Лінкі ўнівэрсальнага доступу

УЗРОВЕНЬ САЦЫЯЛЬНАЙ АБАРОНЕНАСЬЦІ РАБОЧЫХ У БЕЛАРУСІ


Алег Грузьдзіловіч, Менск

(Панамарэнка: ) “...Яго проста звольнілі з прадпрыемства і няправільна аформілі загад у працоўнай кніжцы. Рознымі чарніламі пастаўлена, калі ён прыняты на працу і – калі звольнены. І таму цяпер чалавек ня можа працаўладкавацца на іншым месцы. Зь яго патрабуюць, каб запіс быў зроблены паводле закону. А ён дамагчыся гэтага ня можа”.

Наш сёньняшні экспэрт Ванда Панамарэнка зь Беларускага Гэльсынскага камітэту прывяла прыклад таго, якімі неверагоднымі бываюць прычыны працоўных канфліктаў. Прычыны самыя розныя, але ахвяры – адны і тыя ж. Гэта людзі, якіх нанялі на працу. Звычайна ня вельмі дасьведчаныя ў законах ды канцылярскіх справах, чым і карыстаюцца працадаўцы. Уладзімер Стрэх цяпер судзіцца з прадпрыемствам, дзе раней працаваў. Яму пашанцавала – праваабарончая арганізацыя вылучыла яму адваката для юрыдычнай дапамогі. Але зразумела, што на ўсіх пакрыўджаных бясплатных адвакатаў хутка ня хопіць. Ужо сёньня, паводле праваабаронцаў, больш як траціна зваротаў у БГК ад людзей, чые правы былі парушаныя пры звальненьні ці скарачэньні. А паводле прагнозу эканамістаў, да 2005 году праз такія працэдуры пройдзе звыш мільёна працоўных.

Рэпартаж нашага гомельскага карэспандэнта Казімера Яноўскага дапаўняе агульнарэспубліканскі малюнак гэтае справы.

(Яноўскі: ) “Панчошна-трыкатажная фабрыка “8 Сакавіка” лічыцца ў Гомелі жаночым прадпрыемствам. Тут сапраўды працуюць пераважна жанчыны. Фабрыка цяпер перажывае ня лепшыя часы. Зьмяншэньне рынку збыту трыкатажнай ды іншай прадукцыі ў Расеі спрычынілася да скарачэньня аб’ёмаў вытворчасьці, а заадно – і колькасьці працаўніц.

У апошнія месяцы прадпрыемства пакінулі звыш дзьвюх сотняў жанчын. Прычым “скарочаныя” зь іх было толькі 63. Пераважная бальшыня сышла з фабрыкі, так бы мовіць, паводле ўласнага жаданьня або са згоды бакоў.

У асяродку жанчын укаранілася меркаваньне, што іх проста выштурхоўваюць з прадпрыемства, каб не плаціць 3-месячную грашовую дапамогу ў памеры сярэдняга заробку.

Зараз на фабрыцы аб’явілі пра пераатэстацыю спэцыялістаў і кіраўнікоў сярэдняга зьвяна: “Мне не сказалі, калі ў мяне асабіста пераатэстацыя. Але я ведаю, што загад пра атэстацыю ёсьць, яна рыхтуецца”, – паведаміла адна з начальніцаў цэхаў.

На фабрыцы многія лічаць, што пераатэстацыя стане чарговай падставаю для таго, каб і жанчыны-спэцыялісты самі, без працэдуры скарачэньня, сыходзілі з фабрыкі. На выплату дапамог, абавязковых пры скарачэньні, у прадпрыемства проста няма сродкаў.

У горадзе наагул пашыранае жаночае беспрацоўе. Паводле інфармацыі гарадзкога цэнтру занятасьці насельніцтва, з 6 тысячаў афіцыйна зарэгістраваных беспрацоўных 70% складаюць менавіта жанчыны. Прычым, сёлета іх ўжо скарочана на гарадзкіх прадпрыемствах 4300 – на паўтысячы болей, чым за гэты ж час летась”.


(Грузьдзіловіч: ) “Падобныя рэпартажы маглі б прагучаць у нашай перадачы зь Сьветлагорску, Баранавічаў, Магілёву, Воршы – карацей, зь любога беларускага гораду, дзе знаходзяцца прадпрыемствы з рабочымі пераважна жаночага полу. І паўсюль іх усё больш скарачаюць ды звальняюць. Між тым, паводле праваабронцаў, жанчын, якія скардзяцца на парушэньні іхных працоўных правоў, у параўнаньні з мужчынамі вельмі мала. Ванда Панамарэнка тлумачыць гэта асаблівасьцямі жаночага характару:

(Панамарэнка: ) “Мне здаецца, што нашыя жанчыны больш звыклыя цягнуць такі цяжар. Не разумеюць і ня ведаюць – куды зьвярнуцца, каб зьмяніць становішча”.

Ванда Панамарэнка прывяла просты прыклад – бальшыня жанчын пасьля скасаваньня шлюбу спрабуць дамовіцца з былым мужам пра падзел маёмасьці, карыстаючыся рознымі пасярэднікамі, але не ідуць у суд. Гэтак сама і падчас працоўных канфліктаў.

Спачатку жанчына спадзяецца, што бяда не закране яе. Потым, калі яе звольнілі, нават з парушэньнем, яна спадзяецца хутка аднавіцца на працы, але ў суд не зьвяртаецца. Потым хутчэй за мужчын пачынае шукаць іншую працу і сапраўды знаходзіць яе, праўда, звычайна тую, якая горш аплочваецца. Такім чынам, жанчына часьцей пакідае свайго крыўдзіцеля непакараным і ў тым ліку таму працадаўцы часьцей выпіхваюць за браму менавіта працоўных жанчын, адзначае Ванда Панамарэнка.

Людзям, якіх, як яны лічаць, незаконна звольнілі, яна раіць зьвярнуцца спачатку у камітэт інспэцыі працы, які мае рэгіянальныя цэнтры ва ўсіх абласьцях. Калі гэта не дапаможа, шлях адзін – у суд. І абавязкова з добрым адвакатам ці праваабаронцам.

Дапамагчы можа і цэнтар занятасьці насельніцтва – але толькі ў пошуках новай працы. Толькі людзі заўважылі, што ў гэтых установах лепш дапамагаюць сваякам ды знаёмым, а чалавек “проста з вуліцы” можа разьлічваць хіба што на ўдачу.

А збольшага праблему беспрацоўя загадам ці разьмеркаваньнем ня вырашыць, лічыць Ванда Панамарэнка. Бо галоўная прычына ў тым, што дрэнна працуе эканоміка, і няма такога рэфармаваньня, якое б спрыяла адкрыцьцю новых працоўных месцаў.

Напрыканцы – апошнія навіны пра справы зьніклых апазыцыянэраў.

З прычыны таго, што зрухаў у расьсьледаваньнях няма, сваякі зьніклых вырашылі падштурхнуць сьледчых. Яны праз суд пачалі працэдуры прызнаньня Віктара Ганчара, Анатоля Красоўскага і Зьмітра Завадзкага людзьмі, якія “бязь зьвестак адсутнічаюць”. Ёсьць такі юрыдычны статус зьніклага чалавека. Спадзяваньні на тое, што падчас судовых разглядаў сьледчыя будуць вымушаныя агалосіць пэўныя зьвесткі пра лёс гэтых людзей”.
XS
SM
MD
LG