Андрэй Пратасеня мог выйсьці на волю яшчэ зь першай хваляй памілаваных на пачатку жніўня, але тады адмовіўся пісаць прашэньне. Лёс склаўся гэтак, што праз тры тыдні яму сказалі зьбіраць рэчы і далі на зборы гэтулькі часу, што не пасьпеў зь сябрамі разьвітацца. Што згадвае Андрэй Пратасеня пра турэмныя парадкі?
Першай вязьніцай, у якой пабываў Андрэй, была турма КДБ «амэрыканка». Пратасеня кажа, што трапіў туды ўжо пасьля пэрыяду, калі там гаспадарылі «людзі ў масках», але яшчэ засьпеў «успышкі» нематываванай жорсткасьці. «Маглі схіліць да зямлі галавой і гэтак штурхануць па лесьвіцы, што можна было і шыю зламаць. Альбо маглі загадаць распрануцца і прысядаць 60 разоў усё хутчэй. Здавалася, што тут такога? Але з пункту гледжаньня нармальнай гуманнасьці гэта яўна недапушчальна. І ўсё ж сапраўдных катаваньняў на маю долю не дасталося», — прызнае Андрэй Пратасеня. На абыходжаньне ў Бабруйскай калёніі, дзе адбываў пакараньне, Андрэй таксама асабліва не наракае. Кажа, што можна было жыць і там. Вязьні ставіліся да палітычных добра, адміністрацыя асабліва не чаплялася. Хоць людзей добрых сярод адміністрацыі, падалося Андрэю Пратасеню, яўна меней за тых, хто адчувае асалоду ад прыніжэньня вязьняў.
І ўсё ж болей Андрэй Пратасеня наракае не на турэмшчыкаў, а на сьледчых і судзьдзяў. Тут Беларусі, паводле былога палітвязьня, трэба будзе вырашаць шматлікія праблемы.
«На сьледзтве я адразу распавёў, што асабіста я рабіў на Плошчы. І мяне вельмі зьдзівіла, што ўрэшце ў справе аказалася тое, чаго я зусім не рабіў. Што, прыкладам, я біўся вудай. На відэа ясна бачна, што гэта не мая вуда і што калі яна да мяне трапіла, я адклаў яе ўбок. Але і сьледчы напісаў, і пракурор гэта падтрымаў, што нібыта я біўся вудай. Бачна, што сьледчыя шмат дзе нацягваюць доказы. Можа, зоркі заслугоўваюць ці нейкія паказчыкі выконваюць? З простага злачынства робяць цяжкае, з эканамічнага — зь вялікімі стратамі, калі ёсьць некалькі чалавек, на іх адразу спрабуюць „павесіць“ бандытызм у групе, і гэтак далей. Вялікае пытаньне і да пракурораў, да судзьдзяў, якія гэтаму патураюць. Уражаньне, што непатрэбныя ім ані паказаньні сьведак, ані дадзеныя экспэртызы, твае паказаньні, характарыстыкі… Не хачу сказаць пра ўсіх, але падобных выпадкаў шмат. Я вось распытваў, цікавіўся і шмат такіх гісторый сустрэў, калі людзей ці незаконна асудзілі, ці перакваліфікавалі і далі ім тэрміны проста нерэальныя».
Першай вязьніцай, у якой пабываў Андрэй, была турма КДБ «амэрыканка». Пратасеня кажа, што трапіў туды ўжо пасьля пэрыяду, калі там гаспадарылі «людзі ў масках», але яшчэ засьпеў «успышкі» нематываванай жорсткасьці. «Маглі схіліць да зямлі галавой і гэтак штурхануць па лесьвіцы, што можна было і шыю зламаць. Альбо маглі загадаць распрануцца і прысядаць 60 разоў усё хутчэй. Здавалася, што тут такога? Але з пункту гледжаньня нармальнай гуманнасьці гэта яўна недапушчальна. І ўсё ж сапраўдных катаваньняў на маю долю не дасталося», — прызнае Андрэй Пратасеня. На абыходжаньне ў Бабруйскай калёніі, дзе адбываў пакараньне, Андрэй таксама асабліва не наракае. Кажа, што можна было жыць і там. Вязьні ставіліся да палітычных добра, адміністрацыя асабліва не чаплялася. Хоць людзей добрых сярод адміністрацыі, падалося Андрэю Пратасеню, яўна меней за тых, хто адчувае асалоду ад прыніжэньня вязьняў.
І ўсё ж болей Андрэй Пратасеня наракае не на турэмшчыкаў, а на сьледчых і судзьдзяў. Тут Беларусі, паводле былога палітвязьня, трэба будзе вырашаць шматлікія праблемы.
«На сьледзтве я адразу распавёў, што асабіста я рабіў на Плошчы. І мяне вельмі зьдзівіла, што ўрэшце ў справе аказалася тое, чаго я зусім не рабіў. Што, прыкладам, я біўся вудай. На відэа ясна бачна, што гэта не мая вуда і што калі яна да мяне трапіла, я адклаў яе ўбок. Але і сьледчы напісаў, і пракурор гэта падтрымаў, што нібыта я біўся вудай. Бачна, што сьледчыя шмат дзе нацягваюць доказы. Можа, зоркі заслугоўваюць ці нейкія паказчыкі выконваюць? З простага злачынства робяць цяжкае, з эканамічнага — зь вялікімі стратамі, калі ёсьць некалькі чалавек, на іх адразу спрабуюць „павесіць“ бандытызм у групе, і гэтак далей. Вялікае пытаньне і да пракурораў, да судзьдзяў, якія гэтаму патураюць. Уражаньне, што непатрэбныя ім ані паказаньні сьведак, ані дадзеныя экспэртызы, твае паказаньні, характарыстыкі… Не хачу сказаць пра ўсіх, але падобных выпадкаў шмат. Я вось распытваў, цікавіўся і шмат такіх гісторый сустрэў, калі людзей ці незаконна асудзілі, ці перакваліфікавалі і далі ім тэрміны проста нерэальныя».
