Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Максім Жбанкоў: "Усё, што я рабіў у розных сфэрах, было шляхам да маёй уласнай свабоды"


Вольга Караткевіч, Прага 6 чэрвеня госьцем "Начной свабоды" быў культуроляг і кінааналітык Максім Жбанкоў, выкладчык Беларускага калегіюму. Слухачы "Свабоды" ведаюць яго як аўтара кінааглядаў.

"Тэлебачаньне, інтэрнэт – гэта розныя дыялекты адзінай візуальнай мовы сучаснай культуры".

Караткевіч: "Калі вы робіце кінаагляд для радыё, як вы ўяўляеце і ці ўяўляеце слухача?"

Жбанкоў: "Я ўяўляю сабе не проста радыёслухача, а менавіта слухача "Свабоды", па-эўрапейску арыентаванага, гарадзкога жыхара сярэдніх гадоў, зацікаўленага ў актуальных культурніцкіх плынях. Менавіта таму свае тэксты я стараюся рабіць ня ў выглядзе дырэктыў ці загадаў: вось гэта паглядзіце, а хутчэй размаўзляю зь імі так, як я размаўляю са сваімі сябрамі: адкрыта, шчыра і па-сяброўску".

Караткевіч: "Як вы думаеце, ці прыватны экран і інтэрнэт можа выціснуць кінатэатар?"

Жбанкоў: "Гэта ўсё роўна, што запытацца (як у свой час, дарэчы, і пыталіся), ці можа кіно забіць тэатар альбо ці можа тэлебачаньне забіць кіно. Відавочна, не..."

Караткевіч: "У чым фэномэн сучаснага кінатэатра?"

Жбанкоў: "Па-першае, кінатэатар -- гэта зона калектыўнага спачуваньня, у кіназалі атрымліваецца тое самае, што і на футболе, і на рок-канцэрце. Калі прыватныя эмоцыі спалучаюцца ў адзінае і ўзьнікае моцны калектыўны рэзананс, калектыўны рух душы гледачоў. Зь іншага боку, натуральна, ёсьць магія вялікага экрану. Але, напэўна, галоўнае не гэта, справа ў тым, што тэлебачаньне, інтэрнэт і г.д. – гэта розныя дыялекты адзінай візуальнай мовы сучаснай культуры. Дыялекты адзін аднаго не забіваюць. Яны нармальна суіснуюць, саўдзельнічаюць у агульнай справе ўплыву на гледача".

"Аналітыкі – гэта тыя, хто здольны разьбіраць рэчаіснасьць на кавалкі і будаваць на гэтай падставе пэўныя канцэпты".

Караткевіч: "У якой сфэры вы адчуваеце найбольшую самарэалізаванасьць?"

Жбанкоў: "Як ні дзіўна, не ў той сфэры, якая запісаная ў маім дыплёме. Я зараз не займаюся прафэсійна філязофіяй, і шчыра кажучы, вельмі гэтаму рады. Мне значна больш цікава зараз працаваць у больш адкрытых фарматах аўтарскага выказваньня. Зараз для мяне гэта кінааналітыка, якую я пішу паводле замовы газэты "Салідарнасьць", гэта па-першае, і па-другое, гэта напэўна мае радыёпраекты, тое, што я раблю на радыёхвалях. Мне гэта цікава".

Караткевіч: "Вас называюць кінааналітыкам... А вы іншым аналітыкам давяраеце?"

Жбанкоў: "Чаму не, лічу, што аналітыкі неабходныя. Але трэба да іх таксама ставіцца з пэўнай дыстанцыяй. Трэба разумець, што аналітыкі – гэта не прарокі, гэта не носьбіты нейкага адзінага правільнага інфармацыйнага поля, аналітыкі – гэта проста тыя, хто здольны разьбіраць рэчаіснасьць на кавалкі і будаваць на гэтай падставе пэўныя канцэпты. Кожны аналітык – гэта аўтар канцэптаў, колькі канцэптаў – столькі ключоў да рэчаіснасьці. Варта мець іх шмат, але карыстацца імі і абіраць, які з ключоў у дадзены момант будзе для вас зручным, кожны мусіць сам. Таму аналітык – гэта ўсяго толькі прапанова пэўнага погляду на рэчы. І мне, натуральна, заўсёды цікавыя іншыя абгрунтаваныя погляды на рэчы. Але я пакідаю сабе права зь імі не пагаджацца".

"Кінафэсты – гульня ў адны вароты, дамоўныя матчы"

Караткевіч: "Як вы перажываеце кінафэстывалі?"

Жбанкоў: "Я іх не перажываю, я іх проста не выношу, і лічу, што гэта тое, што зьяўляецца абсалютнай падробкай, імітацыяй рэальнага творчага працэсу. Нармальныя кінападзеі адбываюцца на кінастудыях, у сэрцах аўтараў, у сьвядомасьці гледачоў. Кінафэсты на сёньняшні дзень – гэта глябальны піар, гэта кінарынкі, дакладней кажучы, гэта камэрцыя плюс калектыўная нахабная прэзэнтацыя зорак і кінафабрыкантаў. Нельга разьлічваць на тое, што гэтыя фэсты аб''ектыўныя, нельга сур''ёзна ставіцца да іх вынікаў. Гэта гульня ў адны вароты, так бы мовіць, дамоўныя матчы".

Караткевіч: "Ці ёсьць у вас любімы пэрсанаж у кіно?"

Жбанкоў: "Я зараз сябе злавіў на дзіўнай думцы. Можа яшчэ пяць-сем гадоў таму я б пачаў агучваць нейкіх маргіналаў альбо герояў арт-кіно ў якасьці нейкіх узораў для сваіх прыхільнасьцяў. Але сёньня я б адказаў больш шчыра: я б узгадаў Бруса Уільіса з ''Die Hard'', гэта насамрэч абсалютна шыкоўны пэрсанаж, які мне вельмі падабаецца. З другога боку, я б назваў дробнага злодзея Мішэля Пуакара з фільма Жана-Люка Гадара "Да апошяга подыху". Ну і напрыканцы ў гэтую маю тройку герояў сёньняшняга дня я дадаў бы прыватнага дэтэктыва Рыка Дэкарда са славутага фільму Рыдлі Скота "Blade Runner".

"Большасьць існуе ва ўмоўнай нібыта культурніцкай прасторы, якую старанна адбудоўвае сучасная ўлада"

Караткевіч: "Максім Жбанкоў працуе выкладчыкам у Беларускім калегіюме, які паўстаў 1997 годзе як адукацыйны праект альтэрнатыўнага навучаньня ў Беларусі. Што вы там выкладаеце?"

Жбанкоў: "Я выкладаю на першым курсе мэдыі і камунікацыі, а на другім курсе я праводжу спэцыяльную студэнцкую лябараторыю "Аналіз візуальнага тэксту". То бок мы спрабуем з нашымі навучэнцамі вучыцца нармальна пісаць культурніцкія тэксты для сучасных мэдыяў".

Караткевіч: "Як вы ацэньваеце ўзровень адукацыі ў галіне культуры і камунікацыі ў Беларусі?"

Жбанкоў: "Насамрэч, узровень даволі пасрэдны. Таму што ў нас ёсьць прасунутая адукаваная меншасьць празаходняга, так бы мовіць, кірунку інтарэсаў. А большасьць існуе ў гэтай умоўнай нібыта культурніцкай прасторы, якую старанна адбудоўвае сучасная ўлада. Гэта імітацыя культурнасьці, гэта культура сэканд-хэнд, гэта культура відавочна прарасейскага вэктару. Збольшага гэта імітацыя нармальнага культурніцкага працэсу, таму што анічога самастойнага яна прадукаваць ня здольная, якая адбудоўвае абсалютна адэкватную публіку".

"Усё, што я рабіў у розных сфэрах, было шляхам да маёй уласнай свабоды"

Караткевіч: "А вось у выніку выкладаньня ў працэсе альтэрнатыўнага навучаньня вы самі чаму-небудзь навучыліся?".

Жбанкоў: " Насамрэч я вучуся ўсё жыцьцё, і ў той жа час тое, што я раблю ў калегіюме, таксама для мяне было вельмі карысным. Усё тое, што я рабіў у сваіх разнастайных сфэрах самарэалізацыі,– гэта быў шлях да маёй уласнай свабоды, у тым ліку і прафэсійнай. І менавіта ў фармаце калегіюма я гэтую свабоду знайшоў, і я адчуў новыя гарызонты, якія адкрываліся мне праз гады гэтага супрацоўніцтва з калегіюмам".

"Гэта прыватныя нязручнасьці, і іх няшмат за права быць свабодным"

Караткевіч: "Вашае крэда: "Рабі, што мусіш, і хай будзе, што будзе". Ці даводзілася вам за такі ідэал разьлічвацца ў жыцьці?"

Жбанкоў: "Натуральна. Мне няёмка казаць пра сябе... Калі я ўзгадаю, напрыклад, што пасьля таго як быў закрыты фонд Сораса я фактычна патрапіў пад забарону на прафэсію, калі прыгадаць, што мае тэлефоны праслухоўваліся, калі ўзгадаць, што сёлета я страціў працу ў дзяржструктуры... Гэта ўсё, напэўна, і ёсьць тыя самыя разьлікі за ўнутраную свабоду, за свае прынцыпы, за тое, што ты робіш тое, што лічыш мэтазгодным, і тое, што супадае з тваім сумленьнем і тваімі прынцыпамі. Але ведаеце, калі параўноўваць гэтыя мае змрочныя эпізоды жыцьця з тым, праз што прайшлі хлопцы і дзяўчаты з "Маладога фронту", то гэта выглядае сьмешным. Гэта прыватныя нязручнасьці, і іх няшмат за права быць свабодным".
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG