Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Ужо сёньня: дзень памяці Андрэя Сахарава


Архіўнае фота. Андрэй Сахараў прамаўляе на Першым зьезьдзе народных дэпутатаў СССР, чэрвень 1989
Архіўнае фота. Андрэй Сахараў прамаўляе на Першым зьезьдзе народных дэпутатаў СССР, чэрвень 1989

Падзеі 14 сьнежня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Дата дня

14 сьнежня 1989 году ад інфаркту памёр Андрэй Сахараў, савецкі дысыдэнт і праваабаронца. Адзін са стваральнікаў першай савецкай вадароднай бомбы, выпрабаваньне якой адбылося ў 1953 годзе. Сахараў узначальваў фонд дапамогі дзецям палітвязьняў і бараніў правы чалавека, за што ў 1975 годзе атрымаў Нобэлеўскую прэмію міру.

Таксама ў гэты дзень

1586 — у Горадні ўпершыню ва Ўсходняй Эўропе зрабілі патолягаанатамічнае ўскрыцьцё цела нябожчыка — караля Рэчы Паспалітай Стэфана Баторыя, які памёр за два дні да таго. Спрабуючы вызначыць прычыну ягонае сьмерці, лекары доўга не маглі прыйсьці да згоды. Таму і пастанавілі зрабіць патолягаанатамічнае дасьледаваньне.

Вялікі князь літоўскі і кароль польскі Стэфан Баторый
Вялікі князь літоўскі і кароль польскі Стэфан Баторый

1782браты Мангальф’е запусьцілі першы ў сьвеце паветраны шар.

1825 — група рэвалюцыйна настроеных расейскіх афіцэраў у Санкт-Пецярбургу паўстала супраць царызму.

1862 — у Менску было відаць паўночнае зьзяньне. Пазьней Уладзімер Караткевіч назваў гэтую зьяву «прадвесьцем будучай бітвы», маючы на ўвазе паўстаньне Каліноўскага, якое пачалося праз год.

1939 — Савецкі Саюз выключылі зь Лігі Нацыяў за напад на Фінляндыю.

1949 — Ерусалім абвясьцілі сталіцай Ізраілю.

1957 — у газэце «Літаратура і мастацтва» зьявіўся артыкул студэнта факультэту журналістыкі БДУ Барыса Сачанкі «Шанаваць родную мову». Гэта быў першы ў Беларусі публічны выступ супраць русыфікацыі за амаль 30 гадоў.

Барыс Сачанка
Барыс Сачанка

1993 — антыкарупцыйны даклад дэпутата Аляксандра Лукашэнкі ў Вярхоўным Савеце Беларусі.

2004 — Беларуская асацыяцыя журналістаў атрымала Прэмію за свабоду думкі імя А. Сахарава.

У гэты дзень нарадзіліся

1503Настрадамус, францускі лекар, астроляг і прадказальнік.

1546Тыха Браге, дацкі шляхціц, сёньня найбольш вядомы як адзін зь першых астраномаў у Эўропе.

1738Ян Мікалай Хадкевіч, дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага.

1851 Эдвард фон Роп, магілёўскі арцыбіскуп, прыхільнік беларускай мовы ў касьцёле.

1890Іван Гаўрыс, мастак Віцебскай школы, удзельнік руху УНОВІС (з расейскай мовы «Утвердители нового искусства»), ахвяра сталінізму.

1905 Мікалай Дарожкін, беларускі міколяг і фітапатоляг, акадэмік АН БССР.

1912Уладзімер Кароль, беларускі архітэктар, суаўтар праектаў праспэкту Незалежнасьці, манумэнта Перамогі і будынка Галоўпаштамту ў Менску.

У памяці

1799Джордж Вашынгтон, першы прэзыдэнт ЗША.

Партрэт Джорджа Вашынгтана на купюры ў адзін даляр
Партрэт Джорджа Вашынгтана на купюры ў адзін даляр

1941 Эдуард Вольтэр, этнограф, аўтар кнігі «Матэрыялы да этнаграфіі латыскага племені Віцебскай губэрні».

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG