У многіх харчовых крамах Беларусі апошнім часам значна звузіўся асартымент мясных й малочных вырабаў. Дэфіцытам робяцца нават прадукты са сьпісу сацыяльна значных тавараў. Чаму так адбываецца?
"Даўно няма. Для нас гэта кепска: вечарам ідзеш — адно дарагое малако. Я купляю малако тлустасьцю 2,5 адсотка, але яго амаль ніколі няма. Для пэнсіянэра гэта ўсё-ткі прадукт першай неабходнасьці. А купіць яго проста так немагчыма. Вечарам наагул можна не заходзіць у краму".
Суразмоўца карыстаецца найчасьцей унівэрсамам "Родная старонка" акцыянэрнага таварыства "Дабрабыт" — ён месьціцца ў густанаселеным мікрараёне "Стары аэрадром".
Гэтай жа крамай карыстаецца й пэнсіянэр Уладзімер:
"Я звычайна малако бяру толькі "Савушкін прадукт", а гомельскае мне не падабаецца: на смак не такое. Сьмятана "Брэст-Літоўская" таксама надзвычай добрая. Але яе амаль не завозяць — перабоі нейкія".
Прадавачка малочнага аддзелу ўнівэрсаму пацьвярджае, што раней і ААТ "Савушкін прадукт" зь Берасьця, і ААТ "Малочны сьвет" з Горадні, і розныя іншыя вытворцы выконвалі замовы гандлёвых прадпрыемстваў на пастаўку і малака, і масла, і сьмятаны, і тварагу, а цяпер заяўкі проста карэктуюць:
"Па заяўцы — колькі мы заказвалі, столькі й прывозілі. А цяпер яны самі зьмяншаюць. Відаць, аддаюць на экспарт у Расею, я ж ня ведаю".
Шырокую сетку харчовых крамаў "Асарці" мае ў абласным цэнтры гандлёвае прадпрыемства "Аблгандальсаюз". Аднак і тут назіраюцца перабоі з прадукцыяй іншых рэгіёнаў. Гараджанам прапануюць пераважна малочныя й мясныя вырабы тутэйшых вытворцаў, у якіх сыравінная база — заражаныя радыяцыяй раёны.
Замовы розьнічнага гандлёвага цэнтру "Асарці" берасьцейскія, менскія ды іншыя вытворцы з "чыстых" рэгіёнаў краіны наўпрост не выконваюць.
Гаворыць прадстаўніца гандлёвага цэнтру спадарыня Аляксандрава:
"Яны нашы заяўкі проста не выконваюць. Кажуць, што ў першую чаргу
забясьпечваюць свае вобласьці. Нам ужо рэшту — адсоткаў на 50, іншы раз на 30, на 10, іншы раз наагул не выконваюць. Не адмаўляюць катэгарычна, а проста зьмяншаюць заяўкі. "Малочны сьвет" з Горадні калі бярэ заяўку, а калі — не. Іншы раз ідзе іхняя машына ў Гомель, іншы раз — не. "Савушкін" неяк наагул не даваў прадукцыю некалькі дзён".
Нястача кураціны адчуваецца нават у фірмовых крамах. Людзі сюды прыходзяць, каб набыць таньнейшае мяса, але не заўжды гэта ўдаецца:
"У нас ёсьць фірмовая крама, і яна практычна заўжды стаіць пустая. У асноўным ляжаць нейкія вантробы, у лепшым выпадку могуць быць кураняты. Прадаўцы рукамі разводзяць. У іх адно слова: чакайце, чакайце, прывязем. Нават на цэнтральным рынку ўжо няма ранейшага выбару", скардзіцца жыхарка магілёўскага мікрараёну "Юбілейны".
На "Юбілейным" некалькі фірмовых мясных крамаў. Іх паліцы і праўда ня дужа цешаць разнастайнасьцю. Пры ўключаным мікрафоне прадаўцы агучваць прычыны нястачы кураціны адмаўляюцца. У прыватных жа гутарках заяўляюць, што ім яе недапастаўляюць вытворцы.
Каля адной з такіх крамаў гутару з наведнікамі:
Спадарыня: "Курэй тут няма. Ёсьць толькі такія, як мы называем, "доўгаграючыя" супавыя. Так ёсьць грудкі й сёе-тое, але цэлых курэй не відаць".
Карэспандэнт: "А можа, цікавіліся, чаму іх няма?".
Спадарыня: "Яны кажуць, што не даюць іх нам".
Яшчэ адна спадарыня заявіла, што пасьпела аббегаць амаль увесь раён, каб набыць кураціны, але марна:
"Вось цяпер іду ў гэты во ларок, дзе прыватнік — туды іншым разам прывозяць. А так няма курэй. Усё на Расею ідзе. І памідоры нашы ідуць на Расею. А цэны — вы ж самі ведаеце, якія ў нас цэны высокія. А даляр які!".
У тым, што ў нястачы мясных прадуктаў вінаватая Расея, перакананыя амаль усе, з кім давялося пагутарыць. Некаторыя нават вітаюць падаражэньне харчоў. Як гэты пэнсіянэр:
"Калі б таго не рабілася, то расейцы б парасьцягнулі ўсю Беларусь. І калі не абмежаваць, дык расьцягнуць, а потым там будуць перапрадаваць і спэкуляваць".
Незалежны эканаміст Леў Марголін перакананы, што сытуацыя на харчовым рынку Беларусі прывядзе да чарговага падаражэньня мясных і малочных прадуктаў: "Калі раней буйныя прадпрыемствы мяса-малочнай прамысловасьці шукалі для збыту сваёй прадукцыі рэгіянальныя рынкі ў Беларусі, то цяпер вывозяць усю прадукцыю ў Расею па вышэйшым кошце. Толькі давай! Колькі дасі, столькі і зьядуць!".
Карэспандэнт: "У Беларусі цэны на малочную прадукцыю й мяса былі падвышаныя апошні раз 3-га жніўня, у сярэднім на 5 працэнтаў. Цяпер, верагодна, трэба чакаць новага падаражэньня?".
Марголін: "Я лічу, што так. Бо ў дадзеным становішчы іншыя захады ніякага выніку не дадуць. Хоць страляйце ў дырэктара мясакамбінату, але яшчэ Карл Маркс папярэджваў, што калі прыбытак будзе 300 працэнтаў, то хоць так, альбо гэтак ён будзе знаходзіць дарогу. У Расею, каб там збываць свой тавар.
І цяперашнія беларускія чыноўнікі гэта добра разумеюць, бо намесьнік прэм'ер-міністра Сяргей Румас ужо неаднойчы казаў, што "мы так ці інакш, але мусім выраўняць кошты ў Беларусі з тымі, якія ў суседзяў".
ГОМЕЛЬШЧЫНА: заўважна скараціўся асартымэнт малочных і мясных вырабаў зь іншых рэгіёнаў
Гаворыць спадарыня Алена, гомельская пэнсіянэрка, якая яшчэ й працуе:"Даўно няма. Для нас гэта кепска: вечарам ідзеш — адно дарагое малако. Я купляю малако тлустасьцю 2,5 адсотка, але яго амаль ніколі няма. Для пэнсіянэра гэта ўсё-ткі прадукт першай неабходнасьці. А купіць яго проста так немагчыма. Вечарам наагул можна не заходзіць у краму".
Суразмоўца карыстаецца найчасьцей унівэрсамам "Родная старонка" акцыянэрнага таварыства "Дабрабыт" — ён месьціцца ў густанаселеным мікрараёне "Стары аэрадром".
Гэтай жа крамай карыстаецца й пэнсіянэр Уладзімер:
"Я звычайна малако бяру толькі "Савушкін прадукт", а гомельскае мне не падабаецца: на смак не такое. Сьмятана "Брэст-Літоўская" таксама надзвычай добрая. Але яе амаль не завозяць — перабоі нейкія".
Прадавачка малочнага аддзелу ўнівэрсаму пацьвярджае, што раней і ААТ "Савушкін прадукт" зь Берасьця, і ААТ "Малочны сьвет" з Горадні, і розныя іншыя вытворцы выконвалі замовы гандлёвых прадпрыемстваў на пастаўку і малака, і масла, і сьмятаны, і тварагу, а цяпер заяўкі проста карэктуюць:
Яны нашы заяўкі проста не выконваюць. Кажуць, што ў першую чаргу
забясьпечваюць свае вобласьці
"Па заяўцы — колькі мы заказвалі, столькі й прывозілі. А цяпер яны самі зьмяншаюць. Відаць, аддаюць на экспарт у Расею, я ж ня ведаю".
Шырокую сетку харчовых крамаў "Асарці" мае ў абласным цэнтры гандлёвае прадпрыемства "Аблгандальсаюз". Аднак і тут назіраюцца перабоі з прадукцыяй іншых рэгіёнаў. Гараджанам прапануюць пераважна малочныя й мясныя вырабы тутэйшых вытворцаў, у якіх сыравінная база — заражаныя радыяцыяй раёны.
Замовы розьнічнага гандлёвага цэнтру "Асарці" берасьцейскія, менскія ды іншыя вытворцы з "чыстых" рэгіёнаў краіны наўпрост не выконваюць.
Гаворыць прадстаўніца гандлёвага цэнтру спадарыня Аляксандрава:
"Яны нашы заяўкі проста не выконваюць. Кажуць, што ў першую чаргу
забясьпечваюць свае вобласьці. Нам ужо рэшту — адсоткаў на 50, іншы раз на 30, на 10, іншы раз наагул не выконваюць. Не адмаўляюць катэгарычна, а проста зьмяншаюць заяўкі. "Малочны сьвет" з Горадні калі бярэ заяўку, а калі — не. Іншы раз ідзе іхняя машына ў Гомель, іншы раз — не. "Савушкін" неяк наагул не даваў прадукцыю некалькі дзён".
МАГІЛЁЎШЧЫНА: У рэгіёне — перабоі зь мясам птушкі
Нястача кураціны адчуваецца нават у фірмовых крамах. Людзі сюды прыходзяць, каб набыць таньнейшае мяса, але не заўжды гэта ўдаецца:
"У нас ёсьць фірмовая крама, і яна практычна заўжды стаіць пустая. У асноўным ляжаць нейкія вантробы, у лепшым выпадку могуць быць кураняты. Прадаўцы рукамі разводзяць. У іх адно слова: чакайце, чакайце, прывязем. Нават на цэнтральным рынку ўжо няма ранейшага выбару", скардзіцца жыхарка магілёўскага мікрараёну "Юбілейны".
Каля адной з такіх крамаў гутару з наведнікамі:
Спадарыня: "Курэй тут няма. Ёсьць толькі такія, як мы называем, "доўгаграючыя" супавыя. Так ёсьць грудкі й сёе-тое, але цэлых курэй не відаць".
Карэспандэнт: "А можа, цікавіліся, чаму іх няма?".
Спадарыня: "Яны кажуць, што не даюць іх нам".
Яшчэ адна спадарыня заявіла, што пасьпела аббегаць амаль увесь раён, каб набыць кураціны, але марна:
У тым, што ў нястачы мясных прадуктаў вінаватая Расея, перакананыя амаль усе, з кім давялося пагутарыць. Некаторыя нават вітаюць падаражэньне харчоў. Як гэты пэнсіянэр:
"Калі б таго не рабілася, то расейцы б парасьцягнулі ўсю Беларусь. І калі не абмежаваць, дык расьцягнуць, а потым там будуць перапрадаваць і спэкуляваць".
Марголін: "Цяперашні дэфіцыт прывядзе да чарговага падаражэньня"
Карэспандэнт: "У Беларусі цэны на малочную прадукцыю й мяса былі падвышаныя апошні раз 3-га жніўня, у сярэднім на 5 працэнтаў. Цяпер, верагодна, трэба чакаць новага падаражэньня?".
Марголін: "Я лічу, што так. Бо ў дадзеным становішчы іншыя захады ніякага выніку не дадуць. Хоць страляйце ў дырэктара мясакамбінату, але яшчэ Карл Маркс папярэджваў, што калі прыбытак будзе 300 працэнтаў, то хоць так, альбо гэтак ён будзе знаходзіць дарогу. У Расею, каб там збываць свой тавар.
І цяперашнія беларускія чыноўнікі гэта добра разумеюць, бо намесьнік прэм'ер-міністра Сяргей Румас ужо неаднойчы казаў, што "мы так ці інакш, але мусім выраўняць кошты ў Беларусі з тымі, якія ў суседзяў".
