Лінкі ўнівэрсальнага доступу

НЯМЕЦКІ ОРДЭН — БЕЛАРУСКАМУ ПЕРАКЛАДНІКУ ВАСІЛЮ СЁМУХУ


Валянціна Аксак, Менск

Любоў пачалася зь нянавісьці, якую нарадзіла асабістая трагедыя — нямецка-фашысцкія захопнікі забілі родных Васіля Сёмухі. Крыху пасталеўшы, ён рашыў вывучыць мову сваіх ворагаў, каб знайсьці адказ: чаму й за што яны забівалі. А мова непазьбежна прывяла хлопца да шэдэўраў нямецкае літаратуры, у якой ён знайшоў тыя ж боль і трагізм, што жылі і ў ягонай душы.

Першым у лік любімых патрапіў Гётэ. Дзеля яго выпускнік пружанскае дзесяцігодкі Васіль Сёмуха нават адважыўся на непрыгожы ўчынак, у якім ён сёньня на цырымоніі ганараваньня ў рэзыдэнцыі нямецкага амбасадара Хорста Вінкельмана публічна пакаяўся.

(Сёмуха: ) "Я выпісаў праз пружанскую раённую бібліятэку з Цэнтральнай бібліятэкі Беларусі томік твораў Гётэ на нямецкай мове. Пад канец чытаньня я выразаў з гэтага томіка першую частку “Фаўста”. Кніжку акуратна падклеіў, так што ніхто нічога, думаю, і не заўважыў. Выразка тая і цяпер у мяне захоўваецца.

Каюся ва ўчыненым, але думаю, што ўвесь далейшы мой шлях быў пакаяньнем. І нават калі б тут былі работнікі Цэнтральнае бібліятэкі, то спадзяюся, яны мне даравалі б мой учынак. Бо зрабіць гэта мяне змусіла вялікае зацікаўленьне “Фаўстам”. Праўда, што менавіта мяне там прывабіла, я ўжо не памятаю".

Аднак галоўнае, што зваба тая "Фаустам" спарадзіла жыцьцёвы выбар, які прывёў хлапца на перакладніцкі факультэт Маскоўскага ўнівэрсытэту, які ён скончыў з цьвёрдым перакананьнем, што нямецкія клясыкі мусяць гаварыць і па-беларуску.

Пасьля выданьня ў Беларусі поўнага перакладу "Фаўста" таварыства нямецка-савецкае дружбы рашыла зрабіць у Вэймары ў доме Гётэ беларускі куток.

На цырымонію адкрыцьця запрасілі Васіля Сёмуху, якому там жа зьбіраліся ўручыць і прысуджаны яму за пераклад "Фаўста" знак з арыгінальным назовам "Шпілька Гонару". Гэтая шпілька такі ўкалола перакладніка, бо савецкія чыноўнікі вырашылі, што замест Сёмухі ў ГДР паедуць яны. Але немцы, дазнаўшыся пра тое, павялі сябе годна ды скасавалі наагул тую дэлегацыю.

Укол чыноўніцкіх шпілек не астудзіў любові да нямецкае культуры. І ў хуткім часе па-беларуску загаварылі Томас Ман і Фрыдрых Дзюрэнмат, Густаў Майнрынк і Герман Гесэ, Моніка Марон і Патрык Зюскінд. Сёньня сп. Сёмуха падзяліўся з намі апошняй творчай таямніцай:

(Сёмуха: ) "Я закончыў пераклад кнігі, якая ўваходзіць у дзясятку фаўстаўскіх кнігаў, якія я пераклаў ( іх трэба чытаць разам, каб зразумець ідэю Фаўста). Гэта кніга пра нямецкую інтэлігенцыю першых гадоў усталяваньня фашызму. Называецца яна “Мэфісто”. А напісаў яе ў эміграцыі сын Томаса Мана Клаус.

Чым яна мяне прывабіла? Тым, што ў ёй я не знайшоў аніякіх алегорый, а толькі жывых пэрсанажаў часоў дыктатуры. Хоць кніга напісаная пра фашысцкую Нямеччыну 30-х гадоў, але карціны настолькі сучасныя, што я бачу ейных пэрсанажаў сярод сваіх сёньняшніх знаёмых. Жывыя пэрсанажы Нямеччыны тых часоў — вось ён, ён, ён", — сказаў у эксклюзіўным інтэрвію нашаму радыё ганараваны сёньня ордэнам "За заслугі перад Фэдэратыўнай Рэспублікай Нямеччынай" беларускі перакладчык Васіль Сёмуха.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG