Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Перадсьмяротныя маскі ахвяр Сталіна


На вокладцы: Аляксей Рыгоравіч Жэлцікаў, сьлесар Маскоўскага мэтро, асуджаны на сьмерць 31 кастрычніка 1937 году, расстраляны на наступны дзень. Рэабілітаваны ў 1957 годзе. Фота з архіву Таварыства "Мэмарыял".
На вокладцы: Аляксей Рыгоравіч Жэлцікаў, сьлесар Маскоўскага мэтро, асуджаны на сьмерць 31 кастрычніка 1937 году, расстраляны на наступны дзень. Рэабілітаваны ў 1957 годзе. Фота з архіву Таварыства "Мэмарыял".

У Польшчы выйшаў альбом партрэтаў ахвяр «вялікага тэрору» ў СССР 1937–38 гадоў. Архіўныя фатаздымкі зробленыя фатографамі НКВД незадоўга да расстрэлаў.

Аўтар кнігі Томаш Кізны параўноўвае гэтыя партрэты з пасьмяротнымі маскамі, якія робяць, каб захаваць аблічча чалавека.

«Але розьніца ў тым, што гэтыя маскі былі зробленыя яшчэ пры жыцьці, часам за некалькі гадзін да сьмерці. Насуперак волі катаў, якія выракалі ахвяр ня толькі на сьмерць, але і на забыцьцё, цяпер гэтыя фатаграфіі аднаўляюць памяць пра асобных ахвяр тэрору», — зазначае аўтар.

Томаш Кізны падлічыў, што за 470 дзён «вялікага тэрору» ў СССР расстрэльвалі 1600 чалавек за суткі, альбо аднаго чалавека за хвіліну. Гэта доўжылася 15 месяцаў 12 сутак, і днём і ноччу. Тэрор агарнуў увесь СССР, за 1937–38 гады было арыштавана 1,7 мільёна чалавек, зь якіх 750 тысяч былі расстраляныя, яшчэ 350 тысяч памерлі ў лягерах, піша gazeta.pl .

Аўтар кнігі зазначае, што многія з магіл ахвяраў Сталіна цяпер ужо нельга знайсьці, яны заваленыя друзам і сьмецьцем. А ўлады Беларусі, да прыкладу, нічога ня робяць з брацкімі магіламі ў Курапатах, пра якія ня згадваецца ў школьных падручніках. Томаш Кізны дадае, што «Беларусь застаецца адзінай краінай у Эўропе, дзе дагэтуль выконваюцца сьмяротныя выракі: асуджаным страляюць у патыліцу, а целы не выдаюцца сем’ям, іх хаваюць у невядомым месцы». Дакладна так, як у 1937-м.

Журналіст і фатаграфік Томаш Кізны працаваў над гэтым альбомам некалькі гадоў. Ён перакананы, што больш, чым статыстыка, узрушаюць твары ахвяраў тэрору, іх партрэты, зробленыя катамі.

Электронную вэрсію альбому можна замовіць тут
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG