Лінкі ўнівэрсальнага доступу

ПАЛІТЫКА ЎЛАДАЎ У ЧАРНОБЫЛЬСКІХ РАЁНАХ БЕЛАРУСІ


Міхал Стэльмак, Менск

26 красавіка Беларусь адзначае 15-я ўгодкі Чарнобыльскай трагедыі. Цягам апошніх 7 гадоў ліквідацыяй наступстваў аварыі займаліся цяперашнія ўлады на чале з Аляксандрам Лукашэнкам.

Ці была плённай тая палітыка? Ці стаў больш важкім унёсак дзяржавы ў клопат пра сацыяльна-эканамічны стан ахвяраў Чарнобылю?

Большасьць беларускіх чарнобыльцаў лічаць сябе ахвярамі ня толькі "мірнага" атаму, а й чэрствасьці дзяржавы. Напярэдадні 15-й гадавіны катастрофы на ЧАЭС гэтая чэрствасьць успрымаецца з асаблівай крыўдай. Гаворыць чарнобыльская перасяленка зь Веткаўскага раёну Аляксандра Болматава:

(Болматава: ) "Мы езьдзілі ў калгасы. Дзіцячыя садкі ачышчалі. Колы. Зямлю зразалі, на машыны грузілі. Вывозілі. Усё рабілі. А калі нам далі 20-ы артыкул, ільготы былі, праезд бясплатны быў і лекі на 50 адсоткаў былі таньнейшыя. А потым адмянілі й зараз нічога — ні даплаты, ні прыплаты, ні льготаў. Ніякай дапамогі няма ад Чарнобылю. Лукашэнкам падпісаны закон, што ўсе льготы па гэтым артыкуле скасоўваюцца".

Ці мае рацыю пэнсіянэрка Аляксандра Болматава? Па тлумачэньне я зьвярнуўся да асобы, чыя кампэтэнтнасьць у чарнобыльскіх пытаньнях не выклікае сумневу. Віктар Хоміч — дэпутат Вярхоўнага Савету 13 скліканьня. Да разгону заканадаўчага органу ў 1996 годзе спадар Хоміч узначальваў Парлямэнцкую камісію ў справе ліквідацыі наступстваў Чарнобыльскай катастрофы.

(Хоміч: ) "Што тычыцца льготаў для ліквідатараў, то іх рэгуляваў Закон "Аб сацыяльнай абароне грамадзянаў, пацярпелых ад аварыі на ЧАЭС". 1 верасьня 1995 году сваім указам прэзыдэнт Аляксандар Лукашэнка прыпыніў часова частку льготаў і кампэнсацыяў — у тым ліку праезд па артыкулах 19 і 20 у гарадзкім і прыгарадным транспарце. А таксама 50-адсоткавую скідку на аплату жыльлёва-камунальных паслуг".

Наша даведка: Закон "Аб сацыяльнай абароне грамадзянаў, што пацярпелі ад катастрофы на Чарнобыльскай АЭС" быў прыняты ў 1991 годзе. Дэпутаты ВярхоўнагаСсавету 12 скліканьня, сярод якіх быў і Аляксандар Лукашэнка, прагаласавалі за тое, каб абараніць правы й інтарэсы як жыхароў зоны, так і ліквідатараў з чыстых раёнаў. Паводле закону, гэтыя грамадзяне маюць права на льготы і кампэнсацыі за страты, прычыненыя радыяцыяй іхнаму здароўю і маёмасьці.

Як вядома, абаронцамі сацыяльных правоў беларускіх грамадзянаў зьяўляюцца найперш прафсаюзы. Наколькі надзённая для пацярпелага ад радыяцыі насельніцтва праблема парушэньня іхных правоў? Вось якое меркаваньне на гэты конт выказаў намесьнік старшыні Фэдэрацыі прафсаюзаў Франц Вітко:

(Вітко: ) "Сёньня я хачу з усёй адказнасьцю зазначыць: паездкі Ўладзімера Ганчарыка ў чарнобыльскія раёны з усёй вастрынёй высьвецілі важнасьць гэтай праблемы. Людзі ня могуць зразумець: чаму сёньня яны ня маюць права на бясплатны праезд, на 50-адсоткавую аплату камунальных паслугаў, на бясплатныя лекі? І наогул, чаму парушаецца іхнае канстытуцыйнае права на кампэнсацыю гэтых выдаткаў?"

Для перасяленкі Аляксандры Болматавай прадугледжаныя законам ільготы і кампэнсацыі жыцьцёва важныя.

(Болматава: ) "Да Чарнобылю я ў бальніцы была толькі тады, як сваю дачку нарадзіла. Я ж здароўе сваё гробіла. Я ж заразу тую глытала. Я цяпер уся хворая — мне далі інваліда 2-й групы. У мяне і сэрца, у мяне і печань. І ногі баляць, і рукі баляць. І цукровы дыябэт. Мне адпачынкаў не давалі, як зьявіўся Чарнобыль. Нічога не даюць".


(Цалкам тэкст перадачы зьмешчаны ў адпаведным разьдзеле сайту)
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG