягнутая, то зь 1 студзеня ўзьнікне крызыс. Расея зь першых жа дзён можа тады паварочваць транзыт на Ўкраіну і павольна зьніжаць ціск у беларускай трубе.
І тады кожны зоймецца сваёй справай. ЗША ня будуць выступаць у падтрымку Беларусі гэтак жа жорстка, як сёлета выступалі ў падтрымку Ўкраіны – яны аддадуць гэта ўсё Эўропе. Тут ў першых шэрагах будуць Літва і Польшча, іх задачай будзе абараняць Менск ад ціску "Газпрома".
Для амэрыканцаў каштоўнасьці адыгрываюць вялікую ролю, тут я згодны з Аляксандрам. Так што кожны будзе рабіць сваю справу. Падтрымка беларускаму рэжыму супраць "Газпрому" будзе, але з боку амэрыканцаў – ускосна”.
(Лук’яўнаў: ) “Я ў адрозьненьні ад калегаў з большым скепсісам стаўлюся да праблемы сумленьня Эўропы і Амэрыкі. Мне здаецца, што разьлікі з аднаго боку і шаблённая рыторыка зь іншай адыгрываюць значную ролю. Што тычыцца гіпатэтычнага канфлікту паміж Беларусьсю і Расеяй паводле мадэлі Расея-Ўкраіна год таму, мне здаецца, што тут ніякай супярэчнасьці ня будзе. І Эўразьвяз , і ЗША будуць жорстка выступаць не ў абарону Беларусі, а ў абарону стабільнасьці паставак. Хто стаў ахвяраў і чаму гэта адбылося – гэта наагул адыдзе на другі плян. А будзе сказана, што Расея ў чарговы раз выкарыстоўвае энэргетыку ў якасьці палітычнага інструмэнта і недастаткова клапоціцца аб сваіх кліентах у Эўропе. Гэта ніяк ня супярэчыць стаўленьню Вашынгтона ці Брусэлю да Лукашэнкі і яго рэжыму.
Так што для Расеі сытуацыя тут ня надта спрыяльная, асабліва ўлічваючы той вельмі нэгатыўны фон, які зараз склаўся ў адносінах Расеі і асабліва Эўразьвязу літаральна ў апошнія тыдні. Так што любыя дзеяньні Расеі ў гэтай сытуацыі будуць успрымацца нэгатыўна незалежна ад рэальных прычынаў”.
Таксама варта прыгадаць, што гэтая згода адбываецца на тле абвастрэньня адносінаў паміж дзьвюма краінамі – дастаткова прыгадаць цукровую, піўную, цукерачную войны, дэмарш расейскіх журналістаў, якія сышлі з саміту СНД, адмову прэм''ер-міністра Расеі прыняць беларускага калегу. На тле такіх "шчырых" адносінаў згода па ключавым пытаньні шмат якім экспэртам падаецца малаверагодным. А Вам? Аляксандар Грыцанаў”.
(Грыцанаў: ) “Шчыра кажучы, я веру, што прынцыповая згода дасягнутая, паколькі ўпершыню асабіста Пуцін, а ня нейкія прадстаўнікі і прэсавыя сакратары, агучыў дасягнутую дамоўленасьць па такім сур''ёзным пытаньні. І калі зараз Аляксандар Рыгоравіч , з прычыны свайго тэмпэрамэнту, сарве гэтае пагадненьне, гэта ўжо будзе выклік ня столькі Расеі, колькі асабіста Пуціну, што значна горш. Характар у Пуціна такі ж цяжкі, як у "бацькі", проста Пуцін больш карэктны чалавек дзякуючы піцерскай заквасцы. Таму я пасьля таго, як гэта асабіста пацьвердзіў Уладзімер Уладзіміравіч, лічу, што такое пагадненьне цалкам рэальнае – дзесьці 3-4 міл’ярда даляраў за "Белтрансгаз"”.А. Грыцанаў: "Я веру, што прынцыповая згода дасягнутая, паколькі ўпершыню асабіста Пуцін, а ня нейкія прадстаўнікі і прэсавыя сакратары, агучыў дасягнутую дамоўленасьць па такім сур''ёзным пытаньні".
(Дракахруст : ) “Андрэй Суздальцаў, а як Вы лічыце? Ці сапраўды бакі дамовіліся, што яны будуць танчыць ад той ацэнкі, якую даў галяндзкі аўдытар? Ці праз пару дзён зь Менску будзе сказана, што Пуцін неяк ня так зразумеў Лукашэнку?”
(Суздальцаў: ) “Па-першае, Пуцін, зразумела, не прыдумляў. Справа ў тым, што на перамовах з Пуціным Аляксандар Рыгоравіч пагаджаецца з усім і на ўсё. І Пуцін выходзіць і кажа : "Мы ўсё ўзгаднілі".Зразумела, дакумэнты ёсьць, працэдура ёсьць. Але самая працэдура ня мае аніякага значэньня і не зьвязаная з цаной на газ. Наагул, гэта велізарны посьпех беларускага боку, што ён здолеў ізноў у ліпені 2006 году накінуць гэты курс на ацэнку актываў "Белтрансгазу" і стварэньня сумеснага прадпрыемства. Гэта чыстай вады правакацыя”.
А. Суздальцаў: "На перамовах з Пуціным Аляксандар Рыгоравіч пагаджаецца з усім і на ўсё".
(Дракахруст : ) “Андрэй, але як Вы лічыце – ці сапраўды бакі пагадзіліся з ацэнкай, што "Белтрансгаз" каштуе 3.5 мільярды даляраў?”
(Суздальцаў: ) “Ды калі ласка. Я прызнаю, што такое пагадненьне ёсьць. Але яно не адыгрывае аніякай ролі. Вось убачыце”.
(Дракахруст : ) “Пра ролю мы пагаворым крыху пазьней. Фёдар Лук’янаў, Вы верыце ў тое, што на тле абвастрэньня адносінаў быкі прыйшлі да згоды па такім важным пытаньні? Хаця вось Андрэй лічыць, што яно няважнае...”
(Лук’янаў: ) “Я мяркую, што пытаньне дастаткова важнае. Я мяркую, што ўсё ж існуе пагадненьне, заключанае яшчэ да агучваньня ацэнкі незалежнага аўдытара, што бакі зь ёй пагодзяцца. І мне здаецца, што тая цана "Белтрансгазу", якая зараз была агучаная – яна дастаткова рэалістычная. Гэта значна больш таго, што першапачаткова хацеў плаціць "Газпром". Але і ён, і беларускі бок вылучалі свае цэны запыту.А вось ці будуць , зыходзячы з гэтай ацэнкі, ствараць СП і прадаваць "Белтрансгаз" – гэта, я мяркую, вельмі сумніўна. Спадар Лукашэнка выдатна разумее, што "Белтрансгаз" – гэта самы галоўны актыў Беларусі ў адносінах з Расеяй. Гэта – нарожны камень беларускага сувэрэнітэту. Пры гэтым ён выдатна разумее, што Расея ня надта хоча пачынаць 2007 год гэтак жа, як яна пачынала 2006 год, закручваючы заслонку Ўкраіне. "Газпром" ад гэтага панёс вялікія страты ў Эўропе – рэпутацыйныя і ня толькі. Лукашэнка ўсьведамляе, што на такую рэзкую меру Расея ізноў пайсьці не рызыкне. А калі так, то гэты гандаль і гульня будуць працягвацца”.
Ф.Лук’янаў: "Спадар Лукашэнка выдатна разумее, што "Белтрансгаз" - гэта самы галоўны актыў Беларусі ў адносінах з Расеяй. Гэта - нарожны камень беларускага сувэрэнітэту".
(Дракахруст : ) “Андрэй, вось Фёдар лічыць, што "Белтрансгаз" – гэта самы галоўны актыў Беларусі і Лукашэнкі. І вось зараз ужо пачалося абмеркаваньне, хто выйграў і хто прайграў ад гэтага пагадненьня. Вы лічыце, што гэта посьпех беларускага боку, некаторыя расейскія выданьні пішуць пра поўную перамогу "Газпрома". Тут сапраўды ёсьць пэўныя страты рэпутацыі беларускага кіраўніцтва. Паводле нядаўных незалежных апытаньняў, у Беларусі 80% грамадзянаў лічаць, што "Белтрансгаз" нельга прадаваць ні за якую цану. А Вы лічыце, што гэта посьпех Менску. Чаму?”
А.Суздальцаў: "Адзінае, што атрымае "Газпром" - гэта фармальны кантроль над беларускай трубой. Насамрэч ніякага кантролю над ёй ня будзе. Але з 1 студзеня пойдзе газ па 100-120 , максымум 130 даляраў".
(Суздальцаў: ) “Тлумачу. Сапраўды, Фёдар Лук''янаў цалкам мае рацыю – калі да канца году ствараецца СП, то Лукашэнку трэба неяк патлумачыць гэта беларускаму грамадзтву і беларускай намэнклятуры. Ён даўно эксплюатуе гэты міт, што ніводнай пядзі, ніводнага шруба беларускіх заводаў у каварныя рукі расейскага бізнэсу не аддадзім. А тут ствараецца СП з галоўным дэманізаваным ворагам беларускай эканомікі – з "Газпромам". Гэта сур''ёзны момант, зьвязаны зь яго легітымнасьцю і аўтарытэтам у грамадзтве. Калі ён яго вырашыць, ён можа займацца гэтым СП як заўгодна доўга.
Ствараць СП з дзяржавай, дзе ёсьць паняцьце "залатой акцыі", можна гадамі. Яно адразу патрапіць пад кантроль шматлікіх органаў, пад штрафы, будзе гандаль за кожнае месца ў радзе дырэктараў. Пра прыбытак і размовы ня будзе, пра кантроль над транзытам – таксама. Адзінае, што атрымае "Газпром" – гэта фармальны кантроль над беларускай трубой. Насамрэч, ніякага кантролю над ёй ня будзе. Але зь 1 студзеня пойдзе газ па 100-120, максымум 130 даляраў.
А СП будзе стварацца як мінімум да лета 2007 году, калі Расея пойдзе ў перадвыбарчую кампанію. Там ужо будзе не да Беларусі.
Гэта клясычная камбінацыя па замене праблемы. З сакавіка пытаньне стаяла аб продажы газа Беларусі ў 2007 годзе. З чэрвеня Лукашэнка і Сідорскі самі вярнулі праблему "Белтрансгазу" ў парадак дня перамоваў з "Газпромам".
(Дракахруст: ) “Пачакайце, але ж “Газпром” увесь час дамагаўся “Белтрансгазу” і зараз з задавальненьнем прыняў прапанову”.
(Суздальцаў: ) “Гэта было не адразу, гэта заняла некалькі тыдняў, гэта абмяркоўвалася. У Маскве была дыскусія на гэты конт, ці варта наагул зьвязвацца з гэтай іржавай трубой. Ды ў яе яшчэ 2 мільярды трэба ўкласьці на мадэрнізацыю. Гэта пастка.
У нас зь Беларусьсю саюзная дзяржава, але няма ніводнай сумеснай карпарацыі. З кім заўгодна робім, акрамя Беларусі”.
(Дракахруст: ) “Аляксандар, а Ваша ацэнка: хто выйграў , а хто прайграў у гэтай зьдзелцы, калі яна сапраўды адбылася?”
А.Грыцанаў: "Аляксандар Рыгоравіч калісьці сказаў : "Белтрансгаз" каштуе 5 мільярдаў. Калі мы аддаём таньней, нас усіх трэба саджаць у турму". І атрымліваецца, што калі "Белтрансгаз" беларускія ўлады пагадзіліся прадаць за тры з паловай мільярды, то павінны быць адпаведныя праўныя дзеяньні".
(Грыцанаў: ) “Па-першае, пры ўсёй павазе да незалежных сацыёлягаў, я ўпэўнены ў тым, што 80% насельніцтва Беларусі нават паняцьця ня маюць аб тым, што такое "Белтрансгаз". Таму паведамленьне "80% лічаць, што..." – гэта 80% ад тых 20-ці, якія маюць аб гэтым хоць якое ўяўленьне. Таму, па вялікім рахунку, гэта грамадзкую думку цікавіць ня будзе.
Па-другое, з пункту гледжаньня рэпутацыі , калі мы спрабуем перавесьці пытаньне ў маральную плоскасьць, мы тады нічога ня высьветлім для сябе, бо пра мараль даўно ўсе ў Беларусі забылі. Мэта тут адна – утрымацца ва ўладзе любой цаной і любымі сродкамі. Памятаеце, Аляксандар Рыгоравіч калісьці сказаў: "Белтрансгаз" каштуе 5 мільярдаў. Калі мы аддаём таньней, нас усіх трэба саджаць у турму". Ён казаў гэта ў прамым эфіры тэлебачаньня. І атрымліваецца, што калі "Белтрансгаз" беларускія ўлады пагадзіліся прадаць за тры з паловай мільярды, то павінны быць адпаведныя праўныя дзеяньні.
Я мяркую. што зацягнуць гэтае пытаньне ніхто Аляксандру Рыгоравічу не дазволіць. Я вось не разумею лёгіку Андрэя Суздальцава, калі ён кажа, што пойдзе газ па 120 даляраў, калі ня будзе пагадненьня. А чаму па 120, а не па 220 і ці не па 46 у такім выпадку?
Галоўнае тое, што "фамільнае срэбра" Беларусі, якое пацёртае і пагнутае яно б ні было, выстаўленае на торг, прычым беларускі лідэр прызнаў , што яго можна прадаць нават па меншай цане, чым ён дамагаўся раней. Гэта стала рэпутацыйнай перамогай Расеі і асабіста Пуціна, прычым без усялякіх "залатых акцыяў".
(Дракахруст : ) “Аляксандар, Вы кажаце, што 80% беларусаў не разумеюць, што такое "Белтрансгаз". Але і беларуская намэнклятура разумее. І ёй казалі, што пядзі не аддадзім, а зараз высьвятляецца, што аддадзім і ня пядзь. Тады шмат у каго можа скласьціся ўражаньне, што Лукашэнка не такі ўжо і ўсемагутны”.
А.Грыцанаў: "Ніколі намэнклятура ня тое што адзіным фронтам, а нават дзьвюма калёнамі ня зможа выступіць".
(Грыцанаў: ) “Што такое беларуская намэнклятура? Гэта некалькі вельмі сур''ёзных клянаў наверсе і процьма клянчыкаў унізе. За апошнія 10 гадоў Лукашэнка зрабіў усё, каб адзіная намэнклятура ў Беларусі ня склалася.
Улічваючы тое, што канкуруюць паміж сабой нават спэцслужбы, ня кажучы ўжо пра ўладныя кляны, ніколі намэнклятура ня тое што адзіным фронтам, а нават дзьвюма калёнамі ня зможа выступіць. Такога паняцьця – беларуская намэнклятура – наагул ня існуе, Аляксандар Рыгоравіч даўно зрабіў гэтых людзей закладнікамі сваёй палітыкі, і практычна ўсім і са сфэры эканомікі, і са сфэры ідэалёгіі, ня кажучы ўжо пра спэцслужбы, давядзецца сыходзіць, калі зь ім нешта здарыцца. У дадзеным выпадку "Ленин и партия – близнецы-братья".
Ф.Лук’янаў: "Пуцін, зразумела, у нас вельмі "круты" і такім сябе зараз адчувае, але падстаўляюць яго часта і, груба кажучы, “кідалі” яго кіраўнікі суседніх краінаў не адзін раз. І нічога – жывымі заставаліся".
(Лук’яўнаў: ) “Што тычыцца пагадненьня – дасягнутае яно ці не, то казаць, што яно дасягнутае, мы ня маем падставаў. Мы за шмат гадоў вывучылі асаблівасьці перамоўнага таленту Лукашэнкі, і мне не здаецца вялікай прычынай, якую прыводзіў Аляксандар, што, маўляў, калі пагадненьне сарвецца, то Лукашэнка падставіць Пуціна асабіста. Пуцін, зразумела, у нас вельмі "круты" і такім сябе зараз адчувае, але падстаўляюць яго часта і, груба кажучы, “кідалі” яго кіраўнікі суседніх краінаў не адзін раз. Варта прыгадаць і малдаўскага прэзыдэнта Вароніна, і ўкраінскага прэзыдэнта Кучму. І нічога – жывымі заставаліся. Як сам Пуцін сказаў аднойчы – хто нас пакрыўдзіць, трох дзён не пражыве. Лічыць, што гэта сапраўды так адносна самога Пуціна – гэта некаторае перабольшваньне, і Лукашэнка гэта таксама ведае”.
(Дракахруст: ) “Далей я прапаную пагаварыць пры іншых гульцоў, акрамя Беларусі і Расеі. Літаральна напярэдадні сустрэчы з Пуціным у Лукашэнкі адбылася сустрэча з прэзыдэнтамі Азэрбайджану і Ўкраіны. Тэмай перемоваў былі праблемы энэргетыкі, а папросту кажучы, супольнага супрацьдзеяньня расейскаму энэргетычнаму наступу. Некалькі імаверным вам падаецца, што такія супольныя дзеяньні , скажам, Беларусі і Ўкраіны, могуць адбыцца? Калі сытуацыя з Украінай паўторыцца ў Беларусі, ці могуць Беларусь і Ўкраіна выступіць адзіным фронтам, кантралюючы 100% расейскага транзыту газа ў Эўропу? Андрэй”.
А.Суздальцаў: "І Беларусь, і Ўкраіна – аб''екты, а не суб''екты нават рэгіянальнай палітыкі. Аб''екты з аб''ектамі інтэгравацца ня могуць".
(Суздальцаў: ) “Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка – майстра прадаваць што б там ні было, не прадаючы. Тое ж самае з украінска-беларускім саюзам. Аб''ектыўна такі саюз магчымы, бо Ўкраіна і Беларусь маюць падобныя інтарэсы ў адносінах да Расеі: гэта можа быць транзытны саюз, але не эканамічны, бо эканомікі канкурэнтныя. Палітычны саюз немагчымы нават не таму, што кіраўніцтва абедзьвюх краінаў вызнае розныя каштоўнасьці, а таму, што і Беларусь, і Ўкраіна – аб''екты, а не суб''екты нават рэгіянальнай палітыкі. Аб''екты з аб''ектамі інтэгравацца ня могуць.
Тут варта сказаць, што Аляксандар Рыгоравіч спрабуе стварыць гэты саюз паводле прынцыпу – аб''яднаемся супраць кагосьці. Не атрымаецца, я ў гэтым ўпэўнены”.
(Дракахруст : ) “Аляксандар, Андрэй казаў пра сяброўства супраць у нэгатыўным пляне, але можна пра гэта казаць і інакш. Двое апынуліся ў адной лодцы. Ці ня могуць яны скаардынаваць высілкі?”
А.Грыцанаў: "Ані Юшчанка, ані Аліеў, ані нехта іншы з гэтага шэрагу Лукашэнку саюзьнікам быць ня можа. Яны ж бачылі, як ён будуе саюзную дзяржаву зь нібыта самымі блізкімі братамі-славянамі".
(Грыцанаў: ) “Я згодны са спадаром Суздальцавым, што гэта малаімаверна. Лукашэнка паводле сваёй харызмы, паводле тэмпэрамэнту і матывацыяў – чысты імпэратар. Расейскі імпэратар Аляксандар ІІІ аднойчы сказаў, што ў Расеі ёсьць толькі два саюзьніка – яе армія і яе флёт. Гэтаксама ў Лукашэнкі адзіныя саюзьнікі – Шэйман, Навумаў і Сухарэнка. Ані Юшчанка, ані Аліеў, ані нехта іншы з гэтага шэрагу яму саюзьнікам быць ня можа. Яны ж бачылі, як ён будуе саюзную дзяржаву зь нібыта самымі блізкімі братамі-славянамі.
Гэта ўсё можа быць толькі на ўзроўні рыторыкі для беларускага электарату, да якога Лукашэнка, так выглядае, усё яшчэ сур''ёзна ставіцца, у адрозьненьні ад свайго выбаркаму. Ён да электарату, які глядзіць тэлевізар, ставіцца з павагай і ўвагай. Таму гэта чыстая рыторыка, якая ні да чаго прывесьці ў прынцыпе ня – мо – жа”.
(Дракахруст: ) “Фёдар, калі пагадненьне па "Белтрансгазу" дасягнутае, то газ адключаць наўрад ці будуць. Ну а калі згоды няма ці яна зьнікне. Калі справа дойдзе да адключэньня, ці падставіць Украіна плячо братам-беларусам?”
Ф.Лук’янаў: "І казаць, што на нашай прасторы адны браты будуць нешта рабіць за іншых братоў – гэта не праходзіць нават як фантастыка. Нічога для Беларусі ніхто рабіць ня будзе , і Ўкраіна ў тым ліку".
(Лук’яўнаў: ) "На пастсавецкай прасторы паняцьце саюза абсалютна дэвальваванае. У нас любое каньюнктурнае збліжэньне інтарэсаў адразу называюць стратэгічным саюзам. Спробаў было шмат – як з удзелам Расеі ў якасьці галоўнага саюзьніка, гэтак і супраць яе. І ва ўсіх выпадках – вельмі кволы вынік, што самая СНД, што нейкія інтэграцыйныя аб''яднаньні, ініцыяваныя Расеяй, што ГУАМ, што Садружнасьць дэмакратычнага выбару – усё гэта сканчалася размовамі таго ці іншага ідэалягічнага накірунку. І нічога канкрэтнага з гэтага не вынікала.
І ГУАМ, і Садружнасьць дэмакратычнага выбару мелі на мэце спробу абмежаваць расейскую энэргаманаполію. Нічога з гэтага не атрымлівалася, бо, па-першае, гэта аб''ектыўна вельмі цяжка, а па-другое, краіны, якія зьбіраюцца, абдымаюцца, узьнімаюць сьцягі і гавораць правільныя словы, вельмі адрозьніваюцца паводле інтарэсаў. І казаць, што на нашай прасторы адны браты будуць нешта рабіць за іншых братоў – гэта не праходзіць нават як фантастыка. Нічога для Беларусі ніхто рабіць ня будзе, і Ўкраіна ў тым ліку. Я згодны з Андрэем, што большасьць краінаў нашай прасторы – аб''екты, а альянсы могуць фармаваць суб''екты.
Калі б фармаваньнем, умоўна кажучы, антырасейскага энэргетычнага альянсу заняліся Злучаныя Штаты, прычым усур''ёз, а ня так, што прыехаць і павітаць – вось гэта магло б мець пэрспэктыву. Але Злучаным Штатам зараз не да гэтага, а Эўразьвяз, на мой погляд, прадэманстраваў поўную няздольнасьць праводзіць зразумелую палітыку адносна суседзяў. Так што якога б там ні было саюзу Беларусі з кімсьці не праглядаецца”.
(Дракахруст: ) “Фёдар, Вы ўжо пачалі адказваць на маё наступнае пытаньне. Вы казалі, што ў Эўразьвязу няма ўцямнай палітыкі адносна суседзяў. А літаральна на мінулым тыдні Эўразьвяз як раз абнародаваў новую стратэгію адносна Беларусі. Як Вы яе ацэньваеце?”
Ф.Лук’янаў: "Лукашэнка выдатна разумее, што дэмакратызацыя пад наглядам Эўропы ў ягонай краіне скончыцца тым, што ён улады страціць, а гарантыяў недатыкальнасьці і ўласнасьці яму ніхто ня дасьць".
(Лук’яўнаў: ) “Наагул, я нясьціпла спашлюся на сябе. Я даўно пісаў, што калі б Эўразьвяз быў здольны на абсалютна цынічную палітыку, ён бы паставіўся да Лукашэнкі, як нядаўна – да Кадафі. Той раптам стаў відушчым, закрыў сваю ядзерную праграму, заплаціў вялікія грошы родным людзей, якіх ён забіў, і стаў рэспэктабэльным партнэрам Захаду. Лукашэнка – чалавек значна больш прыстойны за Кадафі. І калі б Эўразьвяз мог так зьмяніць палітыку, спадар Лукашэнка стаў бы адданым прыхільнікам эўраінтэграцыі, але я ня думаю, што гэта магчыма гэтак наўпрост.
А па-другое, Лукашэнка выдатна разумее, што дэмакратызацыя пад наглядам Эўропы ў ягонай краіне скончыцца тым, што ён уладу страціць, а гарантыяў недатыкальнасьці і ўласнасьці яму ніхто ня дасьць. Так што крок Эўразьвязу цікавы, але ня думаю, што гэта на нешта паўплывае. Зразумела, калі адносіны Беларусі і Расеі дойдуць да таго, што Расея перакрые газ, іншымі словамі, дойдзе да таго, што на Захадзе зараз называюць "расейскім энэргетычным шантажом", я мяркую, што з прычыны інэрцыі мысьленьня сымпатыі да Беларусі ўзьнікнуць даволі моцныя”.
(Дракахруст: ) “Андрэй, Вы неаднойчы пісалі, што Лукашэнка антырасейскі палітык і можа хутка "сысьці" на Захад разам з Беларусьсю. Вось узьніклі адпаведныя прапановы Эўразьвязу. І рэакцыя афіцыйнага Менску на іх даволі кіслая”.
А.Суздальцаў: "Эўропа абвінавачвае Расею ў тым, што тая эканамічна падтрымлівае рэжым Лукашэнкі, забываючы, што ўсю жывую валюту Лукашэнка атрымлівае ад таго ж Эўразьвязу".
(Суздальцаў: ) “Даўно Эўразьвяз ня быў у такой ганьбе. 19 лістапада ў Ханоі спадар Буш і спадар Пуцін беларускае пытаньне абмяркоўвалі. І сур''ёзных канфліктаў паміж імі не было. А праз тры дні зьяўляецца гэтая стратэгія дэмакратызацыі Беларусі. Называецца, прачнуліся. Пры гэтым, Эўропа абвінавачвае Расею ў тым, што тая эканамічна падтрымлівае рэжым Лукашэнкі, забываючы, што ўсю жывую валюту Лукашэнка атрымлівае ад таго ж Эўразьвязу.
Я разумею і нават падзяляю абурэньне Аляксандра Рыгоравіча і ягонай камарыльі адносна гэтых прапановаў. Столькі гадоў ідуць закрытыя кантакты, абмяркоўваюцца варыянты, і раптам атрымліваць такія недасьпелыя, на погляд Менску, прапановы, якія ставяць палітычныя тэмы: выбары, вызваленьне палітвязьняў – тое, на што Менск пакуль ісьці ня хоча. Адсюль абурэньне Менску: "Мы ж з вамі столькі абмяркоўвалі, рыхтаваліся да супольнага штурму "Газпрома", а вы нам пра нейкую дэмакратызацыю гаворыце".
Лукашэнку пакуль здаецца, што ён вельмі моцны, і ні на якія пагадненьні ён пакуль не гатовы. Гэта – вярхушка гандлю. А тое, што Эўропа праявіла сябе, дык гэта яна спалохалася, што Масква з Вышынгтонам могуць дамовіцца па беларускім пытаньні без яе. І трэба ж так патрапіць – паміж самітам у Ханоі і самітам СНД. Магчыма, быў разьлік, што Масква спалохаецца гэтага ліста і ў дрыжыках падкіне таннага газу. Гэта ганьба”.
(Дракахруст: ) “Андрэй, я ня надта разумею, што Вас абурае. Эўразьвяз у абмен на нейкую эканамічную дапамогу дамагаецца ад Беларусі дэмакратызацыі. Вас менавіта гэта абурае?”
(Суздальцаў: ) “Мне гэта вельмі падабаецца. Але ключы ад дэмакратызацыі Беларусі знаходзяцца ня толькі ў Маскве, але і ў Брусэлі. Але Масква хоць імі не трасе і на дэмакратызацыю Беларусі не прэтэндуе. Эўропа на гэта прэтэндуе, хаця выдатна ведае, што галоўнае апірышча беларускага рэжыму знаходзіцца ў Ратэрдаме, дзе прадаюцца беларускія нафтапрадукты. Праз гэта ўсе пытаньні вырашаюцца вельмі хутка – і з выбарамі, і з палітзьняволенымі, і гэтак далей”.
А.Грыцанаў: "Зараз нашчадкі камуністаў, якія кіруюць ва ўсіх краінах СНД, дэманструюць менавіта гэта - яны няздольныя дамаўляцца, яны няздольныя сябраваць усур''ёз, бо няма маральных і нават палітычных прынцыпаў, якія б аб''ядноўвалі іх - суцэльнае шкурніцтва і жаданьне ўтрымаць уладу".
(Грыцанаў: ) “Мне спадабалася гэтая ідэя, што на прасторы СНД ніхто ні з кім ня здольны дамовіцца. У 1944 годзе нейкі савецкі генэрал сказаў аднаму з кіраўнікоў югаслаўскай кампартыі Мілавану Джыласу: "Калі камунізм пераможа ва ўсім сьвеце, войны стануць абсалютна бязьлітаснымі". Зараз нашчадкі камуністаў, якія кіруюць ва ўсіх краінах СНД, дэманструюць менавіта гэта – яны няздольныя дамаўляцца, яны няздольныя сябраваць усур''ёз, бо няма маральных і нават палітычных прынцыпаў, якія б аб''ядноўвалі іх – суцэльнае шкурніцтва і жаданьне ўтрымаць уладу.
Што да Эўразьвязу, то ён сапраўды гуляе даволі непрыгожа. Адзіныя, хто здольныя змагацца за дэмакратызацыю сьвету, хай і даволі нехлямяжа, ці па меншай меры за захаваньне дэмакратыі – гэта Амэрыка і Вялікабрытанія. Эўразьвяз вядзе нейкую двурушніцкую палітыку. Гэтая прапанова, якую Эўразьвяз зрабіў Лукашэнку – гэта своеасаблівы плян Маршала. "Бацьку" назвалі суму, якую гатовыя за яго заплаціць, і гэтую суму ён прадэманструе Маскве. Вось Эўразьвяз абяцае мне столькі. А колькі дасьце вы? Гэтая прапанова Эўразьвязу аб''ектыўна ўмацавала пазыцыі Аляксандра Рыгоравіча на гэтых перамовах”.
(Дракахруст: ) “Якраз Менск так ня лічыць. Тыдзень таму намесьніца кіраўніка адміністрацыі Лукашэнкі Натальля Пяткевіч, камэнтуючы прапановы Эўразьвязу, сказала: “Іх журналісты спыталі “А колькі вы дасьце Беларусі?”, а ў адказ – маўчаньне”.
(Грыцанаў: ) “І ўсё ж атрымліваецца, што Эўропа дапамагае Лукашэнку весьці гандаль з Расеяй, шчыра кажучы. Хаця ў рэшце рэшт Эўропа зробіць тое, што скажа Амэрыка. Але гэта будзе толькі ў тым выпадку, калі сытуацыя стане крытычнай, але Лукашэнка, я мяркую, да гэтага не давядзе. А зараз, я лічу, Эўразьвяз гуляе на баку "бацькі".
(Дракахруст: ) “Ужо ўсе ўдзельнікі перадачы казалі пра яшчэ аднаго гульца – пра Злучаныя Штаты Амэрыкі. На гэтым тыдні на саміце НАТО ў Рызе прэзыдэнт Буш вельмі рэзка выказаўся наконт сытуацыі ў Беларусі, сказаўшы што яна "абражае сумленьне Эўропы і Амэрыкі". Сказана жорстка, але ў кантэксьце гэтай заявы цяжка ўявіць сабе, што калі адносіны Беларусі з Расеяй яшчэ пагоршацца, то з Вашынгтону на адрас Масквы прагучыць: "Лукашэнка, зразумела, дыктатар, але газ вы беларусам не адключайце". Як тут будзе вырашацца такая дылема: “абраза сумленьня Эўропы і Амэрыкі” паводле Буша – яна ж патэнцыйная ахвяра расейскага энэргетычнага дыктату?”
А.Грыцанаў: "Я спадзяюся на Буша, бо для яго паняцьце сумленьня даражэй, чым для большасьці іншых лідэраў заходняга сьвету".
(Грыцанаў: ) “Я спадзяюся на Буша, бо для яго паняцьце сумленьня даражэй, чым для большасьці іншых лідэраў заходняга сьвету. Пры тым што ён таксама вымушаны лічыць, да таго ж на яго цісьне дэмакратычны Кангрэс, але такія рэчы, як сумленьне, для амэрыканцаў вельмі важныя. І таму, мне здаецца, што гэтая формула заклікае Эўропу яшчэ раз згадаць пра сумленьне, а ня толькі пра яе шкурныя інтарэсы.
Лукашэнка зараз паўтарае досьвед бальшавікоў. Не маглі дамовіцца Калчак з Дзянікіным, потым Дзянікін з палякамі, і ў выніку бальшавікі здолелі ўтрымацца ва ўладзе. Зараз гісторыя пішацца значна хутчэй і паводле іншых сцэнароў, але ў цэлым пакуль атрымліваецца менавіта так. Тры гульцы – ЗША, Эўразьвяз і Расея – ня могуць дамовіцца, тым больш што расейцы наагул ня хочуць дамаўляцца ні з кім, памятаючы досьвед Савецкага саюзу. Мне здаецца, што Буш будзе працягваць сваю лінію на ўзроўні маральнай аргумэнтацыі, што зараз самае важнае. З эканомікай паспрабуе разабрацца Масква”.
А.Суздальцаў: "ЗША ня будуць выступаць у падтрымку Беларусі гэтак жа жорстка, як сёлета выступалі ў падтрымку Ўкраіны - яны аддадуць гэта ўсё Эўропе".
(Суздальцаў: ) “Тут атрымліваецца добры сцэнар. Перад Расеяй стаіць задача выпусьціць Аляксандра Рыгоравіча голым і босым у чыстае поле. Ён павінен прадэманстраваць, што сувэрэнітэт роўны ўсясьветным цэнам. Беларусь не знаходзіцца ў зоне карэнных інтарэсаў Злучаных Штатаў. Заява Буша ў Рызе – гэта заява салідарнасьці, яна каштоўнасная і справядлівая, і за гэта яму вялікі дзякуй. Але мы павінны разумець, што Беларусь – не Ўкраіна, і калі сытуацыя па стварэньню СП будзе зацягнутая, то зь 1 студзеня ўзьнікне крызыс. Расея зь першых жа дзён можа тады паварочваць транзыт на Ўкраіну і павольна зьніжаць ціск у беларускай трубе.
І тады кожны зоймецца сваёй справай. ЗША ня будуць выступаць у падтрымку Беларусі гэтак жа жорстка, як сёлета выступалі ў падтрымку Ўкраіны – яны аддадуць гэта ўсё Эўропе. Тут ў першых шэрагах будуць Літва і Польшча, іх задачай будзе абараняць Менск ад ціску "Газпрома".
Для амэрыканцаў каштоўнасьці адыгрываюць вялікую ролю, тут я згодны з Аляксандрам. Так што кожны будзе рабіць сваю справу. Падтрымка беларускаму рэжыму супраць "Газпрому" будзе, але з боку амэрыканцаў – ускосна”.
Ф.Лук’янаў: "Будзе сказана, што Расея ў чарговы раз выкарыстоўвае энэргэтыку ў якасьці палітычнага інструмэнта і недастаткова клапоціцца аб сваіх кліентах у Эўропе. Гэта ніяк ня супярэчыць стаўленьню Вашынгтона ці Брусэлю да Лукашэнкі і яго рэжыму".
(Лук’яўнаў: ) “Я ў адрозьненьні ад калегаў з большым скепсісам стаўлюся да праблемы сумленьня Эўропы і Амэрыкі. Мне здаецца, што разьлікі з аднаго боку і шаблённая рыторыка зь іншай адыгрываюць значную ролю. Што тычыцца гіпатэтычнага канфлікту паміж Беларусьсю і Расеяй паводле мадэлі Расея-Ўкраіна год таму, мне здаецца, што тут ніякай супярэчнасьці ня будзе. І Эўразьвяз , і ЗША будуць жорстка выступаць не ў абарону Беларусі, а ў абарону стабільнасьці паставак. Хто стаў ахвяраў і чаму гэта адбылося – гэта наагул адыдзе на другі плян. А будзе сказана, што Расея ў чарговы раз выкарыстоўвае энэргетыку ў якасьці палітычнага інструмэнта і недастаткова клапоціцца аб сваіх кліентах у Эўропе. Гэта ніяк ня супярэчыць стаўленьню Вашынгтона ці Брусэлю да Лукашэнкі і яго рэжыму.
Так што для Расеі сытуацыя тут ня надта спрыяльная, асабліва ўлічваючы той вельмі нэгатыўны фон, які зараз склаўся ў адносінах Расеі і асабліва Эўразьвязу літаральна ў апошнія тыдні. Так што любыя дзеяньні Расеі ў гэтай сытуацыі будуць успрымацца нэгатыўна незалежна ад рэальных прычынаў”.
