Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Адам Мальдзіс: невядомыя дакумэнты пра Скарыну яшчэ будуць знаходзіць па ўсёй Эўропе


Адам Мальдзіс
Адам Мальдзіс

На думку вядомага гісторыка беларускай літаратуры прафэсара Адама Мальдзіса, архівы эўрапейскіх краін яшчэ могуць зьмяшчаць многія невядомы дакумэнты пра беларускага асьветніка і першадрукара Францішка Скарыну.

Радыё Свабода: Адам Іосіфавіч, у якіх краінах, на вашу думку, яшчэ могуць быць знойдзеныя невядомыя дакумэнты пра беларускага першадрукара?

Адам Мальдзіс: Паводле маіх уяўленьняў, невядомыя дакумэнты пра Францішка Скарыну могуць яшчэ быць знойдзеныя ў архівах ўсіх краінаў Эўропы, дзе Скарына жыў, працаваў або вучыўся. Гэта Аўстрыя, Італія, Данія, Чэхія, Польшча і Літва.

Радыё Свабода: А куды б вы паехалі найперш?

Адам Мальдзіс: Я б найперш паехаў у Капэнгаген, сталіцу Даніі. Мяркуецца, што паміж 1507 і 1512 годам Скарына быў сакратаром караля Даніі. Тады Данія мела актыўныя палітычныя зносіны з Рэччу Паспалітай і ВКЛ, таму пры каралі быў патрэбны чалавек зь веданьнем старабеларускай мовы. Пры абароне доктарскай дысэртацыі па мэдыцыне ў 1512 годзе ў Падуі Скарына названы сакратаром караля Даніі.

Радыё Свабода: А куды трэба ехаць пасьля Даніі?

Адам Мальдзіс: Вядома, трэба пільна шукаць у чэскіх архівах, і ня толькі праскіх, а таксама ў архівах Аўстрыі, найперш Вены, бо менавіта там жыў кароль Чэхіі Фэрдынанд І Габсбург, у якога Скарына ў 30-я гады XVI стагодзьдзя працаваў садоўнікам у Празе.

Радыё Свабода: А ці добра дасьледаваны архівы Італіі?

Адам Мальдзіс: Вядома, там шукалі, шмат чаго знойдзена з папераў Падуанскага ўнівэрсытэту, але гэта не азначае, што знойдзена ўсё. Трэба шукаць далей, у тым ліку і ў архівах Ватыкану.

Радыё Свабода: А Польшча? Ці там усё ўжо дасьледавана?

Адам Мальдзіс: О, я лічу, што польскія архівы дасьледаваны недастаткова, далёка недастаткова. Думаю, што і там навукоўцаў яшчэ чакаюць пэўныя адкрыцьці.

Радыё Свабода: Відаць, дасьледчыкам для такой працы патрэбнае добрае веданьне лацінскай мовы, што цяпер сустракаецца ня так часта?

Адам Мальдзіс: Так, вядома. Без лацінскай мовы скарыназнаўцу няма куды... Напрыклад, венскія архівы пераважна на лацінскай мове, бо гэта ж цэнтар тагачаснай лацінскай імпэрыі, і кароль чэскі тады жыў там.

Радыё Свабода: Адам Іосіфавіч, вы — чалавек, які шмат што за сваё жыцьцё адкрыў і шмат чаго ў архівах адшукаў. Ёсьць у вас прадчуваньне будучых знаходак пра Скарыну? Што гаворыць ваша дасьледчыцкая інтуіцыя?

Адам Мальдзіс: Ёсьць. Нават у Варшаве нібыта шмат знойдзена, але каб сказаць, што там усё дасьледавана — нельга. Каб я меў сілы і магчымасьці (я цяпер моцна хварэю) то я паехаў бы найперш у Данію, Польшчу і Італію, паехаў бы ў Вэнэцыю, бо Падуя ўваходзіла ў Вэнэцыянскую рэспубліку. Ды нават паехаў бы ў Вільню. Скарына ж быў сакратаром віленскага біскупа Яна, а дакумэнты пра гэта ніхто пакуль не знайшоў. Так што можна сказаць і так: найбліжэйшы кірунак для дасьледчыкаў — Вільня.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG