Лінкі ўнівэрсальнага доступу

У СЕЛЬСКІХ РАЁНАХ ШКОЛЬНІКАЎ ЗАМЕСТ ВУЧОБЫ ПРЫМУШАЮЦЬ ПРАЦАВАЦЬ НА ПОЛІ


Алег Грузьдзіловіч, Менск

Пра гэты выпадак распавяла Радыё Свабода настаўніца матэматыкі Мураванаашмянкоўскай сярэдняй школы Данута Міхайлоўская. Яна паскардзілася ад імя больш чым 30 вучняў, якім калгас " Кастрычнік" не заплаціў за працу. Дзеці нават ня ведаюць, колькі яны зарабілі на "добраахвотнай" працы ў калгасе, бо дамову з калгасам ад іх старанна хаваюць. Вось што распавяла Данута Міхайлоўская:

(Данута Міхайлоўская: ) "Працуюць дзеці на палях два тыдні ўвосень, увесну выходзяць тыдзень. І вось гэта ўжо больш за 18 дзён, а дазволена толькі 6 — гэта першае парушэньне. Другое, павінна падпісвацца дамова паміж школай і адміністрацыяй калгасу аб умовах працы і аплаце, і ўсе бакі мусяць гэта ведаць. Дык вось ні вучні, ні бацькі , ні настаўнікі ня бачылі гэтай дамовы і нічога пра ўмовы аплаты ня ведаюць.

Прыкладам, такія апошнія факты. Увесну бульбу сартавалі — дзеці не атрымалі аплаты. Вытворчая брыгада паўгектара буракоў палола — дзеці не атрымалі грошай. Вось зараз працуюць у калгасе — то лён падымаюць, то бульбу сартуюць, а ўмовы аплаты невядомыя. І калі грошы будуць — ізноў невядома.

Што да калгасьнікаў, дык тыя ведаюць пра ўмовы аплаты, а вось што тычыцца дзяцей — тут парадку няма. Фактычна гэта робіцца з дазволу дырэктара школы, дакладней не з дазволу, а папросту не надае дырэктар гэтаму пытаньню належнай увагі. Ня лічыць патрэбным, каб дзеці ведалі.

Дзеці летам на зернескладзе працуюць у часы жніва, але арганізоўвае іх ня школа, а проста бацькі дамовіліся і паслалі на працу — дык там праблемаў няма. Там працу завершылі і літаральна праз тыдзень атрымалі заробленыя грошы. А вось калі што арганізоўвае школа, то нічога незразумела. Калі хто асьмеліцца падняць пытаньне пра аплату, то адразу папрокі: "А вам калгас аўтобус дае на спаборніцтвы езьдзіць, шклянку фарбы калгас даў, а вы тут яшчэ аплаты дамагаецеся..."

(Карэспандэнт: ) "Можа ёсьць нейкія прывілеі, нейкія падарункі для дырэктара, што ён гэтак зацікаўлены дапамагаць калгасу?"

(Данута Міхайлоўская: ) "Не, няма. Няма. Гэта ўвогуле распаўсюджаная практыка, мабыць ня толькі ў нашай школе".

(Карэспандэнт: ) "То фактычна адміністрацыя гаспадаркі лічыць школу, дырэктара, настаўнікаў, вучняў сваімі прыгоннымі сялянамі?"

(Данута Міхайлоўская: ) "Так, нас лічаць прыгоннымі. Рэгулярна на сэсіі выканаўчага камітэту старшыня і вэртыкальшчык настаўнікаў чыхвосьцяць, што тыя ня ходзяць у час адпачынку працаваць у калгас.

Я неаднойчы на сэмінарах казала, што гэта парушэньне правоў дзіцяці і дыскрымінацыя паводле прыкметы жыхарства — гэтыя прымусовыя сельскагаспадарчыя працы. Менчукоў жа дзяцей ня гоняць на завод хаця б тыя ж цэхі месьці, а тут гэткі абавязковы "добраахвотны" парадак. Дык мне адказваюць з такой нахабнай усьмешкай: "Рабілі й рабіць будуць". Вось такая тут дзіра чорная".

(Карэспандэнт: ) "Ці ёсьць хоць плён ад гэтай працы? Ці сапраўды калгас ня можа абысціся бяз гэтай дапамогі дзяцей?"

(Данута Міхайлоўская: ) "Абысьціся ня можа, бо адны старыя засталіся. Калгасу плён ёсьць, але для дзяцей — дык невядома, калі будзе гэты плён. Можа празь месяц даведаемся, калі пачнуць плаціць. Але што з таго, калі нават ёсьць карысьць калгасу? Дзецям вучыцца трэба".

Дарэчы, паводле кіраўніка Ашмянскага рэгіянальнага аддзяленьня Беларускага Гельсынскага камітэту Пятра Явідовіча, працу школьнікаў у раёне выкарыстоўваюць фактычна ўсе гаспадаркі. Пры гэтым ня менш як палова калгасаў і саўгасаў нясвоечасова разьлічваюцца зь непаўнагадовымі працаўнікамі. Тое, што ніхто са школьнікаў публічна не пратэстуе, праваабаронца тлумачыць адсутнасьцю прававога выхаваньня і страхам перад бацькамі, якія залежаць ад адміністрацыі гаспадарак.


Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG