Тым часам у беларускіх гарадах і вёсках дагэтуль захавалася шмат сымбаляў савецкай эпохі, помнікаў правадырам і героям савецкіх часоў. Некаторыя зь іх разбураюцца ад часу і іх здымаюць. А некаторыя, наадварот, адшукваюць на звалцы гісторыі і зноў усталёўваюць, як адбылося са Сталіным у Слуцку. Што рабіць з помнікамі савецкай эпохі?
Хто толькі не ўвекавечаны ў камяні, бронзе, і нават у гіпсе й бэтоне: Ленін, Сталін, Дзяржынскі, Калінін, Чапаеў, Фрунзэ, Арджанікідзэ, Жукаў... А што рабіць са шматлікімі правадырамі і жалезнымі Фэліксамі, застаецца праблемай. Колькі ў Беларусі было бюстаў і помнікаў Леніну -- падлічыць немагчыма. У адным толькі, да прыкладу, Барысаве было 26 Леніных. Самі скульптары прызнаюцца, што ў свой час зараблялі гэтым. Гаворыць скульптар Уладзімер Жбанаў, вядомы менчукам гарадзкімі скульптурамі ў Міхайлаўскім сквэры, і каля Камароўкі.
Жбанаў: "Я нават сам браў у гэтым удзел, было мала грошай, і мы рабілі барэльефы, бюсты Леніных. Ён нас, так бы мовіць, карміў, мы яго кармільцам называлі".
Дагэтуль у парку Нясьвіжу побач з Палацам Радзівілаў стаіць скульптура жанчыны, якая трымае ў рукох... спадарожнік. Дый зараз ў некаторых мастакоў ды чыноўнікаў зьяўляюцца дзіўныя ідэі, кшталту сымбалю Беларусі партызанскай -- жанчыны на зубры... Паслухаем Уладзімера Жбанава.
Жбанаў: "У Глыбокім толькі п''яны і з завязанымі вачыма скульптар мог зляпіць такога Леніна. Я нават хацеў стаць аўтарам кнігі, якая называецца "Халтура" і паздымаць па ўсёй Беларусі, што выраблялі і скульптары, і жывапісцы".
Што цяпер рабіць са шматлікімі сымбалямі савецкай эпохі -- застаецца галаўным болем для ўлады. Па-першае, гіпс і бэтон -- матар''ялы недаўгавечныя. У Зэльве ў Леніна адваліліся пальцы, замест іх -- арматура, у Глуску ў Леніна адбіліся рукі, у Круглым -- дзіра ў скроні правадыра. Таму Ленінаў з плошчаў многіх гарадоў прыйшлося прыбраць. Быццам бы на рамонт. Але грошай ў мясцовых адміністрацыяў няма. У Чэрыкаве на рамонт помніка Леніну сабралі з народу і прадпрыемстваў 3,5 мільёна рублёў, але гэтага недастаткова...
Скульптар Алесь Шатэрнік у свой час таксама ваяў Леніна. Дарэчы, нядаўна зрабіў жартаўлівую скульптуру "Ленін на "Фордзе". Ён катэгарычна супраць зьнішчэньня ўсіх без разбору сымбаляў савецкай эпохі.
Шатэрнік: "У асобных выпадках трэба, канечне, падыходзіць дыфэрэнцыравана і глядзець: калі твор мастацтва, можа, яго і захаваць".
Такага ж меркаваньня прытрымліваецца і Ўладзімер Жбанаў:
Жбанаў: "Трэба вельмі дакладна разабрацца -- зьяўляецца помнік творам мастацтва альбо гэта чыстай вады халтура. Трэба падумаць, ці варта якую-небудзь гіпсавую альбо бэтонную статую даклеіваць. Гэта ўсё адно ненадоўга. А бронзавых, добрых помнікаў у Беларусі вельмі мала: У Барысаве добры помнік Леніну Анікейчыка, у Менску на плошчы Незалежнасьці помнік Манізэра. Манізэр -- гэта для скульптараў школа. Трэба вельмі далікатна падыходзіць".
Леніных з беларускіх гарадоў прыбіраюць, а вось Сталіны вяртаюцца -- у Сьвіслачы, у Слуцку. Бюст Сталіна работы Заіра Азгура, якога летась ўсталявалі на гістарычна-культурным комплексе, так званай “Лініі Сталіна”, знайшлі ў Івянцы, дзе да сярэдзіны 1950-х ён стаяў на цэнтральным пляцы. Бюст, праўда, з адбітымі вушамі. Што да вяртаньня Сталіна, скультар Алесь Шатэрнік сказаў:
Шатэрнік: "Лінія Сталіна" -- я заўсёды паралель правожу: Курапаты і "Лінія Сталіна". Колькі грошай убахалі на гэтую "Лінію Сталіна"! Каму і навошта гэта трэба?"
Цікавае рашэньне наконт помнікаў савецкай эпохі -- прыдумалі ў суседняй Літве. У мястэчку Грута непадалёк ад Друскенінкаў мясцовы прадпрымальнік Вілюмас Малінаўскас заснаваў Парк савецкага часу. У лесе, абнесеным калючым дротам, сабрана больш за 100 помнікаў Сталіну-Леніну-Дзяржынскаму. Усе экспанаты знаходзяцца ў дагледжаным стане. Прычым, помнікі – ня ўласнасьць музэю. Лічыцца, што дзяржава здала іх у арэнду.
Хто толькі не ўвекавечаны ў камяні, бронзе, і нават у гіпсе й бэтоне: Ленін, Сталін, Дзяржынскі, Калінін, Чапаеў, Фрунзэ, Арджанікідзэ, Жукаў... А што рабіць са шматлікімі правадырамі і жалезнымі Фэліксамі, застаецца праблемай. Колькі ў Беларусі было бюстаў і помнікаў Леніну -- падлічыць немагчыма. У адным толькі, да прыкладу, Барысаве было 26 Леніных. Самі скульптары прызнаюцца, што ў свой час зараблялі гэтым. Гаворыць скульптар Уладзімер Жбанаў, вядомы менчукам гарадзкімі скульптурамі ў Міхайлаўскім сквэры, і каля Камароўкі.
Жбанаў: "Я нават сам браў у гэтым удзел, было мала грошай, і мы рабілі барэльефы, бюсты Леніных. Ён нас, так бы мовіць, карміў, мы яго кармільцам называлі".
Дагэтуль у парку Нясьвіжу побач з Палацам Радзівілаў стаіць скульптура жанчыны, якая трымае ў рукох... спадарожнік. Дый зараз ў некаторых мастакоў ды чыноўнікаў зьяўляюцца дзіўныя ідэі, кшталту сымбалю Беларусі партызанскай -- жанчыны на зубры... Паслухаем Уладзімера Жбанава.
Жбанаў: "У Глыбокім толькі п''яны і з завязанымі вачыма скульптар мог зляпіць такога Леніна. Я нават хацеў стаць аўтарам кнігі, якая называецца "Халтура" і паздымаць па ўсёй Беларусі, што выраблялі і скульптары, і жывапісцы".
Што цяпер рабіць са шматлікімі сымбалямі савецкай эпохі -- застаецца галаўным болем для ўлады. Па-першае, гіпс і бэтон -- матар''ялы недаўгавечныя. У Зэльве ў Леніна адваліліся пальцы, замест іх -- арматура, у Глуску ў Леніна адбіліся рукі, у Круглым -- дзіра ў скроні правадыра. Таму Ленінаў з плошчаў многіх гарадоў прыйшлося прыбраць. Быццам бы на рамонт. Але грошай ў мясцовых адміністрацыяў няма. У Чэрыкаве на рамонт помніка Леніну сабралі з народу і прадпрыемстваў 3,5 мільёна рублёў, але гэтага недастаткова...
Скульптар Алесь Шатэрнік у свой час таксама ваяў Леніна. Дарэчы, нядаўна зрабіў жартаўлівую скульптуру "Ленін на "Фордзе". Ён катэгарычна супраць зьнішчэньня ўсіх без разбору сымбаляў савецкай эпохі.
Шатэрнік: "У асобных выпадках трэба, канечне, падыходзіць дыфэрэнцыравана і глядзець: калі твор мастацтва, можа, яго і захаваць".
Такага ж меркаваньня прытрымліваецца і Ўладзімер Жбанаў:
Жбанаў: "Трэба вельмі дакладна разабрацца -- зьяўляецца помнік творам мастацтва альбо гэта чыстай вады халтура. Трэба падумаць, ці варта якую-небудзь гіпсавую альбо бэтонную статую даклеіваць. Гэта ўсё адно ненадоўга. А бронзавых, добрых помнікаў у Беларусі вельмі мала: У Барысаве добры помнік Леніну Анікейчыка, у Менску на плошчы Незалежнасьці помнік Манізэра. Манізэр -- гэта для скульптараў школа. Трэба вельмі далікатна падыходзіць".
Леніных з беларускіх гарадоў прыбіраюць, а вось Сталіны вяртаюцца -- у Сьвіслачы, у Слуцку. Бюст Сталіна работы Заіра Азгура, якога летась ўсталявалі на гістарычна-культурным комплексе, так званай “Лініі Сталіна”, знайшлі ў Івянцы, дзе да сярэдзіны 1950-х ён стаяў на цэнтральным пляцы. Бюст, праўда, з адбітымі вушамі. Што да вяртаньня Сталіна, скультар Алесь Шатэрнік сказаў:
Шатэрнік: "Лінія Сталіна" -- я заўсёды паралель правожу: Курапаты і "Лінія Сталіна". Колькі грошай убахалі на гэтую "Лінію Сталіна"! Каму і навошта гэта трэба?"
Цікавае рашэньне наконт помнікаў савецкай эпохі -- прыдумалі ў суседняй Літве. У мястэчку Грута непадалёк ад Друскенінкаў мясцовы прадпрымальнік Вілюмас Малінаўскас заснаваў Парк савецкага часу. У лесе, абнесеным калючым дротам, сабрана больш за 100 помнікаў Сталіну-Леніну-Дзяржынскаму. Усе экспанаты знаходзяцца ў дагледжаным стане. Прычым, помнікі – ня ўласнасьць музэю. Лічыцца, што дзяржава здала іх у арэнду.
