Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Шушкевіч: Я быў у шоку. Але Суорц перамог


20 год таму адкрылася амбасада ЗША ў Менску.

Першым амэрыканскім амбасадарам у Беларусі стаў Дэйвід Суорц. Даверчыя лісты прымаў Старшыня Вярхоўнага Савету Станіслаў Шушкевіч.

Лукашук: Спадар Суорц, чаму менавіта вас прызначылі першым паслом у незалежнай Беларусі? Наколькі ў Вашынгтоне тады ведалі і разумелі, што такое Беларусь? Якая галоўная задача была пастаўлена перад вамі?

Дэйвід Суорц
Дэйвід Суорц
Суорц: Ну, чаму менавіта мяне выбралі быць першым паслом у Беларусі — я ня маю ўяўленьня. Скажу толькі, што я працаваў да таго дастаткова шмат гадоў у самім Саюзе і ў Вашынгтоне па справах Савецкага Саюзу. Да таго ж я працаваў некалькі гадоў у Польшчы ў часы «Салідарнасьці». Дык, можа, з гэтых прычынаў.

Што датычыць таго, добра ці нядобра Беларусь ведалі ў Вашынгтоне ў той час. Адна перавага была ў тым, што дзякуючы Сталіну Беларусь усё ж стала адным з заснавальнікаў ААН і таму ў Нью-Ёрку заўсёды былі прадстаўнікі зь Беларусі. Гэта, вядома, не азначае, што Вашынгтон добра разумеў Беларусь, асабліва звычайных беларусаў. Таму я лічу, што Беларусь у Вашынгтоне ў тыя часы ня вельмі добра ведалі.

Што да таго, якія былі самыя галоўныя задачы ў пасла... Самае нуднае, але, напэўна, самае неабходнае было тое, што трэба было добра арганізаваць само пасольства. Пры гэтым трэба было таксама разьвіваць дыпляматычныя сувязі і дачыненьні зь Беларусьсю. На шчасьце мне тады давялося вельмі часта — амаль кожны дзень — мець справы з Станіславам Шушкевічам. Мы сталі трывалымі партнэрамі, нават магу сказаць — сябрамі.

Вядома, што да сутнасьці справаў, то ў тыя часы вельмі важнай задачай для Вашынгтону ў Беларусі — а таксама ва Ўкраіне і ў Казахстане — быў вывад ядзернай зброі з тэрыторыяў новых рэспублік, каб засяродзіць усе яе запасы ў Расеі. Над гэтым мы таксама працавалі разам з Станіславам Шушкевічам 20 гадоў таму.

Лукашук: Спадар Шушкевіч, цяпер некаторыя кажуць, што Беларусь занадта лёгка і танна разьвіталася з савецкай ядзернай спадчынай, не паспрабаваўшы захаваць ядзерны арсэнал ці атрымаць за адмову ад яго добрыя грошы. Вы згодны з такой ацэнкай?

Шушкевіч: Давайце падзелім гэтае пытаньне на два.

Першае. Што азначала ядзерная зброя на тэрыторыі Беларусі? Яна, заўважце, была ня ў шахтах, як ва Ўкраіне альбо ў Казахстане, яна была на паверхні, і зброі гэтай было вельмі многа. Я як фізык, які загадваў 20 гадоў катэдрай ядзернай фізыкі, вельмі добра разумеў што азначае гэтая зброя. Мы былі заложнікамі ядзернай вайны. Калі б нейкі канфлікт пачаўся, то беларуская нацыя была б зьнішчаная цалкам, бо трэба было зьнішчаць гэты арсэнал ядзернай зброі.

І таму я ў Белавескай пушчы фактычйна ў першы дзень сказаў, што Беларусь згодная — я ведаў, што мяне падтрымаюць, я ведаў, што пераканаю парлямэнт у гэтым — згодная без усякіх перадумоў вывесьці ядзерную зброю. Я гэта разумеў як ратаваньне нацыі. Гэта была вышэйшая каштоўнасьць, чым нейкая там кампэнсацыя альбо нешта іншае.

Больш за тое, я цяпер бачу, калі вывучаю творы палітыкаў таго часу і цяперашняга, што гэта быў вельмі добры дыпляматычны ход. Праўда, гэта мне пасьля растлумачыў Бураўкін, калі я пачынаў, я гэтага не разумеў — я лічыў, што трэба выратаваць нацыю.

Што да вываду зброі. Так, тут я цешуся, што гэта добра памятае пасол Суорц. Гэта была няпростая задача — каб зброя не папала ў неналежныя рукі, і мне здаецца, што тут у нас узаемадзеяньне было вельмі карэктнае, вельмі дастойнае. І калі Дэйвід Суорц лічыць, што мы сталі прыяцелямі, я проста гэтым ганаруся. Мне прыемна мець такога сябра.

Лукашук: Спадар Шушкевіч, амбасадар Суорц расказаў, што першай задачай было ўсталяваць амбасаду. Якое Вы знаходзілі паразуменьне ва ўрадзе, МЗС, у сілавых структурах у тым, каб даць такое месца для амбасады — знайсьці яго і вылучыць?

Шушкевіч: Шчыра кажучы, я тут не адыгрываў амаль ніякай ролі, бо тады мы ўсе быльі пераканаыя — і ўрад, і міністэрства замежных справаў, і міністар — што трэба, каб у нас была амэрыканская амбасада. Гэта рабіў урад.

Лукашук: Некаторыя відавочцы і ўдзельнікі здабыцьця Беларусьсю незалежнасьці кажуць, што яна была здабытая насуперак ня толькі саюзнаму цэнтру, але і насуперак Захаду, які насамрэч зусім не хацеў і не спрыяў распаду СССР. Пры гэтым прыгадваецца знакамітая прамова ў Кіеве прэзыдэнта Джорджа Буша, які папярэджваў наконт «эксцэсаў нацыяналізму». Вы згодны з тым, што Захад, і ЗША ў прыватнасьці, былі супраць беларускай незалежнасьці?

Суорц: Гэта цікавае пытаньне. Я таксама, вядома ж, вельмі добра памятаю прамову Буша ў Кіеве. На жаль, на мой погляд, тады ў Вашынгтоне існавала і да пэўнай ступені існуе і дагэтуль меркаваньне, што бясьпека Злучаных Штатаў залежыць ад таго, ці стане Расея або Савецкі Саюз у цэлым больш канструктыўным партнэрам Злучаных Штатаў.

З другога боку, было таксама такое адчуваньне, што мы ведаем «Вялікую Расею» і што можна было спадзявацца на тое, што Расея можа вырашыць або вырашаць усе пытаньні ня толькі самой Расеі, але і краінаў вакол яе. Гэта, вядома, была амаль што трагічная пазыцыя, але такая філязофія была і, паўтараю, у пэўных колах ЗША існуе і дагэтуль.

Што да мяне, то я меў шчасьце ўжо ў 70-я гады працаваць у Саюзе па-за Расеяй, бо мяне прызначылі кіраўніком перадавой групы консульства ЗША ў Кіеве. Таму я меў магчымасьць на ўласныя вочы бачыць карэнную розьніцу паміж, скажам, украінцамі і расейцамі, паміж Украінай і Расеяй. І калі я некалі меў такія «вашынгтонскія» погляды, як я толькі што сказаў, то на падставе майго досьведу ва Ўкраіне я карэнным чынам зьмяніў свае погляды, і ўсё гэта дапамагло мне падчас працы паслом у Беларусі.

Тым ня менш, пазыцыя Буша-старэйшага, пра якую вы толькі што згадалі, існавала тады, і да пэўнай ступені існуе сёньня.

Лукашук: Спадар Шушкевіч, візыт у Беларусь прэзыдэнта Біла Клінтана стаў кульмінацыяй беларуска-амэрыканскіх стасункаў. І амаль адразу пасьля гэтага візыту адбылася ваша адстаўка з пасады старшыні Вярхоўнага Савету. Гэтыя падзеі былі неяк зьвязаныя, справа магла пайсьці інакш, калі б ЗША занялі тады іншую пазыцыю, больш рашуча вас падтрымалі?

Станіслаў Шушкевіч
Станіслаў Шушкевіч
Шушкевіч: Думаю, што гэта ні ў якай ступені не залежала ад пазыцыі Злучаных Штатаў, бо гэта такая агульная рыса на постсавецкай прасторы — што старыя камуністычныя кадры выводзяць наверх тых, хто думае па-камуністычнаму. Я нават не цікавіўся — якую пазыцыю тут могуць заняць Злучаныя Штаты, і не шукаў падтрымкі ні ў Злучаных Штатаў, ні ў Расеі.

Але вось што мне было прыемна адчуваць — нягледзячы на тую заяву Буша-старэйшага ў Кіеве — я адчуваў, што амбасадар Суорц зьяўляецца гарачым прыхільнікам незалежнасьці Беларусі. І калі набліжаўся візыт Клінтана, я лічу, што толькі гераічныя дзеяньні амбасадара Суорца прывялі да таго, што гэты візыт адбыўся. Бо калі наша служба КДБ за подпісам Шыркоўскага паклала мне на стол паперу, што яна ня можа забясьпечыць бясьпеку прэзыдэнта падчас візыту — гэта ж вы разумееце які быў крок, што я павінен быў рабіць — мяне папярэджвае КДБ, што яны ня могуць гарантаваць бясьпеку прэзыдэнту Злучаных Штатаў Амэрыкі.

І тады я хапаю тэлефон, тэлефаную амбасадару Суорцу і кажу, што я хачу яго бачыць. І мушу сказаць, што праз імгненьне ён быў у мяне. І ведаеце, тут для мяне быў абсалютна нечаканым такі паварот падзеяў, што празь дзьве гадзіны амбасадар Суорц прынёс мне паперу — а ня тое што на словах — што ў сувязі са складанасьцямі амэрыканскі бок падчас візыту бярэ бясьпеку свайго прэзыдэнта на сябе.

Лукашук: Фантастычная гісторыя... Спадар амбасадар, мы абмяркоўваем візыт Клінтана ў Беларусь — што было найбольш складаным для вас у арганізацыі гэтага візыту?

Суорц: Ведаеце, калі гаворка ідзе пра гісторыю, то ўжо да таго часу, як прэзыдэнт Клінтан прыехаў у Беларусь, ужо было вядома, што я падаў у адстаўку з пасады амбасадара ЗША ў Беларусі. Ня з той прычыны, як піша Кебіч у сваёй кнізе, што нібыта Вашынгтон мяне адклікаў. Нічога падобнага. Я пайшоў сам, з сваіх прычынаў, вырашыў, што павінен пакінуць гэтую пасаду. Між іншым часткова гэтае рашэньне датычыла пытаньня пра Расею, пра якое я толькі што гаварыў. Але гэта ўжо іншая справа.

Што да візыту Клінтана ў Беларусь, я б сказаў, што самым складаным было пераканаць прэзыдэнта празь ягоны штат, каб ён не выступаў там, дзе ня трэба было выступаць падчас вельмі кароткага візыту. Ягоныя людзі, напрыклад, настойвалі на тым, каб ён выступіў на гадзіньнікавым заводзе, і амаль да апошняга моманту я сварыўся зь імі і казаў, што ня трэба наведваць гэтую на 100 працэнтаў камуністычную ўстанову. У апошнюю хвіліну мы пераканалі яго выступіць ня там, а ў Акадэміі навук перад маладым пакаленьнем беларускіх навукоўцаў. Мы арганізавалі гэта з дапамогай Шушкевіча вельмі хутка і апэратыўна. Усё гэта скончылася тым, што прэзыдэнт выступіў вельмі пасьпяхова.

Вось такія пытаньні трэба было вырашаць, бо ягоны штат проста не разумеў хто ёсьць хто ў Беларусі.

Лукашук: Спадар амбасадар, для многіх у Беларусі гэты візыт запомніўся тым, што прэзыдэнт адведаў Курапаты і там была пастаўленая лава памяці — падарунак ад амэрыканскага народу ў памяць ахвяраў сталінізму. Як адбылася гэтая частка візыту?

Суорц: Што датычыць Курапатаў, дык вядома — гэта быў вельмі вялікі скандал для ўраду Беларусі — Кебіча, Краўчанкі, можна было б назваць яшчэ і іншых, такіх, якія і да сёньня яшчэ застаюцца на сваіх месцах, але ў гэтым няма патрэбы.

Біл Клінтан і Зянон Пазьняк у Курапатак, 1994
Біл Клінтан і Зянон Пазьняк у Курапатак, 1994
І тады, якраз тады, у гэтым кантэксьце ўзьнялася пытаньне аб забесьпячэньні бясьпекі прэзыдэнта. Вядома ж, гэта была лухта. Насамрэч яны проста не хацелі, каб Клінтан наведаў Курапаты. Вядома ж, спадар Шушкевіч вельмі добра ведае пра ўсё гэта, бо Кебіч і яго сябры — Краўчанка і іншыя — хацелі, каб Шушкевіч заставаўся ўбаку ад рашэньня гэтага пытаньня. Гэта было страшна для яго, для мяне, для ўсіх, бо наведаць Курапаты было вельмі важна.

З другога боку, былі й іншыя людзі — не з ураду, а, скажам, з апазыцыі — якія трымаліся меркаваньня, што калі прэзыдэнт не наведае Курапаты, яны ніяк ня будуць удзельнічаць у ягоным візыце наагул.

Таму гэтая сытуацыя разьвівалася вельмі складана. Вырашылася яна ў рэшце рэшт з дапамогай спадара Шушкевіча, і мы былі і застаемся да сёньня вельмі яму ўдзячныя, бо візыт у Курапаты быў вельмі пасьпяховы і карысны — каб паказаць беларускаму народу, усім, што ў рэшце рэшт Злучаныя Штаты ведаюць, прынамсі трошкі, пра трагічныя падзеі, якія адбыліся на тэрыторыі Беларусі.

Шушкевіч: Ведаеце, я вельмі цешуся, што амбасадар Суорц так усё памятае і так усё разумее. Але я хачу сказаць, што было два захады. Спачатку візыт наогул не хацелі дапусьціць. А ўжо другое — быў другі ліст шэфа КДБ. Я не паказваў ліст шэфа КДБ амбасадару Суорцу, але я яго запрасіў і кажу так: наша КДБ баіцца, што пры наведваньні Курапатаў можа быць цяжкая сытуацыя, там могуць быць снайпэры, у нас няма належных сіл...

Я быў амаль што ў стане шоку. Але я вам скажу што тут было. Я пасьля гэта зразумеў. Тады ў Расеі было створана міністэрства новае замест КДБ. Я думаю, што нашы кансультаваліся там, як перашкодзіць, і ім далі такую параду: скажыце, што ня можам гарантаваць бясьпеку. А амэрыканскі бок сказаў: ня можаце вы — зробім мы. Гэта было для мяне поўнай нечаканасьцю, калі гэта сказаў мне амбасадар Суорц, і я яму па сёньняшні дзень за гэта ўдзячны, таму што Клінтан наведаў Курапаты, выслухаў што яму распавёў Зянон Пазьняк і лаўку гэтую адкрыў скульптара Шатэрніка. Гэта быў цудоўны падарунак, гэта ніколі ня зьнікне зь летапісу нашых адносін са Злучанымі Штатамі Амэрыкі.

Лукашук: Нядаўна Зьбігнеў Бжэзінскі апублікаваў свой прагноз разьвіцьця падзеяў у выпадку рэзкага аслабленьня моцы Злучаных Штатаў. Паводле яго гэта спародзіць 8 крызісаў, і адзін зь іх — паглынаньне Беларусі Расеяй. Вы згодны з гэтым прагнозам, што моц Злучаных Штатаў — канчатковая гарантыя беларускага сувэрэнітэту, гарантыя, якая дзейнічае незалежна ад рэжыму, які існуе ў Беларусі?

Суорц: Што да Бжэзінскага, то я ніяк не магу спрачацца з тым, што ён сьцьвярджае. З другога боку мой досьвед што да асобы Бжэзінскага трошкі сьведчыць пра іншае. Калі я працаваў у Кіеве — гэта было ў канцы 70-х — Савецкі Саюз напаў на Афганістан. Бжэзінскі, які тады быў дараднікам па нацыянальнай бясьпецы ў Белым доме, пераканаў Картэра «пакараць» Савецкі Саюз закрыцьцём прадстаўніцтва ЗША ў Кіеве. І гэта было зроблена. Мы з калегамі выехалі, і ўсё.

Я нагадваю пра гэта, бо калі б трэба было сапраўды пакараць Савецкі Саюз, то хутчэй тым, каб не закрываць прадстаўніцтвы ЗША ў СССР, а пашыраць іх. Калі б гэта было зроблена яшчэ тады — у канцы 70-х гадоў, Злучаныя Штаты нашмат лепей разумелі б рэаліі, праблемы, памкненьні народаў тагачаснага СССР, а цяпер незалежных краінаў, у тым ліку Беларусі.

Гэта важна, таму што калі існуюць яшчэ да сёньняшняга дня прарасейскія настроі ў пэўных колах ЗША, то гэта стварае вялікую небясьпеку для новых краінаў, бо могуць сказаць Расеі: добра, рабіце як хочаце, гэта, так сказаўшы, ваша сфэра ўплыву, і мы ня будзем вам замінаць. гэта была б вялікая памылка.

І якраз пра гэта піша Бжэзінскі, і з гэтым я цалкам згодны. Толькі нагадваю пра тое, што той самы Бжэзінскі, калі ён меў магчымасьць паўплываць на палітыку, абраў супярэчлівае рашэньне праблемы — зачыненьне дзьвярэй, а не пашырэньне.

Але па сутнасьці ён, вядома, на 100% мае рацыю — трэба засяродзіць увагу на разьвіцьці падзеяў у вашай частцы сьвету, бо калі засяроджвацца толькі на Блізкім Усходзе, Іране або Кітаі, гэта толькі дасьць магчымасьць цёмным сілам былога Саюзу рабіць вельмі дрэнныя справы ў вашых краях.

Лукашук: Спадар Шушкевіч, ці Вы пагаджаецеся з тым, што Злучаныя Штаты па-ранейшаму застаюцца гарантам незалежнасьці Беларусі, і калі так — як гэта сумяшчаецца з эканамічнымі санкцыямі супраць Беларусі, палітычнымі санкцыямі ў сувязі з парушэньнямі правоў чалавека? Бо ж гэта таксама ў пэўным сэнсе аслабляе сувэрэнітэт Беларусі.

Шушкевіч: На вялікі жаль, Злучаныя Штаты ня робяць аднаго, што трэба было б зрабіць. Яны павінны былі б зрабіць адну заўвагу Расеі — «калі ласка, паважаная Расея, вы бачыце, як у Беларусі парушаюцца правы чалавека, бачыце, што ў Беларусі даўно няма выбараў, ніхто не прызнае, бачыце, што тут робіцца — чаму вы падтрымліваеце гэты агідны рэжым?» І вось гэтага Злучаныя Штаты ня робяць, і зь вельмі простай і зразумелай прычыны: для іх вельмі важнымі зьяўляюцца адносіны з Расеяй, і яны ня хочуць неяк на іх дрэнна ўзьдзейнічаць, гаворачы пра Беларусь.

Бо ж ніводная краіна ў сьвеце, якая самастойна вырашае пытаньні, не прызнае выбараў у Беларусі, бо фальсыфікацыя відавочная. А Расея — прызнае, і заўсёды накіроўвае сваіх прадстаўнікоў, якія і не разьбяруцца, у чым тут справа, і заўляюць, што выбары адбыліся і што ўсё ў парадку. І таму пазыцыя Злучаных Штатаў у дачыненьні да Расеі — вельмі далікатная. Яны ня робяць Расеі ніякіх заўвагаў. А нам іншае нічога не дапаможа.

Суорц: Гэта, я б сказаў, ключавое пытаньне ў амэрыканска-беларускіх дачыненьнях. Ці не супярэчыць патрабаваньне павагі да правоў чалавека з аднаго боку і ўмацаваньне сувэрэнітэту Беларусі з другога... У прынцыпе ЗША, як і Заходняя Эўропа ды наагул цывілізаваныя краіны, хочуць таго, каб усе краіны належалі да сусьветнай сыстэмы каштоўнасьцяў. Як у палітычнай, гэтак у сацыяльнай і эканамічнай сфэрах. Калі той або іншы ўрад гэтага ня хоча, тады трэба пераканаць яго шляхам розных захадаў улучна з санкцыямі. Ёсьць такое расейскае выслоўе: «ня ўмееш — дапаможам, ня хочаш — прымусім». Неяк так.

З аднаго боку, вядома, Злучаныя Штаты хочуць падтрымліваць сувэрэнітэт Беларусі як краіны, а не беларускага ўраду, такога, якім ён ёсьць сёньня.

Задача палягае ў тым, каб Беларусь увайшла і належала да сусьветнай сыстэмы каштоўнасьцяў. І мы ўсе ведаем што гэта за каштоўнасьці. Правы чалавека — адна зь іх. Дык я й ня бачу тут супярэчнасьці ў палітыцы ЗША ў тым сэнсе.

Лукашук: Спадар Шушкевіч, 20 гадоў таму Вы прынялі даверчыя лісты амэрыканскага ўраду ў якасьці кіраўніка дзяржавы. За гэтыя 20 гадоў было ўжо некалькі выпадкаў, калі пасольства ЗША ў Менску магло быць зачыненае. Апошні раз гэта адбылося ў сакавіку 2008 году калі пасол Сьцюарт была фактычна выдаленая з Беларусі, а пэрсанал пасольства істотна скарочаны. Кажуць, што часовы павераны ЗША ўжо ехаў у МЗС, каб уручыць ноту аб ад’ездзе пасольства ў поўным складзе. Але ў апошні момант рашэньне было зьмененае. Як вы лічыце, разрыў афіцыйных стасункаў быў бы больш эфэктыўным і моцным сродкам ціску на афіцыйны Менск?

Шушкевіч: Я так ня думаю. Мне здаецца, што ўяўленьне пра тое, што робіцца ў Беларусі, можа быць толькі дзякуючы існуючаму тут прадстаўніцтву. Тое, што яно сёньня так абмежаванае, вельмі дрэнна. Проста наш урад паказвае сябе як нецывілізаваная структура. Гэта ж сьмешна, калі нехта ў сьвеце не паважае краіну — ну, ня будзем даваць там першы нумар, другі, але эканоміка наймацнейшая ў сьвеце, і такі палітычны падмурак, дэмакратыя — і з гэтай краінай абыходзіцца так, як у нейкім дрэнным калгасе ставяцца да брыгадзіра... гэта немагчыма, гэта паказвае вельмі нізкі, прымітыўны ўзровень нашага сёньняшняга кіраўніка. Гэта проста ганьба.

Але ён так робіць, магчыма, таму, што Расеі гэта прыемна. Расея ніколі ня пойдзе на такі крок, але каб паказаць, што на такі крок могуць пайсьці іншыя — яна ў пэўным сэнсе падбухторвае нашага кіраўніка, які, прабачце, у пытаньнях пратаколу, дыпляматычных адносінаў нічога не разумее.

Лукашук: Спадар амбасадар, які Ваш самы дарагі ўспамін пра Беларусь? Якое самае вялікае шкадаваньне?

Суорц: Самая вялікая прыемнасьць палягала ў тым, што я змог пазнаёміцца ў шырокім маштабе з многімі беларусамі розных пластоў грамадзтва, і гэта было вельмі прыемна. Ад самых высокіх асобаў ва ўрадзе, скажам, ад Станіслава Шушкевіча, да рабочых на заводах. Беларусы прымалі мяне вельмі і вельмі цёпла і гасьцінна.

Што да шкадаваньня — найбольшае маё шкадаваньне, якое мае дачыненьне і да маёй адстаўкі — мае моцныя намаганьні пераканаць Вашынгтон ужыць канкрэтныя спэцыфічныя захады ў справе спрыяньня і дапамогі беларускаму народу, каб з аднаго боку было відаць, што ЗША нешта робяць, а з другога боку гэта маглі б быць праекты, мерапрыемствы, якія б мелі неадкладны эфэкт на разьвіцьцё дзяржаўнасьці Беларусі і — што яшчэ важней — жыцьця звычайных беларусаў.

Усе два гады, што я быў там, Вашынгтон адмаўляўся гэта рабіць, і ў рэшце рэшт было відаць, што як амбасадар я ня здолеў паўплываць на палітыку ЗША ў гэтай вобласьці. І гэта для мяне асабіста было вялікае расчараваньне.

Лукашук: Спадар Шушкевіч, як бы вы ацанілі ролю першага амбасадара ЗША ў Беларусі і значэньне таго, што ён зрабіў?

Шушкевіч: Перш за ўсё, я не чакаў, што ў абыходжаньні, у кантактах буду мець справу з чалавекам, якога можна цалкам зразумець — ніякага снабізму, ніякай «важнасьці», нічога такога ў сэнсе «я — амбасадар вялікай дзяржавы і хачу тут моцна стаяць сваёй нагой» — гэтага нічога не было.

Цэнтар беларускіх дасьледаваньняў у Вінфілдзе, Канзас
Цэнтар беларускіх дасьледаваньняў у Вінфілдзе, Канзас
І я вельмі ганаруся тым, што ён вельмі добра ставіцца да мяне аж да сёньняшняга дня.

Але я яшчэ па-свойму трактую тое, што ў нас быў першы амбасадар Дэйвісд Суорц. Ён «захварэў» Беларусьсю на ўсё жыцьцё. Я гляджу, што ён робіць у Злучаных Штатах Амэрыкі для Беларусі, для розных сыстэмаў адукацыі тут у Эўропе. Я гляджу, якую ён праяўляе актыўнасьць, як працуе ў Вінфілдзе ў Канзасе Беларускі цэнтар. Нічога б гэтага не было, кан не намаганьні першага амбасадара Злучаных Штатаў у Беларусі Дэйвіда Суорца. Мы павінны быць яму вельмі ўдзячныя.

Мне здаецца, што ён палюбіў Беларусь, зразумеў што тут за людзі, і — гэта на ўсё жыцьцё.

Я зь вялікай удзячнасьцю стаўлюся да яго, як і амаль усе тыя, хто яго ведаў.

Лукашук: Спадар амбасадар, вы маеце магчымасьць у гэты дзень 20-годзьдзя адкрыцьця амэрыканскай амбасады ў Менску зьвярнуцца да слухачоў Радыё Свабода, да грамадзянаў Беларусі.

Суорц: Па-першае, я вельмі крануты словамі спадара Шушкевіча. Было прыемна кантактаваць зь ім, калі ён быў лідэра, кіраўніком сваёй дзяржавы. У ім я бачыў, так сказаўшы, звычайнага беларуса. Тысячы і тысячы беларусаў, зь якімі я быў у кантакце, выяўлялі тыя самыя каштоўнасьці, такі самы падыход да пытаньняў, як спадар Шушкевіч.

Па-другое, цяпер, на 20-я ўгодкі дыпляматычных дачыненьняў паміж Беларусьсю і ЗША, хацелася б выказаць ад усяго сэрца найлепшыя пажаданьні ўсім беларусам, дзе б вы ні былі, ва ўсіх кутках вашай краіны — ад мяне асабіста і ад маіх суграмадзянаў з Злучаных Штатаў.

Што датычыць мяне асабіста і Цэнтру беларускіх дасьледаваньняў, пра які згадваў спадар Шушкевіч — я яшчэ раз хацеў бы паўтарыць, што ёсьць такая арганізацыя, ёсьць такія людзі ў ЗША, якія займаюцца Беларусьсю. І мы ня будзем забывацца пра Беларусь і беларусаў. Можаце быць упэўненыя, дарагія беларусы, у тым, што я і мае калегі вельмі вас паважаем і не забываемся пра вас і жадаем усяго самага найлепшага ў будучыні. Па магчымасьці мы будзем рабіць усё ад нас залежнае, каб ажыцьцявіць усё тое, што мы хацелі б бачыць у вашай краіне. Усяго найлепшага!
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG