Гаворыць Васіль Быкаў.
(Быкаў: ) “Існуе думка, што фэнамэнальныя, узьнеслыя адносіны старэйшай часткі грамадзтва да мінулай вайны вызначаюцца тым, што ў нашым жыцьці гэтая перамога сталася подзьвігам.
Пасьля не было нічога болей справядлівага, высокага па ідэі і выразнага па выніку, чым можна было б задаволіцца, ня тое што ганарыцца. Што б не было ўрэшце рэшт так абясцэнена, зьняважана, дыскрэдытавана людзьмі або часам.
Хоць пяцігодкі, хоць барацьба за мір, хоць шалёная ядзерная гонка ці той жа Космас, – усё ў нашай гісторыі блеф, калі не злачынства. Адзінае добрае, што зьдзейсьнілі старэйшыя пакаленьні ў 20-м стагодзьдзі, сапраўды была гэтая перамога над нямецкім нацызмам.
Але ўзьнікае сумненьні і ў перамозе. Найперш, у яе імпэратыўнай адназначнасьці. Ад чаго яна пазбавіла чалавецтва – мы ведаем. І тое, можа быць, не падлягае сумневу. Але што зь ёю мы набылі? Усё ж кожная перамога павінная ня толькі ўзяць, але і даць.
Во – краіны пераможаныя – Нямеччына, Італія, Японія стрывалі паразу і менавіта праз тое атрымалі магчымасьць для небывалага росквіту эканомікі, свабоды і дэмакратыі. А мы, пераможцы, дагэтуль ня можам дамагчыся элемэнтарнай свабоды, ня можам накарміць сябе.
Можна сказаць, што, здабыўшы перамогу, мы не здабылі свабоды. Але без свабоды чаго вартая кожная бліскучая перамога кожнага грамадзтва?
А што да расейцаў, дык тыя і дагэтуль ня могуць перастаць ваяваць. І за якія ідэалы? За звыродлівыя, спарахнелыя імпэрскія ідэалы, як і сто, і тысячу гадоў таму.
У пераможнай эўфарыі зашмат ад эмоцыяў і дужа мала ад розуму. Бо разумны, рацыянальны падыход да вайны ня выгадны рэжымам, якія і тую даўнюю, вялікую перамогу прызвычаіліся выкарыстоўваць ва ўласных інтарэсах – інтарэсах антычалавечых і антыдэмакратычных. Тое ім удаецца выдатна: хоць у Расіі, хоць у Беларусі.
Як доўга тое будзе адбывацца, хто ведае. Мусіць, у пэўных варунках доўга, але, напэўна ж, ня вечна”.
Гл. таксама
ВАСІЛЬ БЫКАЎ: Я ЛІЧУ, ШТО ПЕРАМОГУ Ў НАС АДАБРАЛІ
