Лінкі ўнівэрсальнага доступу

"Экспэртыза Свабоды": “З восені цэны на нерухомасьць зноў пачнуць расьці”


Віталь Цыганкоў, Менск Ці сапраўды ў Беларусі цэны на кватэры пачалі зьніжацца – пасьля выбуховага росту ў пачатку гэтага году? Якімі сродкамі дзяржава можа ўплываць на рынак нерухомасьці? Якая пэрспэктыва коштаў на рынку нерухомасьці? Гэтыя ды іншыя пытаньні за круглым сталом абмяркоўваюць супрацоўніца агенцтва нерухомасьці Тацяна Сьнітко і эканаміст Міхал Залескі.

Жыльля будуецца ўсё менш

Цыганкоў: “У пачатку гэтага году ў Беларусі адбыўся выбух цэнаў на нерухомасьць, яны расьлі 15-20 працэнтаў штомесяц.У выніку кошт квадратнага мэтру менскай кватэры дасягнуў 2 тысячаў даляраў. Фактычна за год, зь мінулага чэрвеня, цэны вырасьлі ў 2 разы. І вось цяпер у беларускай прэсе адмыслоўцы ў галіне нерухомасьці сьцьвярджаюць, што цэны на кватэры павінны пачаць зьмяншацца, ці хаця б дынаміка росту цэнаў пачне зьмяншацца. Ці так гэта на самай справе і калі так, то чым можна патлумачыць гэтую зьяву?”

Сьнітко: “Сапраўды, цэны трошкі пачалі зьніжацца. Рынак нерухомасьці “насыціўся”, і цяпер стала вельмі складана прадаваць кватэры. Калі раней аднапакаёўка знаходзіла свайго пакупніка за дзень-два, то цяпер яна можа прадавацца месяц, і таму прадаўцы вымушаныя ісьці на саступкі. Гэта прывяло да таго, што вельмі актывізаваўся попыт на пакоі, а таксама на кватэры і дамы ў прыгарадзе”.

Цыганкоў: “А як часта сярод угодаў сустракаюцца рэальныя грашовыя пакупкі? Бо, наколькі я ведаю, большасьць “пакупак” кватэр – гэта абмен, абмен з даплатай. Ці былі варыянты, калі людзі рэальна прыносяць 80 тысяч за аднапакаёвую кватэру?”

Сьнітко: “Былі, прыносілі і сто тысяч, і вышэй. Але, сапраўды, гэта вельмі невялікі працэнт угодаў. Большасьць – гэта разьмены альбо крэдытныя грошы, а часта і тое, і гэта, калі бяруць крэдыт, каб хапіла на даплату”.

Цыганкоў: “Міхал, на вашу думку, цяперашняя тэндэнцыя да зьніжэньня – гэта сэзонны працэс, ці яна зьвязаная з доўгатэрміновай пэрспэктывай?”

Залескі: “Вось якраз давайце пра доўгатэрміновыя працэсы. Паглядзім колькасьць кватэраў, пабудаваных у Беларусі на тысячу чалавек за год. У 1970 – 10, у 1990 – 8, у 2006 – 5. Пры ўсім жаданьні ня ўгледзіш ніякай тэндэнцыі да падвышэньня. Чвэрць гарадзкіх жыхароў і кожны пяцідзясяты вясковец стаяць у чарзе.

Таму попыт ня зьменшыўся. Павялічэньня попыту не адбываецца, бо ў краіне зьніжаецца колькасьць дзяцей і маладых людзей. Але ў сувязі з тым, што грашовыя прыбыткі сталі ўзрастаць, прапанова павысілася. І тут попыт і прапанова на сёньняшняй мяжы сутыкнуліся. Але можа быць толькі стабілізацыя, але не падзеньне цэнаў”.

Спыненьне росту цэнаў – гэта проста сэзонны працэс

Сьнітко: “Спыненьне росту цэнаў – гэта проста сэзонны працэс. Гэта зьвязана ня толькі з тым, што цэны дасягнулі сваёй столі і насыціўся рынак на нейкі час, але і з падзеньнем актыўнасьці пакупнікоў, што заўсёды назіраецца летам. Затое зараз узрос попыт на лецішчы, лецішча цяпер самы хадавы тавар. Мяркую, што з восені цэны зноў пачнуць расьці”.

Цыганкоў: “Якой павінна быць роля дзяржавы ў рэгуляваньні рынку нерухомасьці? Мы чулі неаднаразова гучныя заявы Аляксандра Лукашэнкі, што дзяржава ўмяшаецца і навядзе парадак у будаўніцтве, зьнізіць цэны – у адказ цэны толькі растуць. Ці правільна ўмешваецца дзяржава ў рынак нерухомасьці і якой мусіць быць яе роля ў рэгуляваньні гэтага рынку?”

Залескі: “Тое ўмяшаньне, якое ёсьць, удалым назваць цяжка. Бо гэта ўпартае вяртаньне да сацыялістычнай практыкі, у якой “давалася” жыльлё. А там, дзе пачынаюць “даваць”, зьяўляецца разьмеркавальнік і “падыходы” да яго. Зьяўляецца хабарніцтва і ўсё астатняе. Спробы адміністрацыйнага ціску на будаўнікоў, каб прымусіць іх прадаваць па нізкіх коштах пэўным катэгорыям – таксама неэфэктыўныя. Падрадчыкі не зацікаўленыя ў такім падыходзе.

Што магла б дзяржава зрабіць? Дзяржава магла б разьняволіць гэты другасны рынак, зрабіць яго больш эфэктыўным. Тады б у нас адбылося перамяшчэньне тых людзей, якія ня ў стане аплачваць свае вялікія кватэры, у меншыя. І яны б не баяліся зьявіцца на гэтым рынку, бо зараз многія баяцца, што іх абдураць”.

У Бэльгіі 77 квадратных мэтраў жыльля на чалавека, у Літве – 39, у Беларусі – 25

Цыганкоў: “Тацяна, а як на вашу працу ў агенстве ўплываюць нейкія дзяржаўныя ўстаноўкі і рашэньні? Напрыклад, калі банкі мяняюць крэдытныя стаўкі?”

Сьнітко: “Усё больш людзей пачынае шукаць сабе кватэры з дапамогай крэдытаў. Пры гэтым ня ўсе банкі на аднолькавых умовах іх выдаюць. Часам знойдзеш пакупнікоў, падпішаш дамову, а потым чакаем некалькі тыдняў, пакуль банкі вырашаць свае пытаньні і выдадуць крэдыт. Тым ня менш, усё больш людзей спадзяецца на крэдыты ў вырашэньні сваёй жыльлёвай праблемы”.

Цыганкоў: “У Беларусі адсутнічае іпатэка. Калі б гэты інстытут быў уведзены, гэта магло б паўплываць на кошты жыльля?”

Сьнітко: “Вядома ж, гэта магло б паўплываць на здольнасьць многіх людзей здабыць сабе жыльлё. Долевае будаўніцтва кватэраў стала б больш даступным. Увогуле, у нас многія рашэньні ў сфэры нерухомасьці спазьняюцца”.

Залескі: “Іпатэка рэальна дзейнічае, калі чысты прыбытак на чалавека ў сям’і складае ня менш за 200 даляраў. Бо каб захаваць сваю кватэру і набыць новую, трэба выплачваць штомесяц істотныя грошы.

І зьвярну ўвагу на наступныя лічбы: сярэдняя жылая плошча на чалавека – у Бэльгіі 77 квадратных мэтраў, у Літве – 39, у Славаччыне – 33, у Беларусі – 25”.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG