Пад''яжджаючы да ўрочышча Курапаты, я хвілін пятнаццаць не магла заехаць на кальцавую дарогу — міліцыянты ўсё перагарадзілі, паколькі па дарозе праяжджаў Аляксандар Лукашэнка.
Картэж прэзыдэнта ля Курапатаў не спыніўся. Але сёньня там было шмат людзей, якія прыйшлі памянуць сваіх рэпрэсаваных продкаў. Спадарыня Іраіда разам з сынам Юр’ем запаліла лямпадку ля курапацкага каменя па сваім забітым бацьку.
(Іраіда: ) “Сумленнага чалавека ня стала. Але такі час быў”.
(Карэспандэнтка: ) “Часта ў Курапаты прыходзіце?”
(Іраіда: ) “Часта ня магу, але на Радаўніцу заўсёды”.
(Карэспандэнтка: ) “Ці вы маеце зьвесткі, дзе расстралялі бацьку?”
(Юры: ) “У даведцы было напісана, што ў Менску 13 сакавіка 1938 году. Хутчэй за ўсё — тут. Сюды і ходзім. Тут месца ўсенароднай памяці”.
Спадарыня Іраіда запальвае лямпадку ля курапацкага каменя
Беларускі актор і тэлевядучы Юры Жыгамонт прыйшоў сёньня ў Курапаты памянуць свайго дзеда, расстралянага ў Расеі.
(Жыгамонт: ) “Калі я хадзіў у архіў КДБ, то там далі паперы, што ён быў расстраляны ў Горкім, цяпер гэта Ніжні Ноўгарад. Забралі ў 1937-м, а расстралялі ў 1938 годзе. Яго звалі Пётар Мацьвеевіч Жыгамонт”.
Уладзімер Юхо навязвае ручнікі на крыж
Пры канцы 1930-х гадоў сям’я спадара Аляксандра жыла недалёка ад курапацкага лесу ў вёсцы Нялідавічы, і тады яны часта чулі адтуль стрэлы. У 1937 годзе расстралялі бацьку спадара Аляксандра — Станіслава Адамавіча.
(Аляксандар: ) “Мы нават стрэлы чулі, калі тут расстрэльвалі, калі вецярок быў у наш бок. Тут жа дарогу па магілах правялі. А раней тут усё было плотам агароджана, і пасьля вайны таксама”.
Спадар Аляксандар ідзе па крыжовай алеі
Многія людзі прывялі сёньня ў Курапаты сваіх дзяцей, каб распавесьці ім пра гэтае жалобнае месца. Напрыклад, спадар Балбуцкі прыйшоў з сынам:
(Балбуцкі: ) “Мы на нашыя могілкі езьдзілі ўчора. Я — Балбуцкі Іван Мітрафанавіч, працую ў Міністэрстве прыродных рэсурсаў”.
(Карэспандэнтка: ) “У вас ёсьць рэпрэсаваныя сваякі?”
(Балбуцкі: ) “У нашым родзе такога няма, але ж многа людзей тут іншых. Гэта нашыя людзі”.
Іван Балбуцкі з сынам ля крыжа беларускім археолягам
Актывіст Кансэрватыўна-хрысьціянскай партыі БНФ Уладзімер Юхо сёньня навязваў на курапацкія крыжы вышытыя ручнікі.
(Юхо: ) “Ручнікі, якімі мы ўпрыгожылі курапацкія крыжы, зрабіла маці актывісткі нашай партыі Галіны Апанасевіч. Мой дзед загінуў у ГУЛАГу, і таму для мяне гэтае месца сьвятое. Я і крыж паставіў па дзеду”.
Юры Жыгамонт кладзе фарбаванае яйка ля курапацкага крыжа
Я сыходзіла з Курапатаў, а ва ўрочышча ішлі й ішлі людзі, каб памянуць ахвяраў палітычных рэпрэсіяў.
(Спадарыня: ) “Мае магілы далёка, таму я прыходжу сюды”.
(Спадарыня: ) “У нас расстраляных родных няма. Мы прыйшлі проста памянуць…”
(Яе дачка: ) “Аддаць даніну павагі ўсім, хто бязьвінна загінуў”.
(Спадарыня: ) “Мы прыйшлі аддаць даніну павагі ахвярам камуністычнага рэжыму. Адчуваем, што гэта наш доўг перад Беларусьсю, перад гісторыяй, перад дзецьмі”.
***
У месцах масавых рэпрэсіяў па ўсёй Беларусі сёньня ня ладзілася ніякіх адмысловых мерапрыемстваў. Але людзі туды ішлі самі – несьлі кветкі, запальвалі сьвечкі ля памятных крыжоў і згадвалі сваіх рэпрэсаваных продкаў.
Картэж прэзыдэнта ля Курапатаў не спыніўся. Але сёньня там было шмат людзей, якія прыйшлі памянуць сваіх рэпрэсаваных продкаў. Спадарыня Іраіда разам з сынам Юр’ем запаліла лямпадку ля курапацкага каменя па сваім забітым бацьку.
(Іраіда: ) “Сумленнага чалавека ня стала. Але такі час быў”.
(Карэспандэнтка: ) “Часта ў Курапаты прыходзіце?”
(Іраіда: ) “Часта ня магу, але на Радаўніцу заўсёды”.
(Карэспандэнтка: ) “Ці вы маеце зьвесткі, дзе расстралялі бацьку?”
(Юры: ) “У даведцы было напісана, што ў Менску 13 сакавіка 1938 году. Хутчэй за ўсё — тут. Сюды і ходзім. Тут месца ўсенароднай памяці”.
Спадарыня Іраіда запальвае лямпадку ля курапацкага каменя
Беларускі актор і тэлевядучы Юры Жыгамонт прыйшоў сёньня ў Курапаты памянуць свайго дзеда, расстралянага ў Расеі.
(Жыгамонт: ) “Калі я хадзіў у архіў КДБ, то там далі паперы, што ён быў расстраляны ў Горкім, цяпер гэта Ніжні Ноўгарад. Забралі ў 1937-м, а расстралялі ў 1938 годзе. Яго звалі Пётар Мацьвеевіч Жыгамонт”.
Уладзімер Юхо навязвае ручнікі на крыж
Пры канцы 1930-х гадоў сям’я спадара Аляксандра жыла недалёка ад курапацкага лесу ў вёсцы Нялідавічы, і тады яны часта чулі адтуль стрэлы. У 1937 годзе расстралялі бацьку спадара Аляксандра — Станіслава Адамавіча.
(Аляксандар: ) “Мы нават стрэлы чулі, калі тут расстрэльвалі, калі вецярок быў у наш бок. Тут жа дарогу па магілах правялі. А раней тут усё было плотам агароджана, і пасьля вайны таксама”.
Спадар Аляксандар ідзе па крыжовай алеі
Многія людзі прывялі сёньня ў Курапаты сваіх дзяцей, каб распавесьці ім пра гэтае жалобнае месца. Напрыклад, спадар Балбуцкі прыйшоў з сынам:
(Балбуцкі: ) “Мы на нашыя могілкі езьдзілі ўчора. Я — Балбуцкі Іван Мітрафанавіч, працую ў Міністэрстве прыродных рэсурсаў”.
(Карэспандэнтка: ) “У вас ёсьць рэпрэсаваныя сваякі?”
(Балбуцкі: ) “У нашым родзе такога няма, але ж многа людзей тут іншых. Гэта нашыя людзі”.
Іван Балбуцкі з сынам ля крыжа беларускім археолягам
Актывіст Кансэрватыўна-хрысьціянскай партыі БНФ Уладзімер Юхо сёньня навязваў на курапацкія крыжы вышытыя ручнікі.
(Юхо: ) “Ручнікі, якімі мы ўпрыгожылі курапацкія крыжы, зрабіла маці актывісткі нашай партыі Галіны Апанасевіч. Мой дзед загінуў у ГУЛАГу, і таму для мяне гэтае месца сьвятое. Я і крыж паставіў па дзеду”.
Юры Жыгамонт кладзе фарбаванае яйка ля курапацкага крыжа
Я сыходзіла з Курапатаў, а ва ўрочышча ішлі й ішлі людзі, каб памянуць ахвяраў палітычных рэпрэсіяў.
(Спадарыня: ) “Мае магілы далёка, таму я прыходжу сюды”.
(Спадарыня: ) “У нас расстраляных родных няма. Мы прыйшлі проста памянуць…”
(Яе дачка: ) “Аддаць даніну павагі ўсім, хто бязьвінна загінуў”.
(Спадарыня: ) “Мы прыйшлі аддаць даніну павагі ахвярам камуністычнага рэжыму. Адчуваем, што гэта наш доўг перад Беларусьсю, перад гісторыяй, перад дзецьмі”.
***
У месцах масавых рэпрэсіяў па ўсёй Беларусі сёньня ня ладзілася ніякіх адмысловых мерапрыемстваў. Але людзі туды ішлі самі – несьлі кветкі, запальвалі сьвечкі ля памятных крыжоў і згадвалі сваіх рэпрэсаваных продкаў.