Лінкі ўнівэрсальнага доступу

«Я падпісаўся за мадам Караткевіч. Спадзяюся, што яна крыху крыві папсуе гэтаму...»


Ініцыятыўныя групы прэтэндэнтаў на ўдзел у выбарах зьбіраюць подпісы на рэгістрацыю кандыдатаў, не зважаючы на выходныя і надвор’е. Рэпартаж Свабоды.

У Менску пікеты ладзяцца ў самых шматлюдных месцах — непадалёк ад станцыяў мэтро і чыгункі, каля буйных крамаў і рынкаў. Гэткае разьмяшчэньне важнае ўлетку ў выходныя, калі бальшыня менчукоў выяжджае на лецішчы ці ў вёскі. І агульнае гарадзкое бязьлюдзьдзе ня дужа ўплывае на колькасьць падпісантаў у найбольш ажыўленых месцах, — кажуць валянтэры на пікетах розных кандыдатаў.

Зьміцер зьбірае подпісы за Тацяну Караткевіч:

«Сёньня даволі шмат людзей, і прычым цікавяцца тым, што адбываецца. Раней кажаш: добры дзень, прывітаньне — і людзі не адказваюць. А цяпер — самі падыходзяць, цікавяцца, не баяцца. Словам — пачалася праца: не бывае і пяці хвілін, каб мы прастаялі вольна. Людзі падыходзяць, нават чарга ёсьць. Гэта крута! Мы задаволеныя».

Збор подпісаў да прэзыдэнцкіх выбараў. Менск. Тацяна Караткевіч, Анатоль Лябедзька
Збор подпісаў да прэзыдэнцкіх выбараў. Менск. Тацяна Караткевіч, Анатоль Лябедзька

Іншы валянтэр, Іван з ініцыятыўнай групы Віктара Цярэшчанкі, кажа, што часта людзі больш цікавяцца не ягоным кандыдатам, а ім самім:

«Людзі падыходзяць, хочуць паразмаўляць, пацікавіцца. Я размаўляць магу і хачу, але і людзі розныя ёсьць. Ёсьць такія, якія дапытваюць занадта ж ужо дэталёва... А ёсьць такія, якія менавіта па справе цікавяцца, ставяць подпіс — і дзякуй ім за гэта».

Подпісы на вулічных пікетах зьбіраюць ужо чатыры дні. Заўважна, што за дзейнага кіраўніка краіны галасы зьбіраюць збольшага людзі старэйшага веку, а моладзь прэзэнтуе ініцыятыўныя групы кандыдатаў-дэмакратаў. Менавіта каля іхніх пікетаў людзі выказваюць свае меркаваньні найбольш адкрыта і ахвотна:

Спадар пэнсійнага веку: «Я падпісаўся за мадам Караткевіч. Спадзяюся, што яна крыху крыві папсуе гэтаму... Менавіта з-за гэтага, бо яна нічога зрабіць ня зможа. Канечне, калі яе не „задзяўбе“ КДБ».

Карэспандэнтка: «Нешта зьмяняць у краіне трэба?»

Спадар: «Пра што вы пытаецеся?! Але гэтага нельга зрабіць. Вы ж ведаеце, хто пры ўладзе. Уладу ён не аддасьць, бо яму крышка — вы ж ведаеце, што ён навырабляў. Пакуль Расея яго будзе трымаць — ён будзе трымацца. Калі б Расея яго не трымала, дык ён бы за пару дзён вылецеў».

Малады чалавек выступае за байкот:

«Не цікавіўся і падпісвацца ня буду. Бо выбары — гэта фарс, кожны раз фарс. Ігнараваць трэба гэтыя выбары».

З доўгай прамовай у інтэрвію Свабодзе выступіў спадар сярэдняга веку, які прадставіўся як грамадзянін Рэспублікі Беларусь Юры Аляксеевіч Радзькоў:

«Я думаю, што павінен быць альтэрнатыўны погляд, меркаваньне і выказваньне. Каб кожны чалавек мог выказаць тое, з чым ён згодны і з чым ён ня згодны. Калі вы бачыце, што каля пікетаў таго ці іншага кандыдата паныла стаяць чальцы іхніх ініцыятыўных групаў, то гэта значыць, што ня ўсё гэтак добра ў нашым „царстве“. А праблемаў у нас дастаткова: перадусім — гэта вельмі нізкі ўзровень дабрабыту насельніцтва, рэзка ўзрасла галеча. Гэта вельмі сур’ёзная праблема. Далей — адсутнасьць свабоды волевыяўленьня. Калі дзецюкі заседзеліся на сваёй карусэлі там, на „алімпе“, яны забыліся пра тое, што рана ці позна гэта ўсё заканчваецца. Тыя, хто круціць гэтую карусэль, — рабы там унізе — ім ужо жэрці хутка ня будзе чаго, а „вярхушка“ наіўна спадзяецца, што іх усё яшчэ будуць круціць і яны там будуць асалоду атрымоўваць. І калі сёньня „багі“ не зразумеюць, што так жыць нельга, калі ня спусьцяцца з „Алімпа“, каб праз сацыяльныя інстытуты — а выбары зьяўляюцца такімі — як найхутчэй абнаўляць кіроўны апарат і не хаваць за фанабэрыяй чыноўнікаў бардак, які творыцца ў эканоміцы, — толькі тады можна будзе выйсьці з сытуацыі, зь якой сутыкнулася наша грамадзтва. А калі чыноўнікі — той жа Аляксандар Рыгоравіч на Ўсходзе міласьціну просіць і на Захадзе таксама...»

Іншы мінак перакананы, што трэба, каб усе кандыдаты, у тым ліку Аляксандар Рыгоравіч Лукашэнка, сустрэліся на дэбатах:

Бо прэтэнзіі ў кандыдатаў на прэзыдэнта перадусім — да дзейнай улады. І я таксама хацеў бы, каб дзейная ўлада не хавалася за сьпіны ідэалягічных работнікаў.

«Бо прэтэнзіі ў кандыдатаў на прэзыдэнта перадусім — да дзейнай улады. І я таксама хацеў бы, каб дзейная ўлада не хавалася за сьпіны ідэалягічных работнікаў. Прэзыдэнт павінен узначальваць ініцыятыўную групу, ён павінен ісьці „ў народ“, ён павінен першым станавіцца каля свайго пікета і размаўляць зь людзьмі. Ён калісьці дваццаць гадоў таму ішоў на прэзыдэнта ад народа, а цяпер мы бачым, што гэты чалавек цалкам страціў сувязь з грамадзтвам».

Збор подпісаў у Менску за вылучэньне кандыдатам у прэзыдэнты Аляксандра Лукашэнкі
Збор подпісаў у Менску за вылучэньне кандыдатам у прэзыдэнты Аляксандра Лукашэнкі

Назіральнік за ходам прэзыдэнцкай кампаніі ад незалежнага прафсаюзу Радыёэлектроннай прамысловасьці Ільля Дабратвор пэрыядычна наведвае месцы збору подпісаў. На яго думку, чарговы этап кампаніі паказвае: не зважаючы на апазыцыйную настроенасьць значнай часткі грамадзтва да дзейнай улады, ня варта ўскладаць спадзяваньні на выніковасьць ці большую адкрытасьць і дэмакратычнасьць цяперашніх прэзыдэнцкіх выбараў:

«Тое, што я бачыў, — пустэча на пікетах за Аляксандра Лукашэнку, нават там, дзе няма дэмакратычных актывістаў. Днямі на Камароўцы бачыў, як бабулі падыходзілі, сварыліся і адыходзілі ад гэтага пікета. Таксама ўжо можна казаць, што тэст на дэмакратычнасьць улады не прайшлі: з чатырнаццаці кандыдатаў, заяўленых, да прыкладу, партыяй БНФ, у выбарчыя камісіі ўвайшлі толькі два чалавекі. Тое самае — нядопуск у ЦВК таго ж Шульгана, нерэгістрацыя ініцыятыўнай групы Міколы Статкевіча, для чаго не было падстаў. Магчыма, што кампанія пройдзе паводле сцэнару 2010 году: дадуць правесьці пікеты — і гэта будзе самая лібэральная частка. А ўжо падчас галасаваньня ўсё будзе як звычайна. Бо для гэтай улады галоўная мэта — прызнаньне выбараў міжнароднай супольнасьцю. А астатнія „тэхнічныя дробязі“ нікога ўжо не цікавяць».

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG