Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Затрыманых учора актывістаў і журналістаў апытвалі пра датычнасьць да «фінансаваньня пратэстаў»


Былы палітвязень Міхаіл Жамчужны, у якога 1 сьнежня праводзілі ператрус.
Былы палітвязень Міхаіл Жамчужны, у якога 1 сьнежня праводзілі ператрус.

1 сьнежня па ўсёй Беларусі адбыліся затрыманьні і ператрусы, ініцыяваныя Дэпартамэнтам фінансавых расьсьледаваньняў Камітэту дзяржкантролю.

У праваабаронцаў, грамадзкіх актывістаў, незалежных журналістаў забралі кампутарную тэхніку і пазьней вызвалілі пад падпіску пра неразгалошваньне матэрыялаў справы.

На Магілёўшчыне пасьля ператрусаў і канфіскацыі электронных носьбітаў інфармацыі супрацоўнікі ДФР затрымалі журналістаў Сяргея Няроўнага і Валерыю Лепешаву. Месяц таму да Сяргея Няроўнага ўжо прыходзілі зь ператрусам, забралі тэхніку і аштрафавалі нібыта за «распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў». У другой палове дня абодвух вызвалілі.

Ператрус у журналісткі Ларысы Шчыраковай у Гомлі доўжыўся каля 1,5 гадзіны, яго таксама праводзілі супрацоўнікі ДФР. Забралі тэлефон, апаратуру, флэшкі і цьвёрдыя дыскі, а пасьля дапыталі. Ларыса Шчыракова адмовілася адказваць на пытаньні, але яе ўсё роўна папярэдзілі пра адказнасьць за разгалошваньне матэрыялаў справы.

Ператрус быў і ў горадзенскай журналісткі Надзеі Віцінай. Яе затрымалі па справе «аб асабістым ліставаньні». Пазьней журналістку вызвалілі.

Акрамя таго, праваабаронцам вядома пра візыты да віцебскіх актывістаў Міколы Качурца і Ўладзімера Кійко, мазырскага праваабаронцы Ўладзімера Целяпуна, гомельскага чальца АГП Васіля Палякова, Алега Карбалевіча з Рэчыцы, магілёўскага праваабаронцы Барыса Бухеля ды іншых.

Шукалі датычных да фінансаваньня і арганізацыі пратэстаў

З пазьнейшых сьведчаньняў вынікае, што ва ўсіх выпадках працавалі супрацоўнікі рэгіянальных падразьдзяленьняў упраўленьняў ДФР. Так, былы палітвязень Міхаіл Жамчужны расказаў, што пасьля ператрусу яго дапытвалі супрацоўнікі 3-га аддзелу ДФР па Віцебскай вобласьці.

«У асноўным шукалі гаджэты, кампутары, дакумэнты, якія б сьведчылі, што я зьяўляюся „арганізатарам экстрэмісцкіх фармаваньняў“, трымаю сувязь з замежжам, фінансую нейкім чынам. Нумары артыкулаў не запомніў, але паводле зьместу — гэта фінансаваньне і арганізацыя пратэстаў. Называлі прозьвішчы, якіх я ніколі ня чуў, запытвалі, на што жыву, хто дапамагае, хто мяне сустракаў з „зоны“, у якіх чатах знаходжуся. Канечне, разумелі, што зь мяне пасьля 11 гадоў адседкі нічога не даб’есься. Пратакол я не падпісваў, паказаньні не даваў, так і разышліся», — паведаміў Міхаіл Жамчужны.

Змаганьне ўлады супраць недзяржаўных СМІ

У 2020–2021 гадах перасталі выходзіць на паперы шэраг незалежных газэтаў нацыянальнага і рэгіянальнага абсягу. Большасьць газэтаў спынілі выхад праз палітычны ціск пасьля публікацый — ім не давалі далей друкавацца ў Беларусі. Перасьлед працягнуўся ў 2022-2023 гг.

Праблемы з друкарнямі паўсталі перад рэдакцыямі выданьняў:

  • «Белгазета»,
  • «Брестская газета»,
  • «Газета Слонімская»,
  • «Информ-прогулка»,
  • «„Комсомольская правда“ в Белоруссии»,
  • «Лидер-пресс».
  • «Народная воля»,
  • «Новы час»,
  • «Рэгіянальная газета»,
  • «Свободные новости плюс»,
  • «Ганцавіцкі час».

У многіх рэдакцыях і ў журналістаў дома прайшлі ператрусы. Некаторыя рэдакцыі зазналі некалькі ператрусаў.

Фінансавыя праблемы сталі прычынай закрыцьця яшчэ дзьвюх папулярных у сваіх рэгіёнах незалежных газэтаў. На пачатку мінулага году перасталі выходзіць «Барысаўскія навіны», а ў канцы 2020 году выйшаў апошні нумар газэты «Вольнае Глыбокае».

Мэдыя і мэдыяарганізацыі, прызнаныя ўладай «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі»: Радыё Свабода, Белсат, БелаПАН, Эўрарадыё, Tut.by, Kyky.org, Наша Ніва, Хартыя’97, Флагшток, Hrodna.life, Volkovysk.by, Маланка Медыя, «Бабруйск Online», «Брестская газета», Беларуская асацыяцыя журналістаў, Мост, Люстэрка, Ранак, Беларускі расьсьледавальніцкі цэнтар, Tribuna.com Беларусь, Ex-press.livе, Deutsche Welle Беларусь, UDF.by.

У Воршы па рашэньні пракуратуры заблякавалі рэгіянальны партал Orsha.eu, у Гомлі «Свободные новости Плюс», у Віцебску «Витебский курьер».

Некаторыя рэдакцыі самі вырашылі спыніць выхад папяровых вэрсій, як, напрыклад, «Информ-прогулка» ў Лунінцы ці «ЎзГорак» у Горках.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG