Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Ізраільскі араб, пісьменьнік Саід Кашуа: Гэта канец


Саід Кашуа
Саід Кашуа

Саід Кашуа, папулярны ізраільска-арабскі пісьменьнік і журналіст, нарадзіўся ў 1975 годзе ў горадзе Тыра — у так званым «арабскім трыкутніку» ў Цэнтральным Ізраілі, скончыў прэстыжную школу ў Ерусаліме, працуе калюмністам ў левалібэральнай газэце «Гаарэц». Піша на іўрыце. Аўтар трох кніг — «Арабы танцуюць» (2002), «І была раніца» (2006) і «Другая асоба адзіночнага ліку» (2010), перакладзеных на дзясяткі моваў. Аўтар папулярнага сатырычнага тэлесэрыялу «Арабская работа».

Інтэграваны ў ізраільскае жыцьцё, Саід Кашуа перадаў фрустрацыю ад падзеяў апошняга месяца ў Ізраілі ў сваёй калёнцы ў газэце «Гаарэц».

***

Гэта канец

Саід Кашуа

Я дайшоў да 90-й хвіліны. Мне трэба ляцець адсюль і, магчыма, не вяртацца. Спроба супольнага жыцьця з габрэямі правалілася. Будучыні няма.

Я ня ў стане напісаць ніводнага слова. Я пачакаю, пакуль мае сыны ня вернуцца зь лягероў, можа тады мне ўдасца трошкі супакоіцца. Ня трэба было мне слухацца жонкі, ня трэба было дазваляць ім паехаць у лягеры, ня сёньня, не цяпер. Старэйшую дачку я пакінуў дома. Яна ўжо дзяўчына, і гэта ўжо магло быць сапраўды занадта. «Але чаму?» закрычала яна раніцай, калі ўжо стаяла з торбай за сьпінай, гатовая выправіцца на курсы інструктараў па краязнаўстве. «Таму», адказаў я і вярнуўся да навінаў.

Вось зараз вернуцца мае дзеці, і мы паедзем адсюль. Мяне не цікавіць, што мая жонка скажа гэтым разам, мне ўсё роўна, яна можа зноў сказаць, што я параноік, што я гістэрык, што я дыктую ўсім што рабіць у адпаведнасьці з маімі страхамі. Мяне не цікавіць, я не пакіну сваіх дзяцей у Ерусаліме. Я зараз жа зьбяру ім торбы, і як толькі яны вернуцца зь лягероў, я паеду разам зь імі да маіх бацькоў. Яна можа застацца ў Ерусаліме, калі яна хоча, я ўжо больш тут заставацца не магу. Я пабуду зь дзецьмі ў Тыры, два-тры дні, тыдзень. Можа, я наагул не вярнуся. Што мне рабіць у Ерусаліме? Бо ж празь месяц я палячу, трэба затэлефанаваць маёй турыстычнай агентцы і спытацца, колькі будзе каштаваць перанесьці рэйс на ранейшую дату.

Трэба таксама патэлефанаваць кватэрнаму маклеру і сказаць яму, што наём больш не абмежаваны адным годам, што наймальнікі могуць заставацца ў кватэры колькі яны захочуць, бо я больш не вярнуся ў гэты будынак, больш не вярнуся ў гэты квартал, больш не вярнуся ў Ерусалім, а можа і ўвогуле ніколі сюды не вярнуся. Можа я скажу маклеру, каб замест наймальнікаў ён шукаў пакупнікоў.

Я зраблю ўсё, каб сюды не вяртацца. Я мушу папрацаваць над маёй ангельскай там. Я вымушаны пачаць чытаць толькі па-ангельску і пісаць толькі па-ангельску. У наступным годзе я пастараюся засвоіць новую мову так, каб можна было на ёй пісаць. Я ведаю, што гэта складана — я ўжо прайшоў гэта з іўрытам — але ў мяне няма выбару. Я ня ведаю, колькі я яшчэ змагу пісаць на іўрыце, я ня ведаю, колькі іўрыцкамоўных чытачоў яшчэ захочуць мяне чуць, я ня ўпэўнены, ці яшчэ будзе мець нейкі сэнс, каб я наагул да іх зьвяртаўся. Я буду пісаць па-ангельску, я пачну пісаць апавяданьні пра каханьне, генэратарам сюжэту будзе надвор’е, галоўным пэрсанажам будзе сьнег. Я буду пісаць па-ангельску пра перажываньні эмігранта ў новай краіне, пра шукальніка палітычнага прытулку, пра ваеннага ўцекача. Я буду пісаць па-ангельску пра краіну, якую я пакінуў, паспрабую пісаць праўду, пастараюся быць дакладным у фактах у надзеі, што нехта там паверыць мне, што гэта сапраўды адбылося, я буду пісаць пра далёкую краіну, у якой дзеці могуць быць застрэленыя, зарэзаныя, закапаныя і спаленыя, і чытачы, вядома, падумаюць, што я — аўтар літаратуры ў жанры фэнтэзі.

І хто сказаў, што я наагул павінен пісаць? Я трошкі падвучуся ва ўнівэрсытэце і пасьля знайду сабе працу. Я магу рабіць што заўгодна, мне ўсё роўна. Я гатовы мыць посуд, мяняць колы і чысьціць прыбіральні. Я магу быць таксістам і жыць ціхім жыцьцём у маленькім мястэчку, я буду ветлівым таксістам з акцэнтам. Калі пасажыры будуць гаварыць са мной, я буду ім адказваць, і калі яны будуць пытацца, адкуль мой акцэнт і зь якой краіны я прыехаў, я ім раскажу, што я прыехаў з страшнага месца, у якім людзі ў гарнітурах і мундурах заклікаюць натоўпы ненавідзець, забіваць, рабаваць і помсьціць, часам у імя веры, часам у імя нацыі, і ўсё дзеля будучыні мясцовых дзяцей.

У таксоўцы я буду слухаць толькі музыку, як па мне, дык гэта можа быць нават кантры. Але ніколі ня буду слухаць навіны. На новым месцы мне нельга ведаць хто там палітыкі, нельга ведаць імёны карэспандэнтаў, вядоўцаў і камэнтатараў, нельга цікавіцца іх думкамі, пазыцыямі і сьветапоглядам. Я паспрабую быць там заўсёды турыстам. Ня браць да сэрца, ніколі не адчуваць сябе сваім.

Вось зараз дзеці вернуцца дадому, і я забяру іх у Тыру. Я не хачу заставацца тут ні хвіліны. Я затэлефаную турыстычнай агентцы, можа яна здолее вывезьці нас ужо заўтра. Жонка будзе крычаць, што ў яе яшчэ ёсьць праца да канца месяца і што яна ўжо паабяцала. Яна можа застацца тут, калі хоча, яна можа далучыцца да нас у наступным месяцы.

«Як ты не разумееш? — сказаў я ёй раніцай, молячы яе ня йсьці на працу. — Гэта канец».

«Ты нармальны? — закрычала яна ў адказ. — Які к чорту канец?»

Я замаўчаў, зразумеўшы, што мая спроба жыць супольным жыцьцём з габрэямі скончылася. Што хлусьня, якую я расказваў дзецям пра будучыню, дзе арабы і габрэі будуць у поўнай роўнасьці жыць у адной краіне, скончылася. Я хацеў сказаць жонцы, што ўсё, канец, што я прайграў сваю маленькую вайну, і ўсё, што мне казалі ад часоў, калі я сам быў юнаком, сёньня спраўджаецца ў мяне ўваччу. Што тыя, хто расказваў мне, што ў нас розная кроў і мы розныя людзі — усе яны мелі рацыю. Што ўсе тыя, хто казаў мне, што для мяне няма іншага месца, апрача Тыры, казалі праўду. Але я не сказаў ёй ні слова і пажадаў посьпехаў у працы, выбачыўся за тое, што перабольшваю з сваімі страхамі і дадаў, што ведаю — усё будзе ў парадку.

Вось зараз дзеці вернуцца зь лягеру, і я забяру іх далёка адсюль. А пакуль я дома з старэйшай дачкой. Яна злуецца, зачыніўшыся ў сваім пакоі. Я ціхенька пастукаў у дзьверы, яна не адказала і працягвала сядзець з лэптопам на сваім ложку. Я сеў побач зь ёй на ложак, ведаючы, што зараз скажу ёй фразу, якую мой бацька сказаў мне, калі мне было столькі, колькі ёй. Гэта было ў першы дзень маёй вучобы ў ерусалімскай школе-інтэрнаце з выкладаньнем толькі на іўрыце. Тата прывёз мяне з Тыры, і за хвіліну да разьвітаньня каля ўваходу ў школу ён сказаў мне так: «Памятай, для іх ты заўсёды — заўсёды! — застанесься арабам, разумееш?»

«Разумею, — сказала дачка і моцна мяне абняла. — Я ўжо й сама гэта зразумела».

Пераклаў Сяргей Шупа
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG