Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Навіны 24 студзеня 2000 г.


Вольга Караткевіч, Прага

У Харватыі адбываюцца прэзыдэнцкія выбары, прызначаныя пасьля сьмерці ў сьнежні мінулага году прэзыдэнта Франьё Туджмана. Міжнародная грамадзкасьць чакае, што гэтыя выбары пакладуць канец аўтарытарнай палітыцы і эры Туджмана.

Кампанія выбараў прэзыдэнта Харватыі афіцыйна пачалася 8 студзеня.. Сёньня на выбарах за пост прэзыдэнта змагаюцца 9 кандыдатаў, якія сабралі 10 тысячаў галасоў у падтрымку. Асноўныя кандыдаты – Сьціпэ Мэсіч, Дражэн Будзіша і Маце Граніч.

Паводле апытаньняў грамадзкай думкі, лідэрам у прэзыдэнцкіх выбарах – Сьціпэ Мэсіч - апошні прэзыдэнт Югаслаўскай Фэдэрацыі, якая развалілася ў 1991 годзе. Ён – намесьнік старшыні Харвацкай народнай партыі, прадстаўляе кааліцыю 4-х цэнтрысцкіх партыяў. Паводле словаў Мэсіча, у выпадку сваёй перамогі, значна абмяжуе паўнамоцтвы прэзыдэнта. Два іншыя кандыдаты – лідэр сацыял-лібэральнай партыі Дражэн Будзіша і міністар замежных справаў Маце Граніч. Яны таксама выступаюць за абмежаваньне прэзыдэнцкіх паўнамоцтваў.

Міжнародныя структуры чакаюць ад харватаў перадусім супрацоўніцтва Міжнародным трыбуналам у справе вяртаньня ўцекачоў-сэрбаў дадому. Калі ў першым туры ніводзін з кандыдатаў у прэзыдэнты Харватыіі не атрымае больш за 50 галасоў, то другі тур галасаваньняў адбудецца 7-га лютага.

У якасьці даведкі: з 1945 да 1991 году Харватыя ўваходзіла ў склад Фэдэратыўнай Народнай Рэспублікі Югаславіі (пасьля Сацыялістычнай Фэдэратыўнай Народнай Рэспублікі Югаславіі) у якасьці адной з шасьці рэспублік. У траўні 1990 году на першых шматпартыйных выбарах перамагла партыя Харвацкі дэмакратычны зьвяз. На травеньскім рэфэрэндуме 1991 году 94 удзельнікаў прагаласавалі з незалежнасьць краіны і 25 чэрвеня таго ж году Харватыя прыняла Дэклярацыю аб поўнай незалежнасьці і сувэрэнітэце. Прэзыдэнт Харватыі мае канстытуцыйныя паўнамоцтвы прызначаць прэм'ер-міністра, ухвалы кабінэта міністраў, зьяўляецца Вярхоўным галоўным камандзірам узброенных сілаў, прызначае дату выбараў парляманту, тэрміны рэфэрэндуму. З траўня 1990 году да сьмерці ў сьнежні быў Франьё Туджман, ён жа лідэр урадавай Хрысьціянскага дэмакратычнага зьвязу.

Насельніцтва Харватыі – 4 мільёны 490 тысячаў чалавек. З 1991 году ў краіне не праводзілася афіцыйнага перапісу. У 1991 годзе харватамі сябе назвалі каля 4-х мільёнаў чалавек, 580 тысячаў – сэрбамі. Каля 100 тысячаў чалавек назвалі сябе югаславамі, а 73 наагул адмовіліся назваць нацыянальнасьць. Афіцыйная статыстыка сьцьвярджае, што 135 тысячаў этнічных сэрбаў, пасьля няўдалага паўстаньня, перабраліся ў суседнюю Югаславію і Босьнію. Лістападаўская лічба беспрацоўны – 20.4 адсотка.

Учора і сёньня ў Харватыі мясцовым сродкам масавай інфармацыі забаронена ўзгадваць тэму прэзыдэнцкіх выбараў. Пра тое, як ідзе галасаваньне, колькі чалавек аддалі свае галасы і хто перамог – жыхары Харватыі даведаюцца з замежных сродкаў масавай інфармацыі. Першымі ймя новага прэзыдэнта ці кандыдатаў на другі тур галасаваньня будуць ведаць слухачы Харвацкай службы Радыё Свабода.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG