Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Як у Каліфорніі. Для беларускіх школьнікаў выпусьцілі мультымэдыя-падручнікі з агучваньнем


Беларуская ІТ-кампанія распрацавала мультымэдыйную бібліятэку школьніка. У адной праграме — усе падручнікі з 5 па 11 клясу. І гэта не адсканаваныя вэрсіі папяровых падручнікаў, а паўнавартасная праграма — з гіпэрспасылкамі, слоўнікамі, падказкамі, вонкавымі матэрыяламі і нават агучваньнем ад Алеся Камоцкага.

Гэта як выкладчык-энцыкляпэдыст

Інавацыйны праект «Мультымэдыя-бібліятэка школьніка». Так афіцыйна называюцца новыя электронныя падручнікі. Насамрэч жа гэта нешта большае, чым звычайны электронны падручнік. Самі распрацоўшчыкі называюць яе «бібліятэкай ведаў».

Валер Ягораў
Валер Ягораў

«Уся школьная база сабраная ў адным месцы, — сказаў Свабодзе пра распрацоўку дырэктар кампаніі „Сакрамэнт“ Валер Ягораў. — З адной прылады вы атрымліваеце доступ да ўсіх школьных ведаў».

У мультымэдыя-бібліятэку на сайце mbook.by увайшлі ўсе падручнікі з 5 па 11 клясу. У аснове — тыповыя школьныя падручнікі, зацьверджаныя Міністэрствам адукацыі. Яны зьвярстаныя ў дынамічным дызайне. Гэта значыць, што шрыфт і маштаб старонкі можна ў любы час зьмяніць у залежнасьці ад прылады, зь якой праглядаецца падручнік.

Таксама тут ёсьць глясарый з усімі тэрмінамі школьнай праграмы. Калі, прыкладам, у 9-й клясе школьнік забыўся на нейкае азначэньне з ранейшых гадоў, яго можна імгненна знайсьці.

Акрамя глясарыю, ёсьць і пошук па ўсёй базе. Празь яго можна пабачыць, у якіх клясах і на якіх прадметах згадваўся, напрыклад, Арыстоцель ці кісларод.

«Гэта канцэпцыя міжпрадметных сувязяў, — кажа Ягораў. — Розныя зьявы прыроды ў нашых падручніках разглядаюць у розны час. А сабраць гэта і ўсебакова патлумачыць можа толькі выкладчык-энцыкляпэдыст. Такіх адзінкі. А тут, нават ня будучы супэрспэцыялістам, можна знайсьці і скампанаваць гэта ўсё».

Падручнікі, якія можна слухаць у дарозе

Кампанія «Сакрамэнт» з 2006 году зарэгістраваныя ў Парку высокіх тэхналёгій. Але раней яна не працавала над навучальнымі праграмамі. У «Сакрамэнце» спэцыялізаваліся на распазнаваньні і сынтэзе мовы. Сёньня іхнія праграмы па агучваньні тэкстаў працуюць на пяці мовах: беларускай, расейскай, літоўскай, ангельскай і грузінскай.

«Mbook арганічна выйшаў зь мінулых распрацовак», — кажа Ягораў.

Агучваньне тэкстаў — бадай, адзін з самых цікавых дадаткаў да мультымэдыя-бібліятэкі. Можна ўключыць сынтэзатар мовы і паслухаць разьдзел падручніка ці апавяданьне з праграмы па літаратуры проста ў дарозе. Сынтэзатар працуе і для беларускай, і для расейскай мовы.

Некаторыя вершы адмыслова для мультымэдыя-бібліятэкі агучылі беларускія артысты і музыкі.

«Тут ёсьць дадатковыя кнігі, якія можна набываць, — кажа Ягораў. — Вось праходзяць Барадуліна, а на дадатак да школьнай праграмы можна набыць зборнік вершаў, якія агучыў Алесь Камоцкі».

Калі нагляднасьці няма ў папяровых падручніках, яе трэба даць тут

Увесь час, як ішла праца над мультымэдыя-бібліятэкай, распрацоўшчыкі раіліся са школьнымі настаўнікамі і рэпэтытарамі. Іхнія заўвагі яны ўносілі ў электронныя падручнікі.

Андрэй Рубчэня
Андрэй Рубчэня

«Звычайна настаўнікам бракуе нагляднасьці, — кажа Андрэй Рубчэня, галоўны мэтадыст „Сакрамэнту“. — У школах сёньня няма чучалаў, прэпаратаў для мікраскопаў, нават саміх мікраскопаў».

Таму шмат да якіх тэмаў побач з ілюстрацыямі з падручніка яшчэ зьявіліся фота (праўда, пакуль толькі ў дэма-вэрсіі падручніка). Або нават цэлыя энцыкляпэдыі, як, напрыклад, для курсу батанікі.

«Любую назву ці факт нічога ня зьвязвае з вобразам, — кажа Рубчэня. — Абавязкова трэба, каб чалавек пабачыў. Таму ілюстраваць можна ўсё».

Ён параўноўвае ілюстрацыі сальвініі плывучай — чырванакніжнага віду расьліны — на малюнку з падручніка і на фота. Пасьля школьнага падручніка біялёгіі сальвінію сапраўды няпроста пазнаць у прыродзе.

«Моманты замацаваньня, дыдактыка — вельмі важная, — кажа Рубчэня. — Калі нагляднасьці няма ў папяровых падручніках, яе трэба даць тут».

Таксама па просьбах выкладчыкаў у мультымэдыя-бібліятэку ўключаць савецкія падручнікі па матэматыцы і фізыцы.

«У дадатковыя матэрыялы можна дадаць што заўгодна, — кажа Ягораў. — Усё, што цікава і трэба для навучаньня, мы можам дадаць».

Для настаўнікаў доступ да бібліятэкі бясплатны

Пасьля трох год распрацоўкі, узгадненьняў з рознымі дзяржструктурамі, падпісваньня аўтарскіх дамоваў Міністэрства адукацыі 31 жніўня 2016 году рэкамэндавала мультымэдыйную бібліятэку для выкарыстаньня ў школах.

Асобная кніга каштуе 1,5 рубля, камплект за ўсю клясу — 9 рублёў, а поўны камплект школьнай праграмы — 30. Плюс дадатковыя кнігі і дапаможнікі, якія не ўваходзяць у курс школьнай праграмы. А вось для настаўнікаў доступ да ўсёй бібліятэкі бясплатны.

«Праз настаўніка бібліятэкай будуць карыстацца вучні і бацькі, — кажа Ягораў. — Таксама — вы ж ведаеце, што настаўнікі ня вельмі багатыя».

Валер Ягораў кажа, што мультымэдыя-бібліятэка можа быць цікавая ня толькі школьнікам. Падручнікі могуць спатрэбіцца людзям, якія б хацелі, напрыклад, вывучыць беларускую мову ці паўтарыць пэўныя правілы.

«За мяжой жывуць некалькі мільёнаў беларусаў, — кажа Ягораў. — Цяпер яны могуць выкарыстоўваць кнігі для дадатковага чытаньня летам у якасьці літаратуры».

Што да вывучэньня моваў, то ў «Сакрамэнце» хочуць падрыхтаваць электронны падручнік па беларускай і расейскай мовах для замежнікаў. Тэхналягічна для выданьня любой кнігі ў кампаніі ўсё гатова.

«Трэба знайсьці падручнік, падпісаць дамовы, зьвярстаць яго, вэрыфікаваць і выкласьці. Гэта можна за пару тыдняў зрабіць».

З усімі аўтарамі тут падпісваюць дамовы і выплачваюць адлічэньні па аўтарскіх правах. Таму можна казаць, што разам са школьнай бібліятэкай тут разьвіваецца і онлайн-кнігарня.

Рэпэтытар: я б узяў такую штуку сабе і сваім дзецям

За пару месяцаў з mbook.by, GooglePlay і Istore ужо спампавалі каля пяці тысяч падручнікаў. Складаней за ўсё да кніг у новым фармаце прызвычаіцца бацькам.

«Бацькі не разумеюць, што такое электронны падручнік, пакуль не растлумачыць, — кажа Ягораў. — Маўляў, яшчэ адзін pdf-падручнік за грошы. Навошта?»

Але ў дзяцей складанасьцяў зь бібліятэкай няма. А настаўнікі і рэпэтытары самі раяць ёй карыстацца. Напрыклад, Яўген Лівянт, рэпэтытар па матэматыцы і фізыцы, яшчэ год таму тэставаў мультымэдыя-бібліятэку.

Яўген Лівянт
Яўген Лівянт

«Я крытычна стаўлюся да ўсіх гэтых электронных прыладаў, таму што гэта форма, а ня зьмест, — сказаў Лівянт Свабодзе. — Але яшчэ год таму мне гэта вельмі спадабалася. Я сказаў, што ўзяў бы сабе і сваім дзецям такую штуку. Настолькі яна зручная ў карыстаньні, настолькі яна запатрабаваная».

Лівянт кажа, што беларускія падручнікі ўжо шмат год выпускаюцца няякаснымі. Іх пішуць пад дрэнныя школьныя праграмы, яны не праходзяць апрабацыі, там шмат памылак. А ў мультымэдыя-бібліятэцы прадугледжана шмат карысных навучальных дапаможнікаў.

«Найзручнейшая рэч, якую я бачыў, — гэта праца з ключавымі словамі, — кажа Лівянт. — Умоўна кажучы, калі ты знаходзіш у тэксьце тэарэму Пітагора, ты націскаеш на гэтае слова ці словазлучэньне, і адразу зьяўляецца падказка: што такое тэарэма Пітагора, адкуль яна ўзялася. Гэта было прадумана вельмі клясна».

Такіх падручнікаў вельмі чакаюць у спэцшколах

Сама ідэя электроннага падручніка, на думку Лівянта, — неадназначная. З аднаго боку, зручна несьці адзін пляншэт замест пяці падручнікаў. Гэта і таньней, бо ня трэба кожны раз выдаваць шматтысячныя наклады, а хібу ці памылку друку можна імгненна выправіць.

«Шварцэнэгер, калі балятаваўся ў губэрнатары Каліфорніі, абяцаў і выканаў пункт сваёй перадвыбарчай праграмы — замяніць усе папяровыя падручнікі для школьнікаў на электронныя, — кажа Лівянт».

У той жа час, калі вучань карыстаецца на ўроку пляншэтам, у яго адначасова можа быць уключана яшчэ і гульня ці сацыяльная сетка.

У кожным разе, электронныя падручнікі цяпер укараняюцца па ўсім сьвеце. І ў «Сакрамэнце» мяркуюць прасоўваць сваю распрацоўку за мяжой.

«Нашай канцэпцыі бібліятэкі, дзе зьвязаныя ўсе веды школьнай праграмы, ёсьць сынтэз мовы і глясарый — няма нідзе ў сьвеце, — кажа Ягораў. — Нейкія асобныя тэхналёгіі выкарыстоўваюцца, але ў такой сукупнасьці — не».

Распрацоўваць аналягічныя бібліятэкі для іншых краін у «Сакрамэнце» зьбіраюцца самі. А вось настаўнікі беларускіх спэцшколаў вельмі чакаюць, калі такія падручнікі распрацуюць для іхніх вучняў.

«Такія падручнікі вырашаюць праблемы дзяцей, якія церпяць ад дысьлексіі і дысграфіі, — кажа Рубчэня. — Для адных гэта зручна і прэстыжна, а для іншых — проста неабходна».

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG