Паколькі Беларусь ня мае дастаткова грошай, каб разьлічвацца за газ, Расея дазволіла ёй на міждзяржаўным узроўні “гасіць” пазыку бартэрам. Такая схема існуе не адзін год і часам бартэр дасягаў 400 мільёнаў даляраў за год. Такім чынам, Беларусь мела немалыя выгады: яна, па-першае, не плаціла канцэрну жывымі грашыма, а, па-другое, мела выгадны рынак збыту сваіх тавараў. У разьліковы ланцужок уваходзіла шмат фірмаў і банкаў, паміж якімі вялася жорсткая канкурэнцыя за права ўдзельнічаць у справе, што давала добрыя прыбыткі.
Аднак сёлета сытуацыя кардынальна зьмянілася. Намесьнік старшыні Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (“Народная грамада”) Уладзімер Нісьцюк, які адмыслова займаўся вывучэньнем гэтай праблемы, падкрэсьлівае:
(Нісьцюк: ) “У гэтым годзе так званы газавы ўзаемаразьлік маштабна для Беларусі выдзелены ня быў. І толькі ў сярэдзіне верасьня гэтае пытаньне пачало вырашацца. Раней не вырашалася толькі таму, і адпаведныя размовы вяліся ў “Газпраме” і іншых структурах, што ёсьць такая думка — павялічыць пазыку Беларусі за газ і такім чынам потым запатрабаваць разьлікі за гэтыя даўгі акцыямі нафтагазавых прадпрыемстваў. І асабліва цікавіць расейскую эканамічную эліту “Белтрансгаз”. Таму зразумела, чаму пад самы канец году, калі беларускія прадпрыемствы ня ў стане разьлічыцца, калі няма той ліквіднай прадукцыі, нам даюць гэты ўзаемазалік, прычым, у аб’ёмах у два, а то і больш разы, чым гэта было заўсёды”.
У “Газпроме” пагаджаюцца, што сёлета ў стасунках зь Беларусью ёсьць новыя тэндэнцыі. Гаворыць супрацоўнік канцэрну Ігар Плотнікаў:
(Плотнікаў: ) “Па-першае, гэта рэзкае зьніжэньне кошту газу для Беларусі зь лета ў адпаведнасьці зь міжурадавымі пагадненьнямі. Другое, гэта тое, што ідзе рост запазычанасьці з боку Беларусі, нягледзячы на зьніжэньне цаны. Ёсьць і аб’ём старых запазычанасьцяў, які, на жаль, не скарачаецца, а павялічваецца. І трэцяе, невыкананьне беларускім бокам абавязкаў у справе стварэньня сумеснага прадпрыемства, якое магло б разьвіваць беларускія газатранспартныя шляхі”.
Пасьля таго, як газ для Беларусі стаў каштаваць столькі ж, колькі для Смаленскай вобласьці, сытуацыя на рынку значна зьмянілася. З гэтага часу за тыя ж самыя беларускія тавары “Газпром” мусіць даваць дадатковы газ. Гаворыць спадар Плотнікаў:
(Плотнікаў: ) “У выніку атрымліваецца, што мы маем: а) галаўны боль, б) страты ад рэалізацыі бартэрных схемаў. Мабыць, у сувязі з гэтым і ўзьнікла новая праблема. Яна накіраваная зусім не на тое, каб захапіць “Белтрансгаз”.
Такім чынам, у беларуска-расейскіх газавых адносінах зноў узьнікла старая праблема — атрыманьне ад Менску “жывых” грошай. Перад надыходзячай зімой актуальнасьць яе значна ўзрастае.