Ад самага пачатку кампаніі, яшчэ задоўга да абвяшчэньня выбараў, асноўнай яе рысай ва ўсёй краіне была абыякавасьць. Не адчувалася хоць мінімальнай цікаўнасьці або надзеі на перамены ў грамадзтве. Не адчувалася моцнай матывацыі сярод дэмакратычных актывістаў, незалежна ад іх партыйнай ці ідэалягічнай прыналежнасьці. На тле гэтага летаргічнага сну асабліва ярка і асабліва недарэчна вылучаліся толькі спрэчкі пра тактыку, якія часам перарасталі ва ўспышкі варожасьці і абразаў.
Ды нават і самыя дзяржаўныя органы, што займаюцца беспасрэднай арганізацыяй выбарчага працэсу, ад Цэнтральнай выбарчай камісіі да раённых выканкамаў, не дэманстравалі агню ў вачох і належнага энтузіязму, рабілі сваю працу дзяжурна і будзённа. Нібыта ўсім сваім выглядам хацелі паслаць і шырокаму грамадзтву, і дэмакратам ясны сыгнал: «Мы тут сваімі справамі займаемся, у нас усё наладжана, працэс пад поўным кантролем. Не зьвяртайце ўвагі, нічога цікавага не адбываецца. Жывіце як жылі».
Перакананы, што такая дэманстратыўная абыякавасьць уладаў — ня толькі прадуманая стратэгія і гульня на публіку. У сваёй упэўненасьці, што могуць лёгка забясьпечыць патрэбны вынік, улады сапраўды глядзяць на парлямэнцкія выбары як на раздражняльную фармальнасьць. І, адпаведна, хочуць правесьці іх зь мінімальнымі выдаткамі сілаў ды эмоцыяў. Дробная дэталь, якая, аднак, ярка адлюстроўвае такое абыякавае стаўленьне, — пасьведчаньні сябраў ініцыятыўнай групы. На папярэдніх выбарах іх друкавалі на шчыльнай паперы ці кардоне ў друкарні. Цяпер жа — прынамсі, у выбарчай камісіі на маёй Аўтазаводзкай акрузе — нам выдалі аддрукаваныя капірам на звычайнай офіснай паперы і парэзаныя «на вока» нажніцамі аркушы. Сінія круглыя пячаткі стаяць, але на дакумэнты гэтыя паперы выглядаюць зь цяжкасьцю. Так і з самімі выбарамі — фармальна, на паперы, ўсё выконваецца, але форма настолькі здэградавала, што ўжо не хавае адсутнасьць зьместу.
Разам з тым тут прысутнічае і ясны разьлік. Няма сумневу, што рэжымныя стратэгі хацелі б захаваць той стан анабіёзу ды ўнутраных хістаньняў, у якім яшчэ паўгода таму знаходзіліся дэмакратычныя сілы, як мага даўжэй. Ідэя самаўхіленьня ад дзейнасьці, памылкова названая «байкотам», цудоўна ўкладаецца ў такі плян.
Апошнім часам, як ні дзіўна, і ўлада, і частка апазыцыі граюць фактычна ва ўнісон, пераконваючы беларусаў адмовіцца ад удзелу ў палітыцы. Рэжым схіляе грамадзянаў да ўдзелу ў выбарах — але не да ўдзелу ў палітыцы. Прыхільнікі байкоту з шэрагаў апазыцыі — фактычна заклікаюць прызнаць той факт, што беларусы нічога ня могуць вырашаць на беларускай зямлі і адзінае выйсьце для іх — зьмірыцца ці шукаць іншае месца для жыцьця, чым такая непрывабная беларуская дзяржава. І першым, і другім вельмі хочацца пераканаць НАС УСІХ, што ад настрояў і думак беларусаў нічога не залежыць. Але для мяне, як і для Партыі БНФ, неаспрэчнай ісьцінай зьяўляецца сьцьверджаньне: беларусы і толькі беларусы маюць права вырашаць лёс гэтай зямлі. І мы вылучаем партыйных кандыдатаў перадусім дзеля маніфэстацыі сапраўдных нацыянальных інтарэсаў.
Увесь мінулы тыдзень мне давялося вельмі шмат размаўляць як з актывістамі Партыі БНФ у розных гарадох Беларусі, так і з далёкімі ад палітыкі жыхарамі маёй Чыжоўкі. І вельмі выразна адчуваецца, што жывы кантакт паміж грамадзтвам і прадстаўнікамі Партыі вельмі запатрабаваны з абодвух бакоў. Бачна, як людзі пачынаюць абуджацца, а партыйныя структуры атрымліваюць моцны імпульс для сваёй дзейнасьці. Відавочна, у сёньняшняй Беларусі такое па-за выбарчай кампаніяй немагчыма. Немагчымы гэты наўпроставы абмен думкамі, поглядамі, ацэнкамі сытуацыі. Таму што бяз статусу ўдзельніка выбарчай кампаніі адкрыта распаўсюджваць свае ідэі, свае матэрыялы на вуліцах магчыма 2–3 хвіліны максымум.
Нават цьвёрдыя прыхільнікі байкоту з ідэалягічна блізкай партыі, падтрымаўшы адпаведную пазыцыю свайго лідэра Паўла Севярынца паўгода таму і паспрабаваўшы яе рэалізаваць, нядаўна прыйшлі да высновы, што трэба вылучаць сваіх кандыдатаў і празь іх даносіць сваю пазыцыю да людзей. То бок схіліліся да той тактыкі, якую Партыя БНФ абвясьціла яшчэ 23 студзеня гэтага году. Гэта сапраўды ўсьцешвае. Здаровы розум, хаця б некалі, перамагае эмоцыі.
Але сапраўдны выклік гэтай кампаніі — перамагчы абыякавасьць. Ня толькі і ня столькі некаторых дэмакратычных актывістаў, колькі грамадзтва. І гэтая перамога будзе паўнавартаснай толькі ў тым выпадку, калі мы працягнем сваю працу і пасьля 23 верасьня. Вокны магчымасьцяў зачыняцца, надыдзе чарговая хваля расчараваньня. Гэта непазьбежна. Але мы павінны адкінуць эмоцыі і працаваць далей з тымі і дзеля тых, каго нашыя ідэі, нашыя погляды і каштоўнасьці здолеюць «зачапіць» за той час, пакуль агітацыя магчымая. І тады ў беларускім грамадзтве будзе менш месца абыякавасьці, а мы будзем бліжэй да нашых мэтаў. Бо толькі неабыякавае грамадзтва можа дамагчыся пераменаў.
Ды нават і самыя дзяржаўныя органы, што займаюцца беспасрэднай арганізацыяй выбарчага працэсу, ад Цэнтральнай выбарчай камісіі да раённых выканкамаў, не дэманстравалі агню ў вачох і належнага энтузіязму, рабілі сваю працу дзяжурна і будзённа. Нібыта ўсім сваім выглядам хацелі паслаць і шырокаму грамадзтву, і дэмакратам ясны сыгнал: «Мы тут сваімі справамі займаемся, у нас усё наладжана, працэс пад поўным кантролем. Не зьвяртайце ўвагі, нічога цікавага не адбываецца. Жывіце як жылі».
Блогі Рымашэўскага і Януковіча
Разам з тым тут прысутнічае і ясны разьлік. Няма сумневу, што рэжымныя стратэгі хацелі б захаваць той стан анабіёзу ды ўнутраных хістаньняў, у якім яшчэ паўгода таму знаходзіліся дэмакратычныя сілы, як мага даўжэй. Ідэя самаўхіленьня ад дзейнасьці, памылкова названая «байкотам», цудоўна ўкладаецца ў такі плян.
Апошнім часам, як ні дзіўна, і ўлада, і частка апазыцыі граюць фактычна ва ўнісон, пераконваючы беларусаў адмовіцца ад удзелу ў палітыцы. Рэжым схіляе грамадзянаў да ўдзелу ў выбарах — але не да ўдзелу ў палітыцы. Прыхільнікі байкоту з шэрагаў апазыцыі — фактычна заклікаюць прызнаць той факт, што беларусы нічога ня могуць вырашаць на беларускай зямлі і адзінае выйсьце для іх — зьмірыцца ці шукаць іншае месца для жыцьця, чым такая непрывабная беларуская дзяржава. І першым, і другім вельмі хочацца пераканаць НАС УСІХ, што ад настрояў і думак беларусаў нічога не залежыць. Але для мяне, як і для Партыі БНФ, неаспрэчнай ісьцінай зьяўляецца сьцьверджаньне: беларусы і толькі беларусы маюць права вырашаць лёс гэтай зямлі. І мы вылучаем партыйных кандыдатаў перадусім дзеля маніфэстацыі сапраўдных нацыянальных інтарэсаў.
Увесь мінулы тыдзень мне давялося вельмі шмат размаўляць як з актывістамі Партыі БНФ у розных гарадох Беларусі, так і з далёкімі ад палітыкі жыхарамі маёй Чыжоўкі. І вельмі выразна адчуваецца, што жывы кантакт паміж грамадзтвам і прадстаўнікамі Партыі вельмі запатрабаваны з абодвух бакоў. Бачна, як людзі пачынаюць абуджацца, а партыйныя структуры атрымліваюць моцны імпульс для сваёй дзейнасьці. Відавочна, у сёньняшняй Беларусі такое па-за выбарчай кампаніяй немагчыма. Немагчымы гэты наўпроставы абмен думкамі, поглядамі, ацэнкамі сытуацыі. Таму што бяз статусу ўдзельніка выбарчай кампаніі адкрыта распаўсюджваць свае ідэі, свае матэрыялы на вуліцах магчыма 2–3 хвіліны максымум.
Нават цьвёрдыя прыхільнікі байкоту з ідэалягічна блізкай партыі, падтрымаўшы адпаведную пазыцыю свайго лідэра Паўла Севярынца паўгода таму і паспрабаваўшы яе рэалізаваць, нядаўна прыйшлі да высновы, што трэба вылучаць сваіх кандыдатаў і празь іх даносіць сваю пазыцыю да людзей. То бок схіліліся да той тактыкі, якую Партыя БНФ абвясьціла яшчэ 23 студзеня гэтага году. Гэта сапраўды ўсьцешвае. Здаровы розум, хаця б некалі, перамагае эмоцыі.
Але сапраўдны выклік гэтай кампаніі — перамагчы абыякавасьць. Ня толькі і ня столькі некаторых дэмакратычных актывістаў, колькі грамадзтва. І гэтая перамога будзе паўнавартаснай толькі ў тым выпадку, калі мы працягнем сваю працу і пасьля 23 верасьня. Вокны магчымасьцяў зачыняцца, надыдзе чарговая хваля расчараваньня. Гэта непазьбежна. Але мы павінны адкінуць эмоцыі і працаваць далей з тымі і дзеля тых, каго нашыя ідэі, нашыя погляды і каштоўнасьці здолеюць «зачапіць» за той час, пакуль агітацыя магчымая. І тады ў беларускім грамадзтве будзе менш месца абыякавасьці, а мы будзем бліжэй да нашых мэтаў. Бо толькі неабыякавае грамадзтва можа дамагчыся пераменаў.
