Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Вянок памяці. Уладзімер Кулажанка


Уладзімер Кулажанка
Уладзімер Кулажанка

Ня стала прафэсара, доктара эканамічных навук, актыўнага дзеяча нацыянальнага адраджэньня, шматгадовага аўтара Радыё Свабода Ўладзімера Кулажанкі. Ён пакінуў гэты сьвет 2 лістапада на 88-м годзе жыцьця.

Ён нарадзіўся 10 чэрвеня 1926 году на Гомельшчыне ў шматдзетнай сялянскай сям’і. Усе дзевяцёра дзяцей атрымалі вышэйшую адукацыю і дасягнулі значных жыцьцёвых посьпехаў дзякуючы выключнай працавітасьці і мэтанакіраванасьці. Якасьці, якія Ўладзімер Кулажанка прышчапіў сваім дзецям. Прыгадвае старэйшая дачка Людміла:

«Ён — сапраўдны беларус, любіў сваю зямлю, быў добрым гаспадаром. Мы, дзеці малыя, заўсёды былі і зь мясам, і з хлебам».

Але найперш дзеці, іх сябры і студэнты слыннага прафэсара-эканаміста былі ўскормленыя здаровай духоўнай ежай. Апавядае пісьменьнік Уладзімер Арлоў.

«Уладзімер Андрэевіч — бацька майго найлепшага сябра Генадзя і першы сапраўдны беларускі інтэлігент, якога я сустрэў у сваім жыцьці. Кулажанка-старэйшы быў ня проста чалавекам добра адукаваным і дасьведчаным у сваёй сфэры. Ён добра ведаў літаратуру і гісторыю. І, што ў тыя глухія для беларушчыны 70-я гады найбольш уражвала — Уладзімер Андрэевіч і ў сям’і, і публічна на сваёй катэдры ў БДУ, у кнігарні, у кавярні — гаварыў па-беларуску. Тады для гэтага патрабавалася не абы-якая мужнасьць. Сваю інтэлігентнасьць і беларускасьць ён перадаў і дзецям — дочкам Людміле і Вользе і сыну Генадзю, які загінуў у Аўганістане і стаў героем маёй кнігі „Імёны Свабоды“.
У тыя глухія для беларушчыны 70-я гады найбольш уражвала — Уладзімер Андрэевіч і ў сям’і, і публічна на сваёй катэдры ў БДУ, у кнігарні, у кавярні — гаварыў па-беларуску

Уладзімер Андрэевіч і ў той, ужо далёкі час быў беларускім незалежнікам. Ад яго мы зноў і зноў атрымлівалі прышчэпкі вальнадумства. Гэта ад яго мы з Генадзем ня раз чулі, што ўсе імпэрыі разваліліся, лясьнецца і імпэрыя савецкая. Ад яго мы даведаліся пра выгнаньне Аляксандра Салжаніцына. Кулажанка-старэйшы, памятаю, пракамэнтаваў гэта так: „Аднаго з апошніх сумленных людзей выкінулі з краіны“. Тое самае ён сказаў, я ведаю, і на паседжаньні сваёй катэдры, за што потым меў вялікія праблемы.

Калі мы з Генадзем пачалі выдаваць у нас на гістфаку БДУ самвыдавецкі альманах „Мілавіца“, яго бацька быў адным зь першых нашых чытачоў.

Калі зьдзейсьнілася ягоная мара і Беларусь стала незалежнай, Уладзімеру Кулажанку было далёка за шэсьцьдзесят, але да яго прыйшло доўгае і моцнае другое дыханьне. Адна з нашых апошніх сустрэч адбылася ў менскай Цэнтральнай кнігарні. Уладзімер Андрэевіч дапытваўся, дзе ў іх поўны збор твораў Васіля Быкава».

Уладзімер Кулажанка быў першым беларускім навукоўцам, які стаў прапагандаваць перавагі рынкавай эканомікі. Гаворыць аналітык Радыё Свабода Валер Карбалевіч:

«Прафэсар Кулажанка, ужо будучы ў даволі сталым узросьце, лёгка перайшоў на рынкавыя канцэпцыі і ўсяляк прапагандаваў іх, выступаючы перад насельніцтвам, сярод студэнтаў, рэгулярна выступаючы ў беларускіх мэдыях — напрыклад, ягоная рубрыка ў „Народнай Волі“ была пастаянная. Ну, і на Радыё Свабода ён вёў адмысловую перадачу, дзе проста даваў азбуку рынкавай эканомікі».

Зь лёгкай навуковай рукі прафэсара Кулажанкі абараніліся — унікальны лік — адзін доктар і трыццаць шэсьць кандыдатаў эканамічных навук. Дацэнт эканамічнага ўнівэрсытэту Ўладзімер Валетка — пра свайго настаўніка.

«Гэта чалавек, які ўмеў натхняць. Натхняць ведаць эканоміку, любіць родную зямлю, прычым ён гэтага не разьдзяляў. Натхняў выказваць свае думкі. Зь ім наша група ў 94-м і 95-м гадах хадзіла на плошчу, каб выказваць сваю грамадзянскую пазыцыю. Гэты чалавек мяне і многіх сваіх студэнтаў навучыў адчуваць асалоду ад навуковага пошуку. Другое, што я лічу вельмі важным, — што ён вучыў аддаваць, не чакаючы нічога ўзамен. Аддаваць як бы ў наступныя пакаленьні. Вось гэтыя дзьве рэчы дазваляюць быць яму ўдзячным кожнага зь яго вучняў, цаніць яго як бацьку, як сябра, як настаўніка. Памяць пра яго будзе жыць доўга і будзе перадавацца ў іншыя пакаленьні».

Пахавалі Ўладзімера Кулажанку на могілках у Калодзішчах.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG