Менгарвыканкам дазволіў правесьці “Эўрапейскі марш” 14 кастрычніка. Як можна пракамэнтаваць гэтае рашэньне ўладаў? Чаму затрымліваюць апазыцыянэраў? Ці маюць улады пэўную тактыку датычна апазыцыі?
Чаму дазволілі “Эўрапейскі марш”?
Валер Карбалевіч: “У дазволе ўладаў на правядзеньне “Эўрапейскага маршу”, здаецца няма нічога незвычайнага. Апошнія гады ўлады звычайна дазвалялі іншыя буйныя акцыі апазыцыі — на Дзень Волі, “Чарнобыльскі шлях”, але пры гэтым зьмянялі месца збору, маршрут шэсьця, скіроўваючы яго на плошчу Бангалор.
Але цікава, што паўтара тыдня таму ўлады не дазволілі правесьці пікеты ў абарону сацыяльных правоў. З 458 заявак у краіне задаволілі толькі тры. Не дазволілі правесьці пікеты нават на плошчы Бангалор.
Больш за тое, міліцыя правяла цэлую спэцапэрацыю — хадзілі па кватэрах заяўнікаў і патрабавалі пісьмова адмовіцца ад правядзеньня пікетаў і агітацыі ў падтрымку “Сацыяльнага маршу”.
Чым вы тлумачыце такія дзеяньні ўладаў?”
Віктар Івашкевіч: “Пагаршаецца эканамічнае становішча ў краіне. Прычым, улады разумеюць, што ёсьць тэндэнцыя да пагаршэньня ў наступным годзе.
Улады ня хочуць нічога мяняць у дзяржаве, хочуць захаваць сваю ўладу ў поўным аб’ёме. Але адначасова яны хочуць атрымаць мільёны даляраў ад эканамічных дачыненьняў з Эўропай.
Таму ўлады мусяць нешта дазваляць празь “не хачу” пад ціскам Эўразьвязу. Хоць усё нутро іх імкнецца да ранейшай схемы ціску на апазыцыю.
Адсюль і хаатычнасьць дзеяньняў. З аднаго боку, дазваляюць “Эўрапейскі марш”, а зь іншага боку, працягваюць рэпрэсіі. Запрашаюць арганізатараў маршу на перамовы ў гарвыканкам, а пры выхадзе аднаго зь іх арыштоўваюць.
Гэты хаос у паводзінах уладаў вынікае з таго, што ўся сыстэма скіраваная на рэпрэсіі. І загаду спыніць рэпрэсіі няма. Таму і такі разнабой у дзеяньнях улады”.
Юры Чавусаў: “Эўрапейскі марш”, адрозна ад нядаўніх пікетаў у абарону сацыяльных правоў, меў большую падтрымку Эўразьвязу. Гэтым тлумачыцца большая лагоднасьць да “Эўрапейскага маршу”.
Другая прычына такога рознага стаўленьня да розных акцыяў палягае ў тым, што ўлады цяпер баяцца сацыяльнай тэматыкі больш, чым ідэалягізаванай праэўрапейскай тэматыкі. Таму і дазволілі “Эўрапейскі марш”.
Карбалевіч: “А, можа, тут усё прасьцей тлумачыцца? Пікету лёгка перашкодзіць. А вось калі на “Эўрапейскі марш” прыйдзе вялікая колькасьць людзей, то іх проста так не разгоніш.
Таму, магчыма, тут дзейнічае такая лёгіка: калі яны ўсё роўна зьбяруцца, то лепш дазволіць і скіраваць іх пэўным маршрутам — на тую ж плошчу Бангалор”.
Чавусаў: “Пабачым, ці дазволяць правесьці “Сацыяльны марш”. Паводле маштабаў акцыі аднолькавыя, а паводле зьместу, лёзунгаў — розныя. І можна сказаць, што тактыка апазыцыі ісьці двума маршамі дастаткова разумная”.
Чаму затрымліваюць апазыцыянэраў перад акцыяй?
Карбалевіч: “Як звычайна (так робяць апошнія два гады), напярэдадні вулічных акцыяў міліцыянты пачалі затрыманьні й арышты апазыцыйных актывістаў. Найбольш актыўныя чамусьці тут улады рэгіёнаў.
Вось на гэты час найбольш інфармацыі з гэтай нагоды прыходзіць з Гомелю і Горадні. Гледзячы па ўсім, чым бліжэй да “Эўрапейскага маршу”, тым болей будзе арыштаў. Як можна гэта пракамэнтаваць?”
Івашкевіч: “Задача ўладаў — паменшыць колькасьць удзельнікаў маршу. Можна меркаваць, улады маюць інфармацыю, што людзей прыйдзе шмат. Калі б яны лічылі, што іх прыйдзе мала, то, як з тымі пікетамі, забаранілі б, затрымалі.
Арышты ў рэгіёнах патрэбныя, каб напалохаць людзей, каб яны ня ехалі ў Менск на марш. Але, думаю, маштаб рэпрэсіяў ня будзе такім, як напярэдадні 19 сакавіка 2006 году ці 25 сакавіка 2007 году, калі колькасьць арыштаў ішла на дзясяткі й сотні. Бо іншая сытуацыя ў дачыненьнях з Эўразьвязам”.
Чавусаў: “Я не пагадзіўся б з тым, што гэтымі арыштамі ўлады імкнуцца паменшыць колькасьць удзельнікаў маршу. Небясьпека маршу для ўладаў — ня ў колькасьці ўдзельнікаў.
Гэтыя рэпрэсіі, асабліва ў рэгіёнах — звыклая мадэль паводзінаў уладаў напярэдадні значных грамадзка-палітычных падзеяў. Улады дзейнічаюць паводле загаду, бо яго не адмянілі. У Менску яшчэ можна адкруціць.
Вось спадара Івашкевіча то затрымліваюць, то адпускаюць. У рэгіёнах рэгуляваць старую схему складаней. Таму цяпер арыштоўваюць тых, каго звычайна арыштоўваюць перад масавымі акцыямі”.
Івашкевіч: “Ёсьць сьпісы тых, каго трэба арыштоўваць, якія склалі яшчэ два гады таму”.
Ці маюць улады тактыку ў дачыненьні да апазыцыі?
Карбалевіч: “Лідэры апазыцыі імкнуцца ператварыць “Эўрапейскі марш” у чыньнік, які зьменіць палітычную атмасфэру ў краіне, у пачатак дыялёгу паміж уладамі й апазыцыяй.
Дзеля гэтага накіравалі ліст намесьніцы кіраўніка адміністрацыі прэзыдэнта Натальлі Пяткевіч. Але тая адказала фармальнай адпіскай. Гэта азначае, што ні да якога дыялёгу з апазыцыяй сёньня ўлады не гатовыя.
Ці ёсьць увогуле ў іх нейкая зразумелая калі не стратэгія, то тактыка ў дачыненьні да апазыцыі? Якая тут лёгіка?”
Івашкевіч: “Памяняць паводзіны ўладаў можа эканамічны крызіс. Пакуль дзейнічае старая праграма. Але ў яе залез вірус няўпэўненасьці. Сёньня ўлады разгубленыя. Большасьць кіроўных чыноўнікаў пакуль лічыць, што мо “само ўсё рассасецца”.
Гэтым годам сытуацыя зьмянілася ў тым сэнсе, што падзеі ініцыюе апазыцыя, а ўлада рэагуе. Раней было наадварот. Зьвярніце ўвагу, афіцыйная прапаганда нічога ня кажа пра “Эўрапейскі марш”.
Зімоўскі заявіў, што “Эўрапейскі марш” — гэта не гламурна. Калі згадаць, што раней нас аблівалі памыямі, тут адчуваецца разгубленасьць уладаў. Ранейшая сыстэма дае збоі, новай не прыдумана”.
Карбалевіч: “Любая контрапрапаганда ў той жа час ёсьць і рэклямай. Таму ўлады вырашылі маўчаць пра “Эўрапейскі марш”. Спадар Івашкевіч, вы чакалі прыкладна такога адказу ад спадарыні Пяткевіч?”
Івашкевіч: “Я лічыў, што існуе 30% шанцаў на тое, што яна пагодзіцца сустрэцца з прадстаўнікамі апазыцыі. Але хачу заўважыць, што спадарыня Пяткевіч дала афіцыйны адказ, прапанаваўшы зьвяртацца ў Менгарвыканкам. Раней на такія лісты ніхто ніякіх адказаў не даваў”.
Карбалевіч: “Так, сапраўды, ні Лукашэнка ня даў адказу на зварот Мілінкевіча, ні Сідорскі не адказаў на ліст Лябедзькі”.
Чавусаў: “Так, цяпер улада вымушаная рэагаваць на выклікі, якія робіць апазыцыя. Кіраўніцтва Беларусі лічыла, што дастаткова будзе сказаць у Брусэлі пра жаданьне супрацоўнічаць з Эўразьвязам — і можна будзе атрымаць эўрапейскія крэдыты.
Але высьветлілася, што дзеля гэтага трэба пачаць рабіць крокі да дэмакратызацыі. І ўлады разгубіліся. Няма вызначанай тактыкі, ёсьць хістаньні з боку ў бок”.
Карбалевіч: “Такім чынам, усе абставіны, зьвязаныя з “Эўрапейскім маршам”, стануць тэстам на гатоўнасьць уладаў мяняць сваю палітыку”.
Чаму дазволілі “Эўрапейскі марш”?
Валер Карбалевіч: “У дазволе ўладаў на правядзеньне “Эўрапейскага маршу”, здаецца няма нічога незвычайнага. Апошнія гады ўлады звычайна дазвалялі іншыя буйныя акцыі апазыцыі — на Дзень Волі, “Чарнобыльскі шлях”, але пры гэтым зьмянялі месца збору, маршрут шэсьця, скіроўваючы яго на плошчу Бангалор.
Але цікава, што паўтара тыдня таму ўлады не дазволілі правесьці пікеты ў абарону сацыяльных правоў. З 458 заявак у краіне задаволілі толькі тры. Не дазволілі правесьці пікеты нават на плошчы Бангалор.
Больш за тое, міліцыя правяла цэлую спэцапэрацыю — хадзілі па кватэрах заяўнікаў і патрабавалі пісьмова адмовіцца ад правядзеньня пікетаў і агітацыі ў падтрымку “Сацыяльнага маршу”.
Чым вы тлумачыце такія дзеяньні ўладаў?”
Віктар Івашкевіч: “Пагаршаецца эканамічнае становішча ў краіне. Прычым, улады разумеюць, што ёсьць тэндэнцыя да пагаршэньня ў наступным годзе.Улады ня хочуць нічога мяняць у дзяржаве, хочуць захаваць сваю ўладу ў поўным аб’ёме. Але адначасова яны хочуць атрымаць мільёны даляраў ад эканамічных дачыненьняў з Эўропай.
Таму ўлады мусяць нешта дазваляць празь “не хачу” пад ціскам Эўразьвязу. Хоць усё нутро іх імкнецца да ранейшай схемы ціску на апазыцыю.
Адсюль і хаатычнасьць дзеяньняў. З аднаго боку, дазваляюць “Эўрапейскі марш”, а зь іншага боку, працягваюць рэпрэсіі. Запрашаюць арганізатараў маршу на перамовы ў гарвыканкам, а пры выхадзе аднаго зь іх арыштоўваюць.
Гэты хаос у паводзінах уладаў вынікае з таго, што ўся сыстэма скіраваная на рэпрэсіі. І загаду спыніць рэпрэсіі няма. Таму і такі разнабой у дзеяньнях улады”.
Юры Чавусаў: “Эўрапейскі марш”, адрозна ад нядаўніх пікетаў у абарону сацыяльных правоў, меў большую падтрымку Эўразьвязу. Гэтым тлумачыцца большая лагоднасьць да “Эўрапейскага маршу”.Другая прычына такога рознага стаўленьня да розных акцыяў палягае ў тым, што ўлады цяпер баяцца сацыяльнай тэматыкі больш, чым ідэалягізаванай праэўрапейскай тэматыкі. Таму і дазволілі “Эўрапейскі марш”.
Карбалевіч: “А, можа, тут усё прасьцей тлумачыцца? Пікету лёгка перашкодзіць. А вось калі на “Эўрапейскі марш” прыйдзе вялікая колькасьць людзей, то іх проста так не разгоніш.
Таму, магчыма, тут дзейнічае такая лёгіка: калі яны ўсё роўна зьбяруцца, то лепш дазволіць і скіраваць іх пэўным маршрутам — на тую ж плошчу Бангалор”.
Чавусаў: “Пабачым, ці дазволяць правесьці “Сацыяльны марш”. Паводле маштабаў акцыі аднолькавыя, а паводле зьместу, лёзунгаў — розныя. І можна сказаць, што тактыка апазыцыі ісьці двума маршамі дастаткова разумная”.
Чаму затрымліваюць апазыцыянэраў перад акцыяй?
Карбалевіч: “Як звычайна (так робяць апошнія два гады), напярэдадні вулічных акцыяў міліцыянты пачалі затрыманьні й арышты апазыцыйных актывістаў. Найбольш актыўныя чамусьці тут улады рэгіёнаў.
Вось на гэты час найбольш інфармацыі з гэтай нагоды прыходзіць з Гомелю і Горадні. Гледзячы па ўсім, чым бліжэй да “Эўрапейскага маршу”, тым болей будзе арыштаў. Як можна гэта пракамэнтаваць?”
Івашкевіч: “Задача ўладаў — паменшыць колькасьць удзельнікаў маршу. Можна меркаваць, улады маюць інфармацыю, што людзей прыйдзе шмат. Калі б яны лічылі, што іх прыйдзе мала, то, як з тымі пікетамі, забаранілі б, затрымалі.
Арышты ў рэгіёнах патрэбныя, каб напалохаць людзей, каб яны ня ехалі ў Менск на марш. Але, думаю, маштаб рэпрэсіяў ня будзе такім, як напярэдадні 19 сакавіка 2006 году ці 25 сакавіка 2007 году, калі колькасьць арыштаў ішла на дзясяткі й сотні. Бо іншая сытуацыя ў дачыненьнях з Эўразьвязам”.
Чавусаў: “Я не пагадзіўся б з тым, што гэтымі арыштамі ўлады імкнуцца паменшыць колькасьць удзельнікаў маршу. Небясьпека маршу для ўладаў — ня ў колькасьці ўдзельнікаў.
Гэтыя рэпрэсіі, асабліва ў рэгіёнах — звыклая мадэль паводзінаў уладаў напярэдадні значных грамадзка-палітычных падзеяў. Улады дзейнічаюць паводле загаду, бо яго не адмянілі. У Менску яшчэ можна адкруціць.
Вось спадара Івашкевіча то затрымліваюць, то адпускаюць. У рэгіёнах рэгуляваць старую схему складаней. Таму цяпер арыштоўваюць тых, каго звычайна арыштоўваюць перад масавымі акцыямі”.
Івашкевіч: “Ёсьць сьпісы тых, каго трэба арыштоўваць, якія склалі яшчэ два гады таму”.
Ці маюць улады тактыку ў дачыненьні да апазыцыі?
Карбалевіч: “Лідэры апазыцыі імкнуцца ператварыць “Эўрапейскі марш” у чыньнік, які зьменіць палітычную атмасфэру ў краіне, у пачатак дыялёгу паміж уладамі й апазыцыяй.
Дзеля гэтага накіравалі ліст намесьніцы кіраўніка адміністрацыі прэзыдэнта Натальлі Пяткевіч. Але тая адказала фармальнай адпіскай. Гэта азначае, што ні да якога дыялёгу з апазыцыяй сёньня ўлады не гатовыя.
Ці ёсьць увогуле ў іх нейкая зразумелая калі не стратэгія, то тактыка ў дачыненьні да апазыцыі? Якая тут лёгіка?”
Івашкевіч: “Памяняць паводзіны ўладаў можа эканамічны крызіс. Пакуль дзейнічае старая праграма. Але ў яе залез вірус няўпэўненасьці. Сёньня ўлады разгубленыя. Большасьць кіроўных чыноўнікаў пакуль лічыць, што мо “само ўсё рассасецца”.
Гэтым годам сытуацыя зьмянілася ў тым сэнсе, што падзеі ініцыюе апазыцыя, а ўлада рэагуе. Раней было наадварот. Зьвярніце ўвагу, афіцыйная прапаганда нічога ня кажа пра “Эўрапейскі марш”.
Зімоўскі заявіў, што “Эўрапейскі марш” — гэта не гламурна. Калі згадаць, што раней нас аблівалі памыямі, тут адчуваецца разгубленасьць уладаў. Ранейшая сыстэма дае збоі, новай не прыдумана”.
Карбалевіч: “Любая контрапрапаганда ў той жа час ёсьць і рэклямай. Таму ўлады вырашылі маўчаць пра “Эўрапейскі марш”. Спадар Івашкевіч, вы чакалі прыкладна такога адказу ад спадарыні Пяткевіч?”
Івашкевіч: “Я лічыў, што існуе 30% шанцаў на тое, што яна пагодзіцца сустрэцца з прадстаўнікамі апазыцыі. Але хачу заўважыць, што спадарыня Пяткевіч дала афіцыйны адказ, прапанаваўшы зьвяртацца ў Менгарвыканкам. Раней на такія лісты ніхто ніякіх адказаў не даваў”.
Карбалевіч: “Так, сапраўды, ні Лукашэнка ня даў адказу на зварот Мілінкевіча, ні Сідорскі не адказаў на ліст Лябедзькі”.
Чавусаў: “Так, цяпер улада вымушаная рэагаваць на выклікі, якія робіць апазыцыя. Кіраўніцтва Беларусі лічыла, што дастаткова будзе сказаць у Брусэлі пра жаданьне супрацоўнічаць з Эўразьвязам — і можна будзе атрымаць эўрапейскія крэдыты.
Але высьветлілася, што дзеля гэтага трэба пачаць рабіць крокі да дэмакратызацыі. І ўлады разгубіліся. Няма вызначанай тактыкі, ёсьць хістаньні з боку ў бок”.
Карбалевіч: “Такім чынам, усе абставіны, зьвязаныя з “Эўрапейскім маршам”, стануць тэстам на гатоўнасьць уладаў мяняць сваю палітыку”.
