Дзьве дэвальвацыі беларускага рубля, якія адбыліся цягам паўгода, прывялі да таго, што шэраг камэрцыйных банкаў перастаў адпавядаць патрабаваньням Нацыянальнага банку па паказьніку «дапушчальнай рызыкі». Як вынік — прыпыненьне асобнымі банкамі крэдытаваньня ажно да згортваньня ўжо адкрытых крэдытных ліній.
Чарговая, больш чым 50-працэнтная дэвальвацыя рубля абвастрыла праблемы банкаўскага сэктару. З абвяшчэньнем 20 кастрычніка выхаду на адзіны курс шмат якія банкі сталі ня здольныя забясьпечваць нормы абавязковых рэзэрваў, што можа прывесьці да пазбаўленьня ліцэнзіі на дзейнасьць. У вымушанай паўзе асобныя банкі нават прыпынілі працэдуру крэдытаваньня — сярод іх ня толькі дробныя ўстановы, але і такія буйныя гульцы на рынку, як «Белгазпрамбанк», банк «Масква-Менск» ды іншыя. Банкіры нават зьвярнуліся да кіраўніцтва Нацбанку з просьбай дазволіць фармаваць статутны фонд у замежнай валюце, каб хоць неяк падстрахавацца ва ўмовах няпэўнасьці, зьвязанай з пагрозай далейшага аслабленьня рубля.
Аднак, на перакананьне дырэктара Агенцтва дзелавых сувязяў Валянціна Лопана, крок да яшчэ большай далярызацыі эканомікі можа мець адваротны вынік і прывесьці да далейшага аслабленьня нацыянальнай валюты:
«Калі паставіць мэту, то наша нацыянальная валюта стабілізуецца гэтак жа, як ува ўсіх краінах. Паедзьце ў суседнюю Польшчу, і вам скажуць: якія даляры? Не, давайце злотыя! Людзі павінны лічыць усё — арэндную плату за кватэру, куплю дамоў, аўтамабіляў — у сваіх нацыянальных грашах. Тады гэта будзе паўнавартасная валюта. Калі так ня будзе адбывацца, у нас ня будзе нацыянальнай валюты. А будуць нейкія ўмоўныя нацыянальныя паперкі, якія існуюць дзеля таго, каб схадзіць у краму і купіць батон хлеба. Усё астатняе мы лічым у замежнай валюце. Гэта нонсэнс, у нас функцыі нацыянальных грошай не выконваюцца. У іх ніхто не зьберагае, у іх ня робяцца назапашваньні, яны нават як сродак плацяжу не выкарыстоўваюцца. Гэта проста ганебна, і якраз гэтую задачу трэба вырашаць. Менавіта такая павінна быць глябальная пазыцыя».
Аднак банкіры сьцьвярджаюць, што ўва ўмовах імклівага абясцэньваньня беларускага рубля банкам складана павялічваць свае статутныя фонды. Пра гэта гаворыцца і ў лісьце Асацыяцыі беларускіх банкаў на імя старшыні Нацбанку Надзеі Ермаковай: «Паглыбленьне дэвальвацыйных працэсаў вядзе да зьніжэньня капіталізацыі банкаў, абясцэньваньня ўнёскаў замежных інвэстараў у статутныя фонды і аказвае нэгатыўны ўплыў на ўзровень нарматываў дастатковасьці банкаўскага капіталу». У лісьце наўпрост напісана, што выкананьне абавязкаў на прадстаўленьне сродкаў па раней адкрытых крэдытных лініях пастаўлена пад пагрозу, у сувязі з чым банкі могуць адмовіцца ад удзелу ў завяршэньні шэрагу значных праектаў.
Між тым кіраўнік аднаго зь сярэдніх па аб’ёме абароту сталічных банкаў кажа, што кожная ўстанова сутыкнулася з праблемай зьніжэньня капіталізацыі ў рознай ступені. Але факт фінансавых цяжкасьцяў прызнае:
«Цяпер сытуацыя збольшага неакрэсьленая, і як яна ўрэшце павернецца — у дадзеным выпадку прагнозы будаваць вельмі складана. Таму я магу разважаць гэтак жа, як і вы, як усе грамадзяне нашай краіны — усё можа быць, усё можа здарыцца. Але абагульняць сытуацыю адносна ўсёй фінансавай сыстэмы было б няправільна. У кожнага банку свая сытуацыя — крыху горшая ці адносна лепшая. Аднак я не назваў бы ў адносінах да банкаў цяперашняе становішча паралічам. Прыкладам, наш банк нармальна функцыянуе, працуе і не зьмяншае сваіх абаротаў. І прагнозы ў пляне нашай дзейнасьці сёньня збольшага пазытыўныя. Гэта я кажу датычна перадусім свайго банку, нашага банку ў дадзенай сытуацыі. Але, безумоўна, у кожнага банку свая адметная сытуацыя».
Пры канцы мінулага тыдня Аляксандар Лукашэнка, сустракаючыся з кіраўніцтвам расейскага ВТБ-банку, прыгразіў навесьці парадак у банкаўскай сфэры, павярнуўшы банкі (перадусім з замежным капіталам) «тварам да дзяржавы». Ці азначае гэта, што кіраўнік краіны ня верыць банкірам, якія скардзяцца на беднасьць? Вось што мяркуе фінансавы кансультант Сяргей Чалы:
«Лічу, што гэта проста звычайная рыторыка, за якой нічога не стаіць. Заявы ні пра што. Вялася размова з кіраўніцтвам ВТБ-банку, і рэвэрансам было сказана: вось ВТБ добры, астатнія дрэнныя, і мы зь імі нешта зробім — рынкавым спосабам кудысьці іх павернем. Карацей, глупства ўсялякае. Тым больш, у нас бальшыня банкаў з замежным капіталам, пачнеш „шарсьціць“ — усіх зачэпіш. Дый што такое — павярнуцца тварам да дзяржавы? Шчыра кажучы, надакучыла ўжо камэнтаваць выказваньні ні пра што. Яны, можа, і добра гучаць, дэманструюць, што зараз мы нешта тут зробім. Але скажыце нарэшце: што канкрэтна? Што хаваецца за фразай „павярнуць тварам“? Звычайная палітычная рыторыка, якая нічога ня вартая, затое выглядае прыстойна, як быццам у нас да гэтага часу нешта яшчэ кіруецца. Гэта пры тым, што банкам, наадварот, трэба даць нашмат большую свабоду ў дзеяньнях».
Экспэрты адзначаюць, што пры цяперашняй стаўцы рэфінансаваньня банкі перасталі выконваць адну са сваіх асноўных функцый — крэдытаваць суб’екты гаспадараньня і насельніцтва: выцягнуць 50% гадавых па пазыцы здолее далёка ня кожны. Між тым міжнародныя фінансавыя структуры настойваюць, каб Нацбанк паступова выраўноўваў гэты паказьнік з узроўнем інфляцыі, якая на канец кастрычніка склала 85%, а па выніках году наблізіцца да 120%.
Чарговая, больш чым 50-працэнтная дэвальвацыя рубля абвастрыла праблемы банкаўскага сэктару. З абвяшчэньнем 20 кастрычніка выхаду на адзіны курс шмат якія банкі сталі ня здольныя забясьпечваць нормы абавязковых рэзэрваў, што можа прывесьці да пазбаўленьня ліцэнзіі на дзейнасьць. У вымушанай паўзе асобныя банкі нават прыпынілі працэдуру крэдытаваньня — сярод іх ня толькі дробныя ўстановы, але і такія буйныя гульцы на рынку, як «Белгазпрамбанк», банк «Масква-Менск» ды іншыя. Банкіры нават зьвярнуліся да кіраўніцтва Нацбанку з просьбай дазволіць фармаваць статутны фонд у замежнай валюце, каб хоць неяк падстрахавацца ва ўмовах няпэўнасьці, зьвязанай з пагрозай далейшага аслабленьня рубля.
Аднак, на перакананьне дырэктара Агенцтва дзелавых сувязяў Валянціна Лопана, крок да яшчэ большай далярызацыі эканомікі можа мець адваротны вынік і прывесьці да далейшага аслабленьня нацыянальнай валюты:
«Калі паставіць мэту, то наша нацыянальная валюта стабілізуецца гэтак жа, як ува ўсіх краінах. Паедзьце ў суседнюю Польшчу, і вам скажуць: якія даляры? Не, давайце злотыя! Людзі павінны лічыць усё — арэндную плату за кватэру, куплю дамоў, аўтамабіляў — у сваіх нацыянальных грашах. Тады гэта будзе паўнавартасная валюта. Калі так ня будзе адбывацца, у нас ня будзе нацыянальнай валюты. А будуць нейкія ўмоўныя нацыянальныя паперкі, якія існуюць дзеля таго, каб схадзіць у краму і купіць батон хлеба. Усё астатняе мы лічым у замежнай валюце. Гэта нонсэнс, у нас функцыі нацыянальных грошай не выконваюцца. У іх ніхто не зьберагае, у іх ня робяцца назапашваньні, яны нават як сродак плацяжу не выкарыстоўваюцца. Гэта проста ганебна, і якраз гэтую задачу трэба вырашаць. Менавіта такая павінна быць глябальная пазыцыя».
Аднак банкіры сьцьвярджаюць, што ўва ўмовах імклівага абясцэньваньня беларускага рубля банкам складана павялічваць свае статутныя фонды. Пра гэта гаворыцца і ў лісьце Асацыяцыі беларускіх банкаў на імя старшыні Нацбанку Надзеі Ермаковай: «Паглыбленьне дэвальвацыйных працэсаў вядзе да зьніжэньня капіталізацыі банкаў, абясцэньваньня ўнёскаў замежных інвэстараў у статутныя фонды і аказвае нэгатыўны ўплыў на ўзровень нарматываў дастатковасьці банкаўскага капіталу». У лісьце наўпрост напісана, што выкананьне абавязкаў на прадстаўленьне сродкаў па раней адкрытых крэдытных лініях пастаўлена пад пагрозу, у сувязі з чым банкі могуць адмовіцца ад удзелу ў завяршэньні шэрагу значных праектаў.
Між тым кіраўнік аднаго зь сярэдніх па аб’ёме абароту сталічных банкаў кажа, што кожная ўстанова сутыкнулася з праблемай зьніжэньня капіталізацыі ў рознай ступені. Але факт фінансавых цяжкасьцяў прызнае:
«Цяпер сытуацыя збольшага неакрэсьленая, і як яна ўрэшце павернецца — у дадзеным выпадку прагнозы будаваць вельмі складана. Таму я магу разважаць гэтак жа, як і вы, як усе грамадзяне нашай краіны — усё можа быць, усё можа здарыцца. Але абагульняць сытуацыю адносна ўсёй фінансавай сыстэмы было б няправільна. У кожнага банку свая сытуацыя — крыху горшая ці адносна лепшая. Аднак я не назваў бы ў адносінах да банкаў цяперашняе становішча паралічам. Прыкладам, наш банк нармальна функцыянуе, працуе і не зьмяншае сваіх абаротаў. І прагнозы ў пляне нашай дзейнасьці сёньня збольшага пазытыўныя. Гэта я кажу датычна перадусім свайго банку, нашага банку ў дадзенай сытуацыі. Але, безумоўна, у кожнага банку свая адметная сытуацыя».
Пры канцы мінулага тыдня Аляксандар Лукашэнка, сустракаючыся з кіраўніцтвам расейскага ВТБ-банку, прыгразіў навесьці парадак у банкаўскай сфэры, павярнуўшы банкі (перадусім з замежным капіталам) «тварам да дзяржавы». Ці азначае гэта, што кіраўнік краіны ня верыць банкірам, якія скардзяцца на беднасьць? Вось што мяркуе фінансавы кансультант Сяргей Чалы:
«Лічу, што гэта проста звычайная рыторыка, за якой нічога не стаіць. Заявы ні пра што. Вялася размова з кіраўніцтвам ВТБ-банку, і рэвэрансам было сказана: вось ВТБ добры, астатнія дрэнныя, і мы зь імі нешта зробім — рынкавым спосабам кудысьці іх павернем. Карацей, глупства ўсялякае. Тым больш, у нас бальшыня банкаў з замежным капіталам, пачнеш „шарсьціць“ — усіх зачэпіш. Дый што такое — павярнуцца тварам да дзяржавы? Шчыра кажучы, надакучыла ўжо камэнтаваць выказваньні ні пра што. Яны, можа, і добра гучаць, дэманструюць, што зараз мы нешта тут зробім. Але скажыце нарэшце: што канкрэтна? Што хаваецца за фразай „павярнуць тварам“? Звычайная палітычная рыторыка, якая нічога ня вартая, затое выглядае прыстойна, як быццам у нас да гэтага часу нешта яшчэ кіруецца. Гэта пры тым, што банкам, наадварот, трэба даць нашмат большую свабоду ў дзеяньнях».
Экспэрты адзначаюць, што пры цяперашняй стаўцы рэфінансаваньня банкі перасталі выконваць адну са сваіх асноўных функцый — крэдытаваць суб’екты гаспадараньня і насельніцтва: выцягнуць 50% гадавых па пазыцы здолее далёка ня кожны. Між тым міжнародныя фінансавыя структуры настойваюць, каб Нацбанк паступова выраўноўваў гэты паказьнік з узроўнем інфляцыі, якая на канец кастрычніка склала 85%, а па выніках году наблізіцца да 120%.