Заўтра ў Барысаве пройдзе чарговы матч Лігі Чэмпіёнаў: да БАТЭ прыяжджае нямецкі «Баер». За сем год гульні ў эўракубках менавіта з Барысавам многія замежнікі сталі асацыяваць Беларусь. А як сусьветная слава паўплывала на росквіт турызму ў горадзе? Журналісты зьезьдзілі ў «спартовую сталіцу», каб даведацца, чаму далей за «Барысаў-Арэну» не заяжджаюць ані футбалісты, ані турысты.
Гістарычнае месца, дзе нікому нічога ня трэба
Толькі сёлета ў Барысаве гулялі легендарныя футбольныя клюбы «Рома» й «Барсэлёна». Пакуль не пабудаваны нацыянальны стадыён у Менску, на «Барысаў-Арэне» праходзяць матчы нацыянальнай зборнай. Ніколі ў гісторыі ў ніводзін горад Беларусі не прыяжджала так шмат зорных камандаў.
Але суьсветная вядомасьць ніякі не паўплывала на колькасьць турыстаў у горадзе. Па цэнтры Барысава ня ходзяць гіды з прапановай правесьці экскурсіі. Няма тут ніякіх указальнікаў на стары горад, няма інфармацыйных цэнтраў.
Акрамя футболу, горад яшчэ ведаюць па пераправе Напалеона празь Бярэзіну. Штогод тут праходзіць сьвяткаваньне з удзелам рэканструктарскіх клюбаў.
Справа ў тым, што футбольныя турысты не заяжджаюць далей за «Барысаў-Арэну», а рэканструктары — далей за Брылёўскае поле й вёску Студзёнку. Коратка й ёміста нам тлумачыць такое становішча Аляксандар, таксіст, што вязе карэспандэнтаў з вакзалу да новай футбольнай арэны.
«Разумееце, Барысаў — вельмі гістарычнае месца, — кажа Аляксандар. — Але нікому тут нічога ня трэба. Сюды хто толькі не прыяжджаў! „Барсэлёна“, „Рома“ вось нядаўна былі. Быў старшыня клюбу па спадчыне Напалеона. І што з таго? Ды ў нас нават няма нармальнага гатэля. Савецкі клапоўнік толькі».
Іншымі словамі гэтую праблему апісвае Вячаслаў Скварчэўскі, намесьнік начальніка аддзелу адукацыі, спорту й турызму.
«Адсутнасьць у горадзе дабротнай гасьцініцы адбіваецца на гэтым, — кажа Скварчэўскі. — Як правіла, у горадзе мы заўзятараў ня бачым. Такія нашы рэаліі».
English? Нет, там тоже нет. No
На ўвесь Барысаў — вялікі прамысловы горад, дзе жыве 145 тысяч чалавек, — літаральна адзін гатэль — «Бярэзіна». Але нават у райвыканкаме кажуць, што гэта ня тое месца, дзе б пагадзіліся пасяліцца замежныя турысты.
«Патрэбны гатэль прынамсі на тры зоркі, — кажа Скварчэўскі. — А ў нас такога няма. Цяпер жа век інтэрнэту, турысты ведаюць, куды едуць».
Але нават «Бярэзіны» няма на онлайн-сэрвісе па браніраваньні гатэляў booking.com. Усё, што выдае «букінг», — тры гатэлі за горадам і адна аграсядзіба ў самім Барысаве.
Дзеля экспэрымэнту тэлефануем у «Бярэзіну» й спрабуем замовіць нумар па-ангельску.
— Hello, is it «Berezina» hotel?
— Березина!
— Do you speak English?
— No
— Can you call anyone I can talk to?
— Вам нужен номер?
— Well, I’d like to book a room for three people from Monday to Thursday.
— Так, комната на четыре человека... Позвоните по телефону 73-13-27, я думаю, что там решат ваш вопрос.
— Can you repeat in English?
— Нет. Там тоже нет. No.
І дзе тады разьмяшчаюць турыстаў? Па словах Вячаслава Скварчэўскага, для камандзіровачных буйныя прадпрыемствы маюць уласныя нумары, а турыстаў звычайна развозяць па аграсядзібах вакол Барысава.
«Французы часьцей за ўсё прылятаюць у аэрапорт, жывуць у Менску, і ў Барысаў прыяжджаюць непасрэдна на Бярэзіну й Студзёнку», — кажа экскурсавод Натальля Каладзёжная.
Аналягічны маршрут і ў футбольных фанатаў. І хоць з Нацыянальнага аэрапорту можна трапіць наўпрост у Барысаў, не заяжджаючы ў Менск, шлях турыстаў ляжыць менавіта праз сталіцу.
«Заўзятары — у Менску, і да нас прыяжджаюць толькі на гульні, — кажа Скварчэўскі. — На „Барысаў-Арэне“ ёсьць сувэнірная крама й кавярні, таму яны нярэдка праводзяць час перад матчам якраз там».
Замест указальнікаў тут ставяць міліцыю
На «Барысаў-Арэне» сапраўды вельмі разьвітая інфраструктура — нашмат лепшая, чым у горадзе. На другім ярусе падчас матчаў працуюць чатыры кавярні. Але нават у будзённы дзень, калі няма футболу, сюды прыяжджае багата людзей.
«У нас найлепшая трэнажорная заля ў горадзе, — кажа Тацяна Баранава, намесьніца дырэктара па асноўнай дзейнасьці „Барысаў-Арэны“. — Дзьве залі на 500 мэтраў, а навокал — прырода, можна тут прагуляцца».
У звычайны будзённы дзень праз залю праходзіць больш за 100 чалавек. Суседні ўваход — дзіцячая пляцоўка з горкамі, настольнымі гульнямі й сымулятарамі. Тут жа — дзіцячая кавярня.
Мясцовая жыхарка Алеся, што прыехала сюды раніцай у сераду са сваім дзіцем, кажа, што гэта найлепшае месца для дзяцей у Барысаве.
«Дзеці самі сюды просяцца, — кажа Алеся. — І гэта ня ў цэнтры, тут заўжды ёсьць вольнае месца на паркоўцы».
Дзіцячы пакой працуе штодня да дзявятай гадзіны вечара, а ў дні футболу — увесь час матчу, каб заўзятары маглі пакідаць тут дзяцей: за малымі будуць глядзець супрацоўнікі арэны.
Трэнажорная заля, дзіцячы гульнявы цэнтар, фан-шоп, экскурсіі па стадыёне, пракат ровараў, фітнэс-залі для ёгі й чырлідынгу, фатасэсіі на стадыёне робяць «Барысаў-Арэну» ці ня самым папулярным месцам у горадзе.
Мясцовыя могуць сюды дабрацца на грамадзкім транспарце. Фанаты зь Менску звычайна выходзяць на станцыі «Пячынскі», ад якой да арэны літаральна 5 хвілін ходу. Праўда, ніякіх указальнікаў там няма, і якой сьцежкай ісьці, незразумела. Замест указальнікаў у дні футболу тут выстаўляюць ахову.
«Указальнікаў тут ніколі не было — тут іх нашая міліцыя сустракае, — кажа адна зь жыхарак Пячынскага. — Яны ўжо нікуды ня пройдуць — толькі на стадыён».
З душавой кабіны «зоркі» адразу ў аўтобус і на Менск
Такое ўражаньне, што для «Барысаў-Арэны» наўмысна абралі месца за горадам — на выезьдзе ў Менск. Першапачаткова яе быццам бы меліся збудаваць у цэнтры, на месцы заводу на беразе ракі. Але гэты праект быў даражэйшы, і арэну разьмясьцілі проста ў сасновым лесе, каля высакавольтнай лініі электраперадач.
«Адпачатку месца выбрана няправільна, — дзеліцца сваімі меркаваньнямі таксіст Аляксандар. — З аднаго боку — чыгунка, з другога — высакавольтка. Там нельга было будаваць».
Але для заўзятараў і многіх гульцоў БАТЭ, якія жывуць у Менску, месца вельмі зручнае: ня трэба ехаць праз увесь горад, каб трапіць на футбол. Барысаў жа зь іх нічога ня мае: заўзятары прыяжджаюць зь Менску проста на стадыён і зьяжджаюць адразу ў сталіцу. Прыбытак маюць хіба толькі некалькі крамаў і запраўка каля «Барысаў-Арэны».
«Прыяжджаюць зоркі — „Барсэлёна“, зборная Мэксыкі, — і з душавой кабіны пасьля матчу адразу скачуць у аўтобус, едуць на Менск, — кажа Аляксандар. — Сам назіраў, як пад эскортам яны вярталіся».
Таму пакуль рэсурс арэны выкарыстоўваюць выключна працаўнікі стадыёну. Над тым, як завабіць тысячы людзей, што прыяжджаюць на футбол, далей за арэну, думаюць у выканкаме.
У Барысаве ёсьць шмат чаго паглядзець. За ракой, у Старабарысаве, захаваўся стары горад з царквой, касьцёлам, сынагогамі й гарадзкой забудовай 19 стагодзьдзя. У новай частцы, зусім недалёка ад цэнтру, пару год як адноўлены драўляны дом Каладзеева — мясцовага мэцэната й калекцыянэра. Ужо сучасны мэцэнат — Сьлесараў — аднавіў гістарычны будынак і зрабіў у ім прыватны музэй і галерэю.
Калі расчысьціць горад ад прамысловай зоны і добраўпарадкаваць цэнтар, то, можа, нехта й паедзе далей за «Барысаў-Арэну».
«Пакуль кожны вырабляе што хоча, нічога ня будзе ў Барысаве, — разважае Аляксандар. — А так і далей будуць езьдзіць раз на год да Студзёнкі і яшчэ пару разоў на год — да стадыёну».
