Агітацыя

Ці не выклікае ў вас слова агітацыя асацыяцыю са словам агіда?

У беларускую мову агітацыя прыйшла з лацінскага agitatio, што азначае «прывядзеньне ў рух». У жыцьцё і мову гэтае слова шырока ўвайшло толькі ў савецкія часы, якія паняцьцю агітацыя надалі нэгатыўна-ідэалягічны сэнс. Камуністычная агітацыя, масавая агітацыя, наглядная агітацыя. Гэткае самае адмоўнае стаўленьне знайшло сваё адлюстраваньне і ў гутарковай мове: «Што ты мяне агітуеш?» «Яшчэ тут агітатар знайшоўся...» і нават «Агітуй не агітуй...»

А новаўтварэньні якія красамоўныя! Агіткалектыў, агітплякат, агітка, агітпроп. Калі нехта забыў значэньне апошняга слова, то гэта скарочаная назва аддзелаў агітацыі і прапаганды пры ЦК ВКПб. І цяпер агітпропам называюць любое выданьне, якое займаецца агітацыяй і прапагандай, а не інфармаваньнем і аналітыкай. Зрэшты, тыя, каму выпаў гонар альбо няшчасьце вучыцца на факультэце журналістыкі, відаць, на ўсё жыцьцё запомняць цытату Леніна: «Газэта - ня толькі калектыўны прапагандыст і калектыўны агітатар, але таксама і калектыўны арганізатар».

Агітаваць - гэта зусім ня тое, што пераконваць, упэўніваць, даказваць. У гэтым слове адразу адчуваецца нейкая нераўнапраўнасьць удзельнікаў, суб'ектнасьць адных і падпарадкаванасьць, аб'ектнасьць іншых. Агітатар - чалавек, перад якім ня хочацца адчыняць дзьверы свайго дома.

Віталь Цыганкоў