Пра цалінных энтузіястаў не стамляліся пісаць газэты, пра іх дзень да ночы бубнелі талеркі радыёкропак. Тое, што выдавала ідэалягічна рэглямэнтаваная журналістыка, вельмі розьнілася ад таго, што было наяве. Людзей прывозілі ў непадрыхтаваныя для жытла мясьціны. А таму, ўжо праз год, а то і раней, многія энтузіясткі вярталіся да дому – хворыя, вашывыя, а некаторыя і цяжарныя. Многіх цаліньнікаў на адваротнай дарозе рабавалі. Аднаго майго крэўнага, калі ён вяртаўся з цаліны, абрабавалі ўжо ў родным мястэчку. Ён паўстаў на парозе хаты ў адных кальсонах, і быў празваны з тае нагоды Джавахарлалам Нэру: гэты індыйскі кіраўнік прыяжджаў у Маскву ў белых сподніках.
Цікава было слухаць аповеды тых, хто пабываў на цаліне. Самае страшнае, як вынікала з аповедаў, былі не маразы ды бураны і не адсутнасьць дарог, а тамтэйшая вада. “Цёплая, саланаватая, -- апавядаў адзін знаёмы журналіст, -- вып’еш і, як сьпяваў Антонаў: “Несёт меня… течение”.
Лекавацца таксама не было магчымасьці. Нават асьпірын быў у дэфіцыце. І нездарма папулярную песьню: “Вьётся дорога длинная, здравствуй, земля целинная”, -- цаліньнікі сьпявалі на новы лад: “Здравствуй, жена тифозная, тёща туберкулёзная”.
Распавядалі таксама вусьцішныя гісторыі пра тое, як падчас бурану гінулі цэлыя партыі перасяленцаў, як правальваліся пад лёд трактары, як людзі, зьбіўшыся з дарогі, блукалі безь пітва і ежы па бяскрайнім стэпе. Савецкія мастакі і літаратары шмат папрацавалі, услаўляючы чарговае “гераічнае зьдзяйсьненьне камуністычнай партыі і савецкага народу”. Рэалістычных рэчаў кшталту “Сьмерці перасяленца” перасоўніка Сяргея Іванова ніхто зь іх тады не пісаў.
Агулам на асваеньне цаліннай і абложнай зямлі выехала больш як 200 тысячаў беларусаў. Многія вярнуліся, але шмат хто абжыўся на новым месцы. Аргнаборы на цаліну працягваліся да пачатку шасьцідзясятых. Казахстанскі стэп урэшце разаралі, а вось родныя палеткі, скажам, на Гарадоччыне ды Расоншчыне скрозь парасьлі хмызьнякамі. І сёньня ўжо няма каму разворваць беларускую цаліну.
Цікава было слухаць аповеды тых, хто пабываў на цаліне. Самае страшнае, як вынікала з аповедаў, былі не маразы ды бураны і не адсутнасьць дарог, а тамтэйшая вада. “Цёплая, саланаватая, -- апавядаў адзін знаёмы журналіст, -- вып’еш і, як сьпяваў Антонаў: “Несёт меня… течение”.
Лекавацца таксама не было магчымасьці. Нават асьпірын быў у дэфіцыце. І нездарма папулярную песьню: “Вьётся дорога длинная, здравствуй, земля целинная”, -- цаліньнікі сьпявалі на новы лад: “Здравствуй, жена тифозная, тёща туберкулёзная”.
Распавядалі таксама вусьцішныя гісторыі пра тое, як падчас бурану гінулі цэлыя партыі перасяленцаў, як правальваліся пад лёд трактары, як людзі, зьбіўшыся з дарогі, блукалі безь пітва і ежы па бяскрайнім стэпе. Савецкія мастакі і літаратары шмат папрацавалі, услаўляючы чарговае “гераічнае зьдзяйсьненьне камуністычнай партыі і савецкага народу”. Рэалістычных рэчаў кшталту “Сьмерці перасяленца” перасоўніка Сяргея Іванова ніхто зь іх тады не пісаў.
Агулам на асваеньне цаліннай і абложнай зямлі выехала больш як 200 тысячаў беларусаў. Многія вярнуліся, але шмат хто абжыўся на новым месцы. Аргнаборы на цаліну працягваліся да пачатку шасьцідзясятых. Казахстанскі стэп урэшце разаралі, а вось родныя палеткі, скажам, на Гарадоччыне ды Расоншчыне скрозь парасьлі хмызьнякамі. І сёньня ўжо няма каму разворваць беларускую цаліну.